Με τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ – Ρωσία που έχει ξεσπάσει να
είναι ένα από τα σοβαρότερα ζητήματα που απασχολούν και θα
απασχολήσουνε τις αγορές κατά τους επόμενους μήνες, όπως
έγραψαν οι New York Times, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής
του εκστρατείας, ο Ντόναλντ Τραμπ επεδίωξε να εκμεταλλευθεί
τον θυμό πολλών Αμερικανών για τις αδικίες του εμπορίου.
Κατανοώ αυτόν τον θυμό διότι έχω αποδείξει μέσω της έρευνάς
μου ότι έχουν χαθεί εκατομμύρια θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ
εξαιτίας της προβληματικής εμπορικής σχέσης με την Κίνα και
το Μεξικό. Ωστόσο η προσέγγιση του Τραμπ αγνοεί δύο βασικά
στοιχεία. Πρώτον, από μόνες τους οι εμπορικές συμφωνίες δεν
μπορούν να ευνοήσουν σημαντικά τους Αμερικανούς εργαζομένους.
Μπορεί οι σύγχρονες εμπορικές συμφωνίες να αφορούν θεωρητικά
τους κανονισμούς και τους δασμούς, αλλά το πρωταρχικό τους
αποτέλεσμα είναι να ευνοούν τους ξένους επενδυτές, κάτι που
απλώς οδηγεί σε συνέχιση της τάσης για φυγή θέσεων εργασίας
στο εξωτερικό.
Το δεύτερο στοιχείο είναι πως ο σημαντικότερος παράγων που
έχει οδηγήσει στη διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος των
ΗΠΑ δεν είναι οι εμπορικές συμφωνίες, αλλά οι λανθασμένες
συναλλαγματικές ισοτιμίες. Μεταξύ 1997 και 2014 η Κίνα
αγόρασε αμερικανικά κρατικά ομόλογα και άλλα περιουσιακά
στοιχεία με στόχο να ενισχύσει την ισοτιμία του δολαρίου
έναντι του γουάν. Ετσι κατάφερε να μειώσει με τεχνητό τρόπο
την αξία του γουάν, δημιουργώντας στην ουσία μια τεράστια
επιδότηση για τις κινεζικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ.
Ταυτόχρονα αποτελεί και de facto φόρο για όλες τις
αμερικανικές εξαγωγές προς την Κίνα. Βέβαια, η Κίνα δεν
είναι η μοναδική χώρα που κάνει κάτι τέτοιο. Μεταξύ 2006 και
2013, οι κεντρικές τράπεζες 20 κρατών, μεταξύ των οποίων και
η κινεζική, χρηματοδότησαν ουσιαστικά όλο το εμπορικό
έλλειμμα των ΗΠΑ.
Το αυξανόμενο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με αυτές τις χώρες
ευθύνεται για τον μεγαλύτερο αριθμό από τα πέντε εκατομμύρια
χαμένες θέσεις εργασίας στη βιομηχανία –και το κλείσιμο 90
χιλιάδων εργοστασίων– στις Ηνωμένες Πολιτείες την τελευταία
εικοσαετία. Οπως αποδεικνύεται από την πιο πρόσφατη
ερευνητική μου εργασία, μόνο το εμπόριο με την Κίνα
ευθύνεται για την απώλεια 3,4 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας
στις ΗΠΑ από το 2001 και μετά. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο
κλάδος που επλήγη περισσότερο από κάθε άλλον δεν ήταν αυτός
των παιχνιδιών ή των οικιακών συσκευών, αλλά οι υπολογιστές
και τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα, που θεωρούνταν και η πηγή του
αμερικανικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, όπου χάθηκε 1,2
εκατ. θέσεις εργασίας. Η αύξηση των εμπορικών συναλλαγών με
χώρες οι οποίες έχουν χαμηλούς μισθούς, *όπως η Κίνα, έχει
μειώσει τις αποδοχές 100 εκατομμυρίων εργαζομένων στις ΗΠΑ,
οι οποίοι δεν έχουν πτυχίο πανεπιστημίου. Αυτοί απαρτίζουν
τα δύο τρία του εργατικού δυναμικού συνολικά. Τέλος, αν
αποδυναμωθεί το δολάριο, ο Τραμπ πρέπει να λάβει μέτρα
έναντι των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ, όπως μια επιπλέον
χρέωση στις εισροές ξένων κεφαλαίων, μια απειλή για δασμούς
ή μια συντονισμένη παρέμβαση στη χρηματαγορά.
|
