Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ΕΚΤ και η
νομισματική πολιτική που θα ακολουθεί θα είναι στο επίκεντρο
του ενδιαφέροντος κατά τους επόμενους 6 με 12 μήνες. Σε κάθε
περίπτωση και όπως έχουμε ξαναγράψει, η πολιτική των
κεντρικών τραπεζών είναι αυτή που καθορίζει την πορεία της
παγκόσμιας οικονομίας και των αγορών, όχι τώρα, αλλά και
γενικά τα τελευταία χρόνια.
Όπως έγραψε προσφάτως ο
Holger
Schmieding (επικεφαλής οικονομολόγος της
Berenberg), ήρθε
η στιγμή για μια αξιολόγηση της πραγματικότητας. Οι
επενδυτές έχουν ρευστοποιήσει θέσεις σε μετοχές και ομόλογα,
ενώ το ευρώ έχει ενισχυθεί λόγω ανησυχιών ότι η Ευρωπαϊκή
Κεντρική Τράπεζα θα περιορίσει νωρίτερα απ’ ό,τι αναμενόταν
τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης. Πόσο να ανησυχήσουμε για ένα
τέτοιο ενδεχόμενο στην πραγματικότητα;
Οι οικονομολόγοι εξετάζουν πάντα τη βραχυπρόθεσμη μεταβλητότητα των
αγορών. Είναι, όμως, δικαιολογημένη μια διόρθωση στα
χρηματιστήρια ύστερα από ένα μεγάλο ράλι. Οι αποτιμήσεις των
ομολόγων έχουν διορθωθεί λίγο μετά τη μεγάλη πτώση των
αποδόσεων που συντελούνταν έως και προ τριών ημερών. Το ευρώ
παραμένει αρκετά χαμηλότερα από την ιστορική ισοτιμία των
1,25 δολαρίων. Εντούτοις, αυτές οι κινήσεις των αγορών είναι
περιορισμένες για να επηρεάσουν αρνητικά την οικονομική
προοπτική όλων των οικονομιών της Ευρωζώνης.
Εξακολουθεί, ωστόσο, να αιωρείται το εξής ερώτημα: είναι πιθανό η
ΕΚΤ να περιορίσει πρόωρα την επεκτατική νομισματική πολιτική
της; Στο ετήσιο συνέδριο της ΕΚΤ στη Σίντρα της Πορτογαλίας,
ο πρόεδρος της Ευρωτράπεζας Μάριο Ντράγκι ανέλυσε σχολαστικά
και λεπτομερώς τις βάσεις για τις ετήσιες εκτιμήσεις του
πληθωρισμού και την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
Οι αγορές θεώρησαν πως η ΕΚΤ αλλάζει πορεία. Επειδή, όμως,
παρακολούθησα ολόκληρη την ομιλία του στην Πορτογαλία, δεν
συμμερίζομαι την άποψη των αγορών. Ο κ. Ντράγκι εξήγησε ότι
η ΕΚΤ αναμένει σταδιακή άνοδο του πληθωρισμού λόγω
σταθεροποίησης των ρυθμών ανάπτυξης. Αλλά αυτή η αξιολόγηση
ήταν ήδη γνωστή. Ο κ. Ντράγκι τόνισε πως η ΕΚΤ πρέπει να
επιμείνει με τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης, ώστε να
αναρριχηθεί ο πληθωρισμός κοντά στο 2%, που είναι ο στόχος
της ΕΚΤ. Είπε, επίσης, ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να είναι
προσεκτική και να μη δράσει επιπόλαια.
Δεν αναγνωρίζω, ως εκ τούτου, κανέναν λόγο για να αναθεωρήσει
κανείς τις προβλέψεις για τις επόμενες κινήσεις της ΕΚΤ. Η
ΕΚΤ θα τερματίσει σιγά σιγά τη χαλαρή νομισματική πολιτική
της, δηλαδή με βηματισμούς χελώνας.
Πρώτον, αναμένουμε πως στη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου θα υπονοήσει
τον περιορισμό του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης από τον
Ιανουάριο του 2018.
Δεύτερον, τέλη Οκτωβρίου θα ανακοινώσει τη μείωση των αγορών τίτλων
ανά μήνα από τα 45 δισ. ευρώ στα 60 δισ. ευρώ, στο διάστημα
του α΄ τριμήνου του 2018. Στη συνέχεια, αναμένεται να
μειώσει τις μηνιαίες αγορές κατά ακόμη 15 δισ. ευρώ μέχρι τα
τέλη Σεπτεμβρίου του 2018. Τότε θα παύσει ολοκληρωτικά το
πρόγραμμα.
Τρίτον, το βασικό επιτόκιο προβλέπεται ότι θα αυξηθεί τον
Σεπτέμβριο του 2019, έναν μήνα πριν από τη λήξη της
οκταετούς θητείας του πρόεδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι. Οι
προβλέψεις αυτές μπορεί να διαψευστούν εάν η ΕΚΤ τερματίσει
το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης στα τέλη του β΄ τριμήνου
αντί του γ΄ τριμήνου του 2018 και εάν αυξήσει το βασικό
επιτόκιο τον Ιούνιο (ή Μάρτιο) αντί τον Σεπτέμβριο του 2019.
Αφαιρώντας την επίδραση από εποχιακούς παράγοντες, ο δομικός
πληθωρισμός ενισχύθηκε στο 1% κατά τη διάρκεια των
τελευταίων μηνών, αφού κυμαινόταν στο 0,9% μια τετραετία
πριν. Οι περισσότεροι που παρευρέθηκαν στο συνέδριο της
Σίντρα στην Πορτογαλία, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ,
αναμένουν βαθμιαία ενίσχυση των πληθωριστικών πιέσεων. Κατά
τη διάρκεια της τελευταίας εξαετίας, ωστόσο, ο δομικός
πληθωρισμός κυμαινόταν σε χαμηλότερα επίπεδα απ’ ό,τι
προέβλεπαν η ΕΚΤ και λοιποί οικονομολόγοι. Τελικά, ο κ.
Ντράγκι φαίνεται να ακολουθεί τα βήματα της Ομοσπονδιακής
Τράπεζας των ΗΠΑ, λαμβάνοντας αποφάσεις για αλλαγή στη
νομισματική πολιτική ανάλογα με την πορεία των στοιχείων.
Κατά συνέπεια, η πεποίθηση των αγορών ότι η ΕΚΤ θα μειώσει
νωρίτερα τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης θα εξασθενίσει και οι
αγορές θα ανακτήσουν την ψυχραιμία τους. Και εάν όχι, δηλαδή
εάν ενισχυθούν οι αποδόσεις των ομολόγων ή το ευρώ, τότε η
ΕΚΤ θα διατηρήσει αμετάβλητη τη νομισματική πολιτική της. |
