Αν προσωπικά μας ρωτήσετε τι έχει αλλάξει στις αγορές 10
χρόνια μετά την ιστορική κρίση της Lehman Brothers και της
κατάρρευσης της αγοράς των ενυπόθηκων δανείων. Η προσωπική
μας απάντηση θα ήταν πως σχεδόν τίποτα. Επί της ουσίας οι
αγορές είναι όσο άναρχες όσο ήταν (όχι πάντως τελείως
άναρχες). Tα μεγάλα παγκόσμια χρηματοοικονομικά κέντρα (αν
και επί της ουσίας μικρότερα) συνεχίζουν να επιδιώκουν τα
μεγάλα bonus στο τέλος της χρονιάς (παίρνοντας πολλές φορές
μεγάλα ρίσκα – και ας μην το λέει αυτό κανένας επίσημα). Και
γενικά ο «μέσος επενδυτής», ο μέσος πολίτης, φαίνεται αν μην
έχει βάλει μυαλό, όπως φάνηκε και στην πρόσφατη ιστορία με
τα cryptocurrencies.
Σε κάθε περίπτωση όμως η προ 10ετίας κρίση ήταν ένα μεγάλο
μάθημα για όλους. Ενδιαφέρον λοιπόν ήταν ένα πρόσφατο
δημοσίευμα του Reuters, στο οποίο τονίζονταν πως είναι
δύσκολο να περιγράψεις σε κάποιον τις εμπειρίες σου από τη
χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-2009, αν δεν την έχει ζήσει.
Ο Πέρι Ράχμπαρ, ωστόσο, θα κάνει μια προσπάθεια να μας
εξηγήσει τι ακριβώς συνέβη.
Όπως έγραψε σε ένα πολύ ενδιαφέρον δημοσίευμα το Reuters,
πριν από δέκα χρόνια ήταν 26 ετών και εκτελούσε χρέη
διευθυντή στη μονάδα στεγαστικής πίστης τής τότε θρυλικής
επενδυτικής τράπεζας Bear Stearns. Μάλιστα, είχε αναρριχηθεί
ταχύτατα σε αυτήν τη θέση.Πολύ σύντομα, όμως, η Bear Stearns
οδηγήθηκε στο χείλος του γκρεμού. Τελικά εξαγοράστηκε από
την J.P. Morgan έναντι ενός ιδιαίτερα χαμηλού τιμήματος,
ώστε να μην καταρρεύσει. Ηταν μόνο η αρχή μιας κρίσης που θα
τσάκιζε κάποιους από τους μεγαλύτερους χρηματοπιστωτικούς
ομίλους του πλανήτη. Ως γνωστόν, η Lehman Brothers οδηγήθηκε
στη χρεοκοπία.
«Ηταν σαν να σε έχει χτυπήσει κάποιος στο πρόσωπο και να
έχεις χάσει τις αισθήσεις σου», σχολιάζει ο κ. Ράχμπαρ, ο
οποίος σήμερα έχει ιδρύσει την dv01, η οποία διασυνδέει
πιστωτές και αγορές κεφαλαίου. «Οταν συνήλθαμε, δεν είχαμε
συνειδητοποιήσει τι ακριβώς συνέβη».
Αν είναι, όμως, κανείς προσεκτικός μπορεί να καταλήξει σε
μερικά ακλόνητα συμπεράσματα.
1. Τα πάντα μπορεί να συμβούν
Τις περισσότερες φορές, οι επενδυτές επαναπαύονται λόγω της
ανόδου των χρηματαγορών. Για παράδειγμα, το ράλι που
εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια στη Wall Street δίνει την
εντύπωση ότι τα πράγματα θα εξακολουθήσουν να είναι ρόδινα
και στο μέλλον. Οι προσδοκίες διαμορφώνονται από τις
εμπειρίες του εγγύτατου παρελθόντος. Ομως υπάρχουν ανατροπές
και απρόβλεπτα γεγονότα, καθώς το παρελθόν δεν
επαναλαμβάνεται με μαθηματική ακρίβεια. Αυτά τα συμβάντα
ονομάζονται «μαύροι κύκνοι». «Οταν συμβαίνει ένα εξαιρετικά
σπάνιο γεγονός, αξιολογείς αλλιώς τα πράγματα», σχολιάζει ο
κ. Ράχμπαρ. «Τη μια στιγμή εργαζόμουν σε μια εταιρεία που
περιλαμβανόταν στη λίστα του περιοδικού Fortune με τις 100
ισχυρότερες εταιρείες του κόσμου, και την άλλη μάς
αντιμετώπιζαν σαν ασήμαντη εταιρεία», προσθέτει.
2. Διαχείριση κινδύνου
Στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, ο Σαΐντ Αμέν ήταν
διαπραγματευτής συναλλάγματος στη Lehman Brothers. Αφότου η
Lehman Brothers βυθίστηκε σαν τον «Τιτανικό», o κ. Αμέν
συμπέρανε ότι βασικό ρόλο στο ξέσπασμα της κρίσης έπαιξε το
ότι είχε συγκεντρωθεί μεγάλο επενδυτικό ρίσκο σε προϊόντα
που ακόμη και έμπειροι επαγγελματίες δεν κατανοούσαν πλήρως.
Ο κ. Αμέν αναλύει διάφορες ανατροπές της οικονομικής
ιστορίας στο βιβλίο του «Trading Thalesians: What the
Ancient World Can Teach Us About Trading Today», που
σημαίνει σε ελεύθερη μετάφραση: «Ο Θαλής ο Μιλήσιος ως
διαπραγματευτής: Τι μας διδάσκει ο αρχαίος κόσμος για τις
αγορές σήμερα».
Το συμπέρασμά του είναι το εξής: Περίοδοι οικονομικής
ανάπτυξης και κρίσεις θα υπάρχουν πάντα. Οι επενδυτές
εκτίθενται σε υπερβολική μόχλευση, οδηγούνται σε μεγάλες
απώλειες και μετά τις ξεχνούν, μέχρι να έρθει ένας νέος
κύκλος ανάπτυξης και συνακόλουθης κρίσης.
Απαιτείται, όμως, βαθύτερη κατανόηση του επενδυτικού
κινδύνου, ώστε να μην επαναλαμβάνονται κρίσεις με τόσο
καταστροφικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία, όπως η
τελευταία.
3. Μείνετε σε αυτά που γνωρίζετε και μην πειραματίζεστε με
αυτά που δεν καταλαβαίνετε
Ο Ριτς Μάρτιν ήταν υψηλόβαθμο στέλεχος στην Bear Stearns και
από τους πιο επιτυχημένους διαπραγματευτές της επενδυτικής
τράπεζας. Η συμβουλή του παραμένει ίδια και απαράλλακτη εδώ
και μία δεκαετία: μην επενδύετε σε προϊόντα που δεν
γνωρίζετε και μη θεωρείτε πως έχετε περισσότερα προσόντα από
όλους τους άλλους. «Μιμηθείτε τον μεγαλοεπενδυτή Γουόρεν
Μπάφετ: Επενδύστε σε αυτά που γνωρίζετε καλά και τοποθετήστε
τα κεφάλαιά σας κάπου με μακροχρόνιο ορίζοντα».
|
