Όπως έγραψε ο Eswar Prasad (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο
Cornell και στέλεχος του Brookings Institution) σε άρθρο του
στους New York Times,
επισήμως όλα είναι εντάξει. Η κινεζική οικονομία
αναπτύσσεται ικανοποιητικά και ακολουθεί σταθερά τον δρόμο
της μεταρρύθμισης. Κατ’ ιδίαν, όμως, Κινέζοι αξιωματούχοι
παραδέχονται ότι ανησυχούν. Οι περισσότεροι διαπιστώνουν πως
η οικονομία επιβραδύνεται. Επικρατεί ανησυχία για το αν
επιχειρήσεις και επενδυτές εμπιστεύονται τη μακροπρόθεσμη
προοπτική της Κίνας. Ορισμένοι εκφράζουν φόβους πως η ηγεσία
της Κίνας δεν είναι τόσο αποφασισμένη να προχωρήσει σε
σκληρές οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Εν μέσω όλων αυτών
διαγράφεται μια πραγματική ευκαιρία για συμφωνία, που θα
θέσει τέλος στον εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ. Ο εμπορικός
πόλεμος έχει έρθει σε μια κρίσιμη στιγμή. Πλήττει την
εμπιστοσύνη των επενδυτών τόσο των ξένων όσο και των
εγχώριων. Τα χρηματιστήρια της Κίνας έχουν καταγράψει φέτος
απώλειες 25%.
Δεν είναι,
όμως, η μοναδική αιτία της επιβράδυνσης στην Κίνα. Ενώ το
επίσημο ΑΕΠ παραμένει ύποπτα υψηλό, σε ορισμένους τομείς
όπως οι λιανικές πωλήσεις, η μεταποίηση και ο
κατασκευαστικός κλάδος η ανάπτυξη έχει μειωθεί μία με δύο
εκατοστιαίες μονάδες μέσα στο τελευταίο έτος. Οι επενδύσεις
στις βιομηχανίες, στις υποδομές και σε ακίνητα αποτελούν εδώ
και χρόνια μεγάλη πηγή ανάπτυξης για την Κίνα. Τα τελευταία
δύο χρόνια έχουν, πάντως, επιβραδυνθεί επειδή η κινεζική
ηγεσία επιδιώκει τη μείωση του εταιρικού χρέους και την
προστασία του περιβάλλοντος. Η εκστρατεία για τη μείωση του
χρέους δυσχεραίνει τις προσπάθειες των επιχειρήσεων να
δανειστούν. Αποτρέπει, βέβαια, τη συσσώρευση επισφαλών
πιστώσεων στο τραπεζικό σύστημα. Προκειμένου να μη
μεταφερθούν οι κίνδυνοι στο «σκιώδες τραπεζικό σύστημα», το
Πεκίνο επιβάλλει αυστηρότερους κανονισμούς στα άτυπα
χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Εχει, έτσι, επέλθει πιστωτική
ασφυξία στον ιδιωτικό τομέα που ανακόπτει την ανάπτυξη.
Το Πεκίνο
βρίσκεται ενώπιον δύσκολων αποφάσεων. Πρέπει να επιμείνει
στη μείωση του χρέους και να βελτιώσει τη λειτουργία των
χρηματιστηρίων για να λειτουργούν ως εναλλακτικές πηγές
χρηματοδότησης και να μειώσει τους φόρους ώστε να στηρίξει
την ανάπτυξη. Μια άλλη πρόκληση είναι οι απαιτήσεις της
κυβέρνησης Τραμπ. Πολλές μεταρρυθμίσεις έχουν καθηλωθεί,
αλλά υπό την πίεση της Ουάσιγκτον ίσως μετατραπούν σε πράξη
οι υποσχέσεις του Κινέζου προέδρου πως θα ανοίξει η
οικονομία της Κίνας. Ισως δοθεί μεγαλύτερη πρόσβαση στις
ξένες επιχειρήσεις, μεγαλύτερη προστασία των πνευματικών
δικαιωμάτων και μεγαλύτερα περιθώρια στους ξένους επενδυτές
για συμμετοχή στα κινεζικά χρηματιστήρια. Η Κίνα εκτιμά πως
ορισμένες από αυτές τις αλλαγές θα αποβούν προς όφελός της.
Θέλει, ωστόσο, να τις υλοποιήσει με τον δικό της τρόπο και
τον δικό της ρυθμό.
Οι
προκλήσεις από την Ουάσιγκτον έχουν ενισχύσει την
επιχειρηματολογία των Κινέζων αξιωματούχων ότι η Αμερική
επιχειρεί να ανακόψει την ανοδική πορεία της Κίνας. Η
σύλληψη της οικονομικής διευθύντριας της Huawei στον Καναδά
καθ’ υπαγόρευσιν της Ουάσιγκτον ενέτεινε αυτήν την πεποίθηση,
όπως και το σχόλιο του Ντόναλντ Τραμπ ότι θα χρησιμοποιήσει
το συμβάν ως μοχλό πίεσης στις εμπορικές συνομιλίες.
Σκληροπυρηνικοί στο ΚΚΚ σπεύδουν να εκμεταλλευτούν το συμβάν
για να επαναλάβουν την ανάγκη να είναι αυτάρκης η Κίνα και
να εμποδίσουν τις μεταρρυθμίσεις. Με την κατάλληλη στήριξη
στο εσωτερικό της Κίνας, όμως, είναι ρεαλιστική η προοπτική
εμπορικής συμφωνίας. Οι ΗΠΑ δεν θα πάρουν όσα θέλουν. Η Κίνα
δεν θα εγκαταλείψει τις κρατικές επιχειρήσεις της, αλλά ίσως
δεχθεί να τις υποβάλει σε αυστηρότερη πειθαρχία. Μια
συμφωνία θα αποτελεί νίκη των ΗΠΑ και του Ντόναλντ Τραμπ. Αν,
όμως, δεν δέχονται οι αμερικανικές αρχές τίποτε λιγότερο από
μια πλήρη συνθηκολόγηση της Κίνας, θα έχουν χάσει την
ευκαιρία να βοηθήσουν τις ΗΠΑ και την παγκόσμια οικονομία.
|
