Η στάση της Ιταλίας, που παραβιάζει τους δημοσιονομικούς
κανόνες της Ε.Ε., είναι η πρώτη δοκιμασία όσων
μεταρρυθμίσεων εισήγαγε πριν από εννιά χρόνια η Ευρωζώνη για
να αντιμετωπίσει την κρίση. Οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να
εφαρμοσθούν πλήρως πριν από το επόμενο πλήγμα. Όπως έγραψε
το Reuters, ωστόσο, η απείθεια της Ιταλίας, που την έχει
φέρει σε μια άνευ προηγουμένου αντιπαράθεση με τις Βρυξέλλες
και έχει επαναφέρει την απαξιωτική εικόνα του άσωτου Νότου
έναντι του πειθαρχημένου Βορρά της Ευρωζώνης, είναι βέβαια
ότι θα καθυστερήσει την πορεία προς την ολοκλήρωση των
μεταρρυθμίσεων. Τον Μάιο του 2010 οι 16 –τότε– χώρες-μέλη
της Ευρωζώνης συμφώνησαν να δημιουργήσουν τον ευρωπαϊκό
μηχανισμό στήριξης. Τώρα οδεύουν προς την αναβάθμισή του με
νέες εξουσίες για την παρακολούθηση των οικονομικών μεγεθών.
Σκοπεύουν επίσης να ενισχύσουν ένα δεύτερο ταμείο για την
προστασία του τραπεζικού συστήματος, να επεκτείνουν τα
εθνικά συστήματα εγγύησης καταθέσεων στο σύνολο της
Ευρωζώνης και να θεσπίσουν κοινό προϋπολογισμό. Η Γερμανία
και οι γειτονικές της χώρες επιμένουν πως πρέπει να μειωθούν
οι κίνδυνοι του χρηματοπιστωτικού συστήματος προτού
αναλάβουν οικονομικές δεσμεύσεις έναντι του συνόλου της
Ευρωζώνης. Δεδομένου, όμως, ότι η κυβέρνηση λαϊκιστών της
υπερχρεωμένης Ιταλίας σχεδιάζει να αυξήσει τον δανεισμό κατά
παράβασιν των κανόνων της Ε.Ε., η κοινή ασφάλιση καταθέσεων
και ο προϋπολογισμός της Ευρωζώνης απομακρύνονται. «Θα είναι
πιο δύσκολο τώρα» σχολιάζει υψηλόβαθμος αξιωματούχος της
Ευρωζώνης, που επισημαίνει πως «όταν μιλάμε για κοινή
ασφάλιση καταθέσεων, δεν υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση και η
Ιταλία προσφέρει πρόσθετο επιχείρημα για να μην το συζητάμε
καν».
Η Ε.Ε. θα παρουσιάσει τη νέα φάση της ενοποίησής της τον
Δεκέμβριο και τα στελέχη της αναμένεται να την «παγώσουν». «Προσανατολιζόμαστε
προς ένα ελαχιστοποιημένο πακέτο μεταρρυθμίσεων», τόνισε
άλλο υψηλόβαθμο στέλεχος της Ευρωζώνης, το οποίο προβλέπει
πως τα σχέδια θα περιορισθούν σε κάποια ενίσχυση του ESM και
ενδεχομένως μπορεί να αποσπασθεί τμήμα των κεφαλαίων τους
για να δημιουργηθεί ταμείο διάσωσης στο πλαίσιο του Ενιαίου
Μηχανισμού Εκκαθάρισης Τραπεζών και γενικώς λίγα πράγματα. Ο
εν λόγω αξιωματούχος αμφιβάλλει αν θα υλοποιηθεί ποτέ η
δημοσιονομική ενοποίηση της Ευρωζώνης.
Η άρνηση της Ιταλίας να τιθασεύσει τις δημόσιες δαπάνες της
υπονομεύει τη θετική εντύπωση που είχαν δώσει οι χώρες του
ευρωπαϊκού Νότου ότι προχώρησαν σε μεταρρυθμίσεις που τις
βοήθησαν να αντιμετωπίσουν την επιμονή της Γερμανίας στη
δημοσιονομική πειθαρχία. Μπορεί, έτσι, να επαναφέρει το
αίτημα του Βερολίνου για θέσπιση ενός μηχανισμού
αναδιάρθρωσης χρέους των χωρών που αποκλείονται από τις
αγορές. Θεωρητικά κάτι τέτοιο θα έπληττε την Ιταλία, αν οι
επενδυτές άρχιζαν να αμφισβητούν τη δυνατότητά της να
αποπληρώσει το χρέος της που ανέρχεται στο 133% του ΑΕΠ της.
Στο μεταξύ, κοινοτικοί αξιωματούχοι εκτιμούν πως τελικά
μόνον οι αγορές έχουν τη δύναμη να πιέσουν την Ιταλία να
αλλάξει δημοσιονομική πολιτική και την άποψη αυτή
συμμερίζεται η Ρώμη. Ισως, όμως, αποδειχθεί επικίνδυνο να
αφεθεί το θέμα στους επενδυτές. Η Κομισιόν μπορεί να
επιβάλει πρόστιμα στην Ιταλία αν η Ρώμη αγνοήσει το αίτημά
της να αλλάξει τον προϋπολογισμό της για το 2019. Δεδομένου,
όμως, ότι η στάση της προς τις Βρυξέλλες έχει ενισχύσει τη
δημοτικότητα του κυβερνητικού συνασπισμού Ντι Μάιο - Σαλβίνι,
είναι απίθανο να αλλάξει στάση.
Αν οι αγορές δεν την αναγκάσουν να το κάνει, η Ρώμη δεν θα
έχει λόγο να υποχωρήσει πριν από τις ευρωεκλογές του Μαΐου.
Οπως επισημαίνει άλλος αξιωματούχος, η σύγκρουση είναι πολύ
πιο επικίνδυνη για τις Βρυξέλλες και τους οπαδούς της
στενότερης οικονομικής ενοποίησης συγκριτικά με παλαιότερες
διενέξεις με τη Γαλλία, την Ισπανία ή την Πορτογαλία ή ακόμη
και με παλαιότερες ιταλικές κυβερνήσεις.
|
