Αν και κατά τους τελευταίους 2 περίπου μήνες δε μπορεί να
πει κανείς πως το δολάρια τα έχει πάει άσχημα. Αρκετοί είναι
αυτοί που συνεχίζουν να ανησυχούν για την πορεία του
νομίσματος. Το ποσοστό των δολαρίων στα συναλλαγματικά
αποθέματα των κεντρικών τραπεζών έχει μειωθεί από τότε που ο
Ντόναλντ Τραμπ εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ. Αυτό αποδίδεται, εν
μέρει, στις διακυμάνσεις των ισοτιμιών σε ορισμένες
οικονομίες.
Όπως έγραψε το Reuters, οφείλεται όμως και στην πολιτική
απομονωτισμού που έχουν υιοθετήσει οι ΗΠΑ. Η κυβέρνηση Τραμπ
εφαρμόζει την πολιτική «Πρώτα η Αμερική» και απειλεί με
εμπορικούς και νομισματικούς πολέμους. Ετσι, πυροδοτεί
γεωπολιτικές εντάσεις που ωθούν τις κεντρικές τράπεζες να
περιορίσουν την εξάρτησή τους από το δολάριο.
Ορισμένες χώρες, όπως το Ιράν, η Ρωσία και η Τουρκία,
αναζητούν νέους τρόπους για να μειώσουν την εξάρτησή τους
από το αμερικανικό νόμισμα, ώστε να μην υποστούν συνέπειες
από τις αμερικανικές κυρώσεις. Με αυτές τις κυρώσεις οι ΗΠΑ
θέτουν όρια στη χρήση του δολαρίου ως παγκόσμιου
αποθεματικού νομίσματος.
Για να ενισχυθεί το κύρος του αποθεματικού νομίσματος στην
παγκόσμια οικονομία θα πρέπει να υπάρχουν τέσσερις βασικές
προϋποθέσεις: μέγεθος, σταθερότητα, ασφάλεια και ρευστότητα.
Κανένα άλλο νόμισμα εκτός από το δολάριο δεν πληροί αυτές
τις προϋποθέσεις. Γι’ αυτό και έχει αναδειχθεί σε κυρίαρχο
αποθεματικό νόμισμα τα τελευταία 50 χρόνια. Σήμερα παίζει
πρωταγωνιστικό ρόλο στα συναλλαγματικά αποθέματα των
κεντρικών τραπεζών, σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών
Διακανονισμών. Το δολάριο είναι, επίσης, το βασικό νόμισμα
στη διαπραγμάτευση των εμπορευμάτων όπως το πετρέλαιο, τα
βιομηχανικά μέταλλα και ο χρυσός. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις
αναλυτών, πάνω από το 80% των συναλλαγών πετρελαίου στις
διεθνείς αγορές γίνεται με δολάρια.
Ο Μπάρι Εϊτζενγκριν, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο
Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, που έχει ασχοληθεί επισταμένως με
τις κεντρικές τράπεζες και τα διεθνή συναλλαγματικά
αποθέματα, εξετάζει την πιθανή πτώση της πρωτοκαθεδρίας του
δολαρίου. Θεωρεί ότι αρνητικό ρόλο θα μπορούσε να
διαδραματίσει η επιδείνωση των διπλωματικών και στρατιωτικών
σχέσεων των ΗΠΑ με τους συμμάχους τους. Αν το δολάριο χάσει
το κύρος του ως «ασφαλές» νόμισμα, τότε είναι πολύ πιθανόν
να μειωθεί κατά 30% το ποσοστό του στα συναλλαγματικά
αποθέματα των κεντρικών τραπεζών. Αυτό το ποσοστό
αντιστοιχεί σε περιουσιακά στοιχεία 750 δισ. δολαρίων, που
θα μπορούσαν να ρευστοποιηθούν αν οι ΗΠΑ συνεχίσουν να
ασκούν πολιτική απομονωτισμού, και ένα τόσο μεγάλο κύμα
ρευστοποιήσεων θα μπορούσε να προέλθει από τους συμμάχους
των ΗΠΑ. Οι επιπτώσεις θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερες αν
μείωναν τα συναλλαγματικά τους αποθέματα οι πολιτικοί
αντίπαλοι των ΗΠΑ.
Τα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα αυξήθηκαν κατά 8% και
διαμορφώθηκαν στα 11,59 τρισ. δολ. προς τα τέλη Μαρτίου από
10,71 τρισ. δολ. που είχαν καταγραφεί στα τέλη Δεκεμβρίου
του 2016 από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), δηλαδή
λίγο πριν εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ. Σήμερα, τα
συναλλαγματικά αποθέματα προσεγγίζουν το ρεκόρ των 11,98
τρισ. δολ. που είχε σημειωθεί το 2014.
Ομως το ποσοστό των δολαρίων στα συναλλαγματικά αποθέματα
υποχώρησε στο 62,48% το α΄ τρίμηνο του τρέχοντος έτους,
αντανακλώντας το ναδίρ τετραετίας. Ειδήμονες των αγορών
νομισμάτων θεωρούν πως αυτή η πτώση αποδίδεται εν μέρει στην
υποχώρηση του δολαρίου κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου.
Την περασμένη εβδομάδα δημοσιοποιήθηκαν στοιχεία του
αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών, τα οποία έδειξαν πως η
Ιαπωνία περιόρισε τις τοποθετήσεις σε τίτλους του
αμερικανικού δημοσίου στο 1,03 τρισ. δολ. τον Ιούνιο.
Πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί από
το 2011. Σημειωτέον ότι η Ιαπωνία παραδοσιακά διατηρεί τις
μεγαλύτερες τοποθετήσεις σε ομόλογα των ΗΠΑ. Βέβαια, η
Ιαπωνία δεν είναι εχθρός των ΗΠΑ, αλλά η προοπτική ενός
εμπορικού πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και των συμμάχων τους δεν
είναι πλέον στη σφαίρα της φαντασίας.
|
