Όπως σχολίασαν οι NYT πριν από μερικές ημέρες, ένα οδυνηρό
μάθημα που διδάχτηκαν οι ρυθμιστικές αρχές τον καιρό της
Μεγάλης Υφεσης ήταν ότι δεν μπορεί να εμπιστευτεί κανείς το
ότι οι τράπεζες κρίνουν ορθώς τα ρίσκα που αναλαμβάνουν.
Μετά την κατάρρευση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού
συστήματος πριν από 10 χρόνια λόγω των επενδύσεων που
προσομοίαζαν σε επιχείρηση καζίνο παρά σε τράπεζα, το
Κογκρέσο θεσμοθέτησε τον λεγόμενο κανόνα Βόλκερ, μέρος του
μεταρρυθμιστικού πακέτου Ντοντ-Φρανκ το 2010.
Σύμφωνα με τους New York Times, ο κανόνας Βόλκερ περιόρισε
τις τράπεζες, αποτρέποντάς τις από το να κερδοσκοπούν με τα
λεφτά των καταθετών. Τους επέτρεψε μόνο να διαπραγματεύονται
χρηματοπιστωτικά προϊόντα εκ μέρους των πελατών τους ή να
προστατεύονται από δυνητικούς κινδύνους από διακυμάνσεις σε
επιτόκια ή συναλλαγματικές ισοτιμίες. Στις τράπεζες
απαγορεύτηκε επίσης να κάνουν επενδύσεις σε hedge funds ή σε
χαρτοφυλάκια μετοχών.
Σύμφωνα με τον κανόνα, που ισχύει από το 2015, κάθε
χρηματοπιστωτικό προϊόν που έμεινε στην κατοχή μιας τράπεζας
για λιγότερο από 60 ημέρες θεωρείται ιδιοτελής
συναλλαγή-κερδοσκοπία με τα χρήματα της τράπεζας.
Σημαντικότερο ήταν το γεγονός ότι πλέον οι τράπεζες έπρεπε
να αποδείξουν στις ρυθμιστικές αρχές ότι τέτοιες συναλλαγές
ήταν για τους επιτρεπόμενους σκοπούς και και όχι το
αποτέλεσμα της προσπάθειας κάποιου έξυπνου διαπραγματευτή να
πετύχει υψηλότερη απόδοση.
Οχι για πολύ ακόμη όμως, όπως φαίνεται. Στο πλαίσιο
αναθεώρησης που προτάθηκε από την κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ
την περασμένη Τετάρτη, οι τράπεζες θα καθορίσουν τα δικά
τους όρια κινδύνου και θα προσδιορίσουν κατά πόσον αυτές οι
συναλλαγές είναι συμβατές, αντί να θέτουν κάθε συναλλαγή που
κάνουν για λογαριασμό των πελατών τους υπό την εποπτεία των
ρυθμιστικών αρχών.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι τράπεζες αναγκάστηκαν να
λειτουργήσουν εντός αυστηρότερου ρυθμιστικού πλαισίου υπό τη
νομοθεσία Ντοντ-Φρανκ. Συμπεριλαμβανομένης της Fed, πέντε
φορείς επιβλέπουν την εφαρμογή και τήρηση του Ντοντ-Φρανκ
και του κανόνα Βόλκερ. Πρόκειται για βουνό γραφειοκρατίας,
που δικαιολογείται όμως από την τεράστια ζημία που
προκλήθηκε πριν από 10 χρόνια. Αλλωστε, παρά τον φόρτο
συμμόρφωσης, τα οικονομικά αποτελέσματα των τραπεζών είναι
ιδιαιτέρως θετικά. Κατάφεραν όμως να πείσουν ότι ο φόρτος
συμμόρφωσης τις πνίγει και εξανεμίζει τη ρευστότητά τους,
κάτι που διαψεύδεται από τις επιδόσεις τους στις αρχές του
έτους, όταν οι αγορές ήταν ιδιαίτερα μεταβλητές. Ο τζίρος
των τραπεζών ήταν ο υψηλότερος από το 2009. Προς τι, λοιπόν,
η βιασύνη ξηλώματος του ισχύοντος καθεστώτος, που εγγυάται
την ασφαλέστερη λειτουργία των τραπεζών;
Ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης Π. Βόλκερ είναι συναινετικός
στη μερική χαλάρωση του πλαισίου. Παρ’ όλα αυτά,
προειδοποίησε ότι η απορρύθμιση δεν θα πρέπει να «ακυρώσει
τη βασική αρχή ότι οι τράπεζες που υποστηρίζονται από τους
φορολογουμένους δεν θα πρέπει να ακολουθούν πρακτικές
ιδιοτελούς διαπραγμάτευσης που έρχονται σε αντίθεση με το
συμφέρον του κοινωνικού συνόλου και των πελατών». Είναι
κρίμα που υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της Fed που βίωσαν εκ των
έσω την τελευταία μεγάλη κρίση υποστηρίζουν την εν λόγω
αναθεώρηση.
|
