|
Όπως έγραψε το
Reuters, o αναπάντεχος
οικονομικός πρωταγωνιστής του 2017 θα είναι η Ευρωζώνη: η
ανάπτυξη φαίνεται πως θα διαμορφωθεί στο 2,2%, ενώ πέρυσι
τέτοια εποχή προβλεπόταν ανάπτυξη μόλις 1,4%. Συνδυάστε την
ανάπτυξη με τη συνεχιζόμενη αύξηση της απασχόλησης τα
τελευταία τέσσερα χρόνια και τον πληθωρισμό που πλέον έχει
ξεφύγει για τα καλά από τη ζώνη του αποπληθωρισμού, και οι
πολιτικοί και οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν κάτι για να
καυχηθούν. Ομως, γίνεται κάτι ουσιαστικό ή έχουμε μια ακόμη
«άκυρη εκκίνηση» για μια οικονομία που έχει να επιδείξει
μέσο όρο ανάπτυξης χαμηλότερο από 1,6% στα 18 χρόνια της
ιστορίας της; Κάποιος σκεπτικιστής θα μπορούσε να πει πως
πρόκειται για τον κύκλο της οικονομίας και πως σύντομα θα
αντιστραφεί η ανάπτυξη. Ή πως είναι απλώς το αποτέλεσμα των
μέτρων στήριξης ύψους 2,2 τρισ. της ΕΚΤ που «ανάγκασαν» μια
διαβόητη για την αρτηριοσκλήρωσή της οικονομία να κουνηθεί.
Και τα δύο έπαιξαν ασφαλώς ρόλο, αλλά παρόλο που υπάρχουν
απειλές, αυτό δεν σημαίνει πως η αναπτυξιακή ώθηση είναι η
ίδια με προηγούμενες ή πως θα ανακοπεί απότομα.
Το επιχείρημα περί κυκλικότητας βασίζεται στην τάση της Ευρωζώνης
να ακολουθεί με καθυστέρηση την αμερικανική οικονομία,
επιταχύνοντας τη στιγμή που η τελευταία αρχίζει να
επιβραδύνει. Ωστόσο υπάρχουν διαφορές σε σχέση με το 2006,
ας πούμε, όταν ύστερα από τέσσερα χρόνια με χαμηλότερο ρυθμό
ανάπτυξης η οικονομία της Ευρωζώνης είχε ξεπεράσει την
αμερικανική για να υποχωρήσει ξανά καθώς έπληττε και τις δύο
η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Μια διαφορά, λέει η
Πάολα Σουμπάκι του Chatham House, είναι ότι η Ευρώπη έχει
αποδεχθεί πως ορισμένες φορές η ανάπτυξη χρειάζεται βοήθεια.
«Πλέον υπάρχει η συνειδητοποίηση –ακόμη και στη Γερμανία–
πως χρειάζεται υποστήριξη της ζήτησης. Σε αντίθεση με 10 ή
και 5 χρόνια πριν, υπάρχει η συνειδητοποίηση πως δεν μπορείς
απλώς να περιμένεις να έρθει η ανάπτυξη». Δεν έχουν αρθεί
όλα τα μέτρα λιτότητας που είχαν υιοθετηθεί στη διάρκεια της
κρίσης, απλώς ορισμένες κυβερνήσεις είναι πλέον πιο πρόθυμες
να αυξήσουν τις δαπάνες, ιδίως αφότου πολλοί ψηφοφόροι
άρχισαν να εγκαταλείπουν τα κυρίαρχα κόμματα.
Η Γερμανία έχει αυξήσει τα προηγούμενα δύο χρόνια τις δημόσιες
δαπάνες για έργα υποδομής, ταχύτερο Iντερνετ και κοινωνική
στέγαση, μετατρέποντας τις κρατικές δαπάνες στον
σημαντικότερο αναπτυξιακό παράγοντα της οικονομίας. Εχουν
εφαρμοστεί και ορισμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όπως
ζητούσαν, μάταια, επί χρόνια κεντρικοί τραπεζίτες, το ΔΝΤ
και άλλοι. Πιο ευέλικτη εργασιακή νομοθεσία –ιδίως στην
Ισπανία και στην Ιρλανδία– έχει ενισχύσει την ανάπτυξη. Σε
αυτή την περίπτωση το επιχείρημα υπέρ της συνέχισης της
ανάπτυξης είναι πως υπάρχει ακόμη μεγάλο μέρος του εργατικού
δυναμικού χωρίς εργασία. Οπότε είναι όλα ρόδινα; Οχι.
Εξακολουθούν να υπάρχουν απειλές, περιλαμβανομένης της
προερχόμενης από την Κίνα επιβράδυνσης της παγκόσμιας
οικονομίας. Μια νέα ανησυχία είναι η προοπτική για πολιτική
αναταραχή στη Γερμανία. Προσθέστε τη δυνητική εκλογική
αναταραχή στην Ιταλία και έχουμε το είδος πολιτικής
αβεβαιότητας που υπήρχε στις αρχές του 2017. Προς το παρόν
όμως, οι οικονομολόγοι θεωρούν πως αυτές οι απειλές δεν
είναι σημαντικές. |
