|
Στο τέλος του 2017 δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η
φορολογική μεταρρύθμιση του
Trump
ήταν ένα από τα γεγονότα που ξεχωρίζουν στην ανασκόπηση της
χρονιάς. Το μεγάλο ερώτημα λοιπόν είναι τι πραγματικά
επιπτώσεις έχει αυτή η μεταρρύθμιση. Όπως έγραψαν οι
New York Times,
ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και τα σημαντικότερα
στελέχη των Ρεπουμπλικανών προβάλλουν το νέο φορολογικό
νομοσχέδιο ως δέσμη άμεσων και πολύ μεγάλων φοροελαφρύνσεων,
ύψους 1,5 τρισ. δολαρίων, που θα ενεργοποιήσουν την ανάπτυξη
και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Αυτό που αποκαλύπτεται, όμως, είναι ότι όταν γίνει νόμος, θα
αλλάξει την καθημερινότητα των Αμερικανών, από την
εκπαίδευση και την κοινωνική πρόνοια έως την περίθαλψη.
Ορισμένες από τις προτεινόμενες ρυθμίσεις αποτυπώνουν
ξεκάθαρα τις πιο παραδοσιακές θέσεις των Ρεπουμπλικανών. Τι
σημαίνει αυτό; Οι φορολογικοί συντελεστές στα κέρδη των
εταιρειών και στα εισοδήματα των πλούσιων μειώνονται, με το
σκεπτικό ότι αυτά τα οφέλη θα διοχετευθούν εν συνεχεία και
στα χαμηλότερα εισοδήματα.
Ωστόσο, κάνοντας κανείς μία προβολή μέχρι ποίου σημείου το
νέο φορολογικό σύστημα θα επηρεάσει την καθημερινότητα,
διαπιστώνει ότι θα μειώσει τα περιθώρια των πολιτειακών και
τοπικών αρχών να εισπράττουν τους δικούς τους φόρους και θα
τις αναγκάσει να περιορίσουν τις δαπάνες τους για την υγεία,
το εκπαιδευτικό σύστημα, τις δημόσιες μεταφορές και τις
κοινωνικές υπηρεσίες. Οι Ρεπουμπλικανοί επιδιώκουν πιεστικά
να περιορίσουν το κράτος και τώρα θέλουν να το κάνουν με
όχημα το νομοσχέδιο. Το αποτέλεσμα θα είναι να οξυνθεί η
οικονομική ανισότητα στις ΗΠΑ, ενώ παράλληλα θα περιοριστεί
η δυνατότητα των τοπικών κοινοτήτων να παράσχουν μέτρα
στήριξης στις κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Δεν είναι τυχαίο
ότι στην πολιτεία της Νέας Υόρκης και στην Καλιφόρνια, με
την υψηλή φορολογία, οι πολίτες, ως επί το πλείστον,
ψηφίζουν Δημοκρατικούς.
Πιέσεις
Λόγω της αδυναμίας τους να καταργήσουν το πρόγραμμα
καθολικής ασφάλισης του Μπαράκ Ομπάμα, τόσο ο πρόεδρος Τραμπ
όσο και η ηγεσία των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο θέλουν πάση
θυσία να ψηφιστεί το φορολογικό νομοσχέδιο πριν από τα τέλη
του 2017. Πολλοί οικονομολόγοι και φοροτεχνικοί επισημαίνουν
ότι οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις δεν αποτελούν προϊόν
διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους. Πρόκειται για
μεταφορά πλούτου στους πλούσιους και τις εταιρείες που
συνεισφέρουν γενναιόδωρα στις εκστρατείες των Ρεπουμπλικανών.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κοινής Επιτροπής Φορολογίας
και του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, έως το 2027
όσοι κερδίζουν από 40.000 έως 50.000 δολάρια τον χρόνο στις
ΗΠΑ, θα καταβάλουν 5,3 δισ. δολάρια περισσότερα σε φόρους.
Αντιθέτως, όσοι ανήκουν στα κλιμάκια του 1 εκατ. δολαρίου
και άνω θα δουν τους φόρους τους να μειώνονται κατά 8,5 δισ.
δολάρια.
Σε έρευνα του Πανεπιστημίου του Σικάγου, από τους 38
συμμετέχοντες οικονομολόγους από όλο το πολιτικό φάσμα μόνον
ένας δήλωσε ότι οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις θα
αναθερμάνουν την ανάπτυξη. Οι υπόλοιποι έδωσαν έμφαση στο
ότι αυτές θα διογκώσουν μακροπρόθεσμα το δημόσιο χρέος, το
οποίο σήμερα υπερβαίνει ήδη τα 20 τρισ. δολάρια. Οταν ο
Ρεπουμπλικανός πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν μείωσε τους φόρους
στη δεκαετία του 1980, ο υψηλότερος συντελεστής ατομικών
εισοδημάτων από 70% ελαττώθηκε σταδιακά στο 28%. Τότε
ισχυρίστηκε ότι οι πολίτες αποφασίζουν πώς θα ξοδέψουν τα
χρήματά τους και όχι οι γραφειοκράτες.
Μέχρι στιγμής, αυτό το μοντέλο των ελαφρύνσεων για τους
πλούσιους, που θεωρητικά μετασχηματίζονται σε προσλήψεις για
τα κατώτερα εισοδήματα, δεν έχει βρει εφαρμογή. Από τα μέσα
του 1970, οι αμοιβές των Αμερικανών παραμένουν στάσιμες,
έχοντας συνεκτιμήσει το αυξημένο κόστος στέγασης,
εκπαίδευσης, περίθαλψης κ.ά.
Ενα ακόμα βασικό στοιχείο στο νομοσχέδιο είναι και η μείωση
των ελαφρύνσεων στη φορολογία των τοπικών αρχών. Ειδικά σε
πολιτείες με αυξημένους φόρους (Καλιφόρνια, Κονέκτικατ, Νέα
Υόρκη, Νιου Τζέρσεϊ), που το εκλογικό σώμα τούς καταβάλλει
πρόθυμα για να υπάρχει αξιόπιστο δίχτυ ασφαλείας, οι
επιπτώσεις θα είναι σοβαρές: είτε θα επωμιστούν μεγαλύτερο
βάρος οι πολίτες, για να μη διογκώσουν τους προϋπολογισμούς
τους οι πολιτείες, είτε θα προκαλέσουν σε αυτούς δυσαρέσκεια.
Επιπλέον, αναμένονται δυσμενείς επιπτώσεις και για τους
ηλικιωμένους δικαιούχους περίθαλψης (πρόγραμμα Medicare).
Μία ακόμα μεγάλη μερίδα πληθυσμού, η οποία θα πληγεί, είναι
οι φοιτητές. Το νομοσχέδιο προβλέπει, μεταξύ άλλων,
κατάργηση φοροαπαλλαγών στους τόκους των φοιτητικών δανείων,
ενώ φορολογεί και τα έσοδα από τις επενδύσεις των
κληροδοτημάτων των πανεπιστημίων. |
