Από το Marx ως το Soros

Καθημερινή Στήλη με άρθρα για την παγκόσμια οικονομία και όχι μόνο

Επικοινωνήστε μαζί μας μέσω της Φόρμας Επικοινωνίας του GFF

Παρά τη “μαυρίλα” στις αγορές, αρκετοί είναι αυτοί που αισιοδοξούν

00:01 - 28/12/18

Με τη Wall Street να έχει το χειρότερο μήνα των τελευταίων 10 ετών και το χειρότερο τρίμηνο εδώ και αρκετά χρόνια. Και με τις προσδοκίες για το 2019 να είναι αρκετά σκοτεινές, υπάρχουν και αυτοί που παραμένουνε αισιόδοξοι για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα την επόμενη χρονιά. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ο Edward Hadas, με τον αρθρογράφο του Reuters να σχολιάζει πως η παγκόσμια οικονομία θα γνωρίσει μια πολύ καλή χρονιά. Το 2019 θα μοιάζει αρκετά με το 2018 και το 2017, όπως μάλλον το 2020 και το 2021. Η οικονομική ανάπτυξη θα είναι αρκετά ισχυρή στις περισσότερες χώρες. Οι πλούσιες χώρες ανησυχούν για μια αντικειμενικά αμελητέα επιδείνωση, αλλά οι φτωχοί κερδίζουν περισσότερη από την αξιοπρέπεια που συνοδεύει την απαιτούμενη υλική επάρκεια.

Η Παγκόσμια Τράπεζα θεωρεί πως ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας όσοι δαπανούν λιγότερα από 1,90 δολάρια την ημέρα. Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το 1950 το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που ζούσε με λιγότερα έφτανε στο 72%. Οι αρχικές εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2018 είναι πως το αντίστοιχο ποσοστό είναι 8,6%. Εχει υποχωρήσει από το 10% του 2015. Το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που ζει χωρίς πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα μειώνεται περίπου 0,3 εκατοστιαίες μονάδες τον χρόνο. Ο αριθμός των παιδιών που δεν πηγαίνουν στο σχολείο μειώνεται περίπου 5 εκατ. ετησίως.

Ακόμη και στην Αφρική τα πράγματα βελτιώνονται. Το ποσοστό των παιδιών της Αφρικής που πεθαίνουν πριν από τα πέντε τους χρόνια μειώθηκε στο 8% το 2015 από το 21% στο οποίο έφτανε το 1975. Η αύξηση του πλούτου συνοδεύεται από βελτίωση της υγείας του κόσμου. Τα τελευταία 10 χρόνια το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα στην υποσαχάρια Αφρική αυξήθηκε κατά 40%. Ωστόσο, οι πόλεμοι και οι εμφύλιοι, κυρίως στην Αφρική, είχαν ως αποτέλεσμα τα τελευταία δύο χρόνια να αυξηθεί κατά 0,2% το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που υποσιτίζεται. Και πάλι βέβαια ανέρχεται στο 11,9% και είναι κατά 2,2 εκατοστιαίες μονάδες λιγότερο από το αντίστοιχο πριν από μια δεκαετία. Οι προβλέψεις μιλούν για περαιτέρω βελτίωση το 2019.

Εχουμε επίσης αρκετούς λόγους να πιστεύουμε πως θα είναι καλό και το 2019. Η οικονομική ανάπτυξη στις πολύ φτωχές χώρες φαίνεται πολλά υποσχόμενη. Η μεγαλύτερη πρόσβαση στην παιδεία και την υγεία παράγει καλύτερους εργαζόμενους που υποστηρίζουν ισχυρότερους θεσμούς και αυτοί με τη σειρά τους αποφασίζουν μεγαλύτερες επενδύσεις. Και οι επενδύσεις αποφέρουν τα χρήματα που απαιτούνται για το κόστος της καλύτερης παιδείας και υγείας. Η πορεία αυτή καταγράφεται στη μια χώρα μετά την άλλη, εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες. Οι κακές κυβερνήσεις καθυστερούν πραγματικά την πρόοδο, αλλά για να αντιστραφεί πλήρως η θετική πορεία πρέπει να μεσολαβήσει πόλεμος ή απόλυτη αποτυχία όπως στην περίπτωση της Βενεζουέλας.

Η σχεδόν αδιάκοπη μείωση της παγκόσμιας δυστυχίας, ένδειας και άγνοιας αποτελούν σίγουρα την καλύτερη είδηση στην ιστορία της οικονομίας. Για την ιστορία της πολιτικής, ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι εξίσου καλά. Φαίνεται να διαψεύδεται η πεποίθηση ότι με την αύξηση του πλούτου οι κοινωνίες γίνονται πιο ανοικτές. Σε πολλές χώρες, πλούσιοι και φτωχοί δείχνουν ευτυχείς όταν κυβερνώνται από αυταρχικές και ακραίες εθνικιστικές κυβερνήσεις. Η Κίνα είναι το κύριο παράδειγμα. Το αυταρχικό και διεφθαρμένο ΚΚΚ έχει επιτύχει ταχύτατη και εκτεταμένη αύξηση της ευημερίας. Εχει, όμως, φιλοδοξίες όχι μόνον πολιτικές αλλά και στρατιωτικές που επεκτείνονται πέραν των συνόρων της. Αυτό είναι ανησυχητικό γιατί ο πόλεμος είναι ίσως ο μοναδικός παράγοντας που μπορεί να ανακόψει την παγκόσμια πρόοδο.