Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο έγραψε προσφάτως στο Reuters, o
Edward Hadas, σχολιάζοντας πως κάνοντας
μια αναδρομή στο 2000, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον
είχε χλευάσει το σχέδιο της κινεζικής κυβέρνησης να θέσει
υπό πολιτικό έλεγχο το Διαδίκτυο, ισχυριζόμενος ότι μοιάζει
με το να προσπαθεί κάποιος να καρφώσει στον τοίχο ένα ζελέ.
Όπως
έγραψε ο Hadas, το Διαδίκτυο με δυσκολία αστυνομεύεται, ενώ
διατύπωσε και αυτό που λέει η κοινή λογική, ότι, δηλαδή, η
ραγδαία ανάπτυξή του είναι φυσιολογικό να φέρει αβίαστα
πολιτικές ελευθερίες και ότι στις χώρες αυτές η ανάπτυξή του
θα ήταν ολιγόζωη. Ο Κλίντον αποδείχθηκε πως έκανε λάθος. Η
Κίνα έδειξε ότι το Διαδίκτυο είναι εύχρηστο εργαλείο για την
παρακολούθηση και την καταστολή. Και αυτή τη στιγμή
ευημερούν οι αυταρχικές κυβερνήσεις σε πολλές περιοχές του
κόσμου. Στην πραγματικότητα, μια τυπική πολιτική πρόβλεψη
για το 2020 περιλαμβάνει ακόμα μεγαλύτερη εμπλοκή
ανελεύθερων καθεστώτων από τη Σρι Λάνκα μέχρι τη Βολιβία.
Υπάρχουν και οι αισιόδοξοι, βέβαια, αλλά συνήθως περιμένουν
λίγα πράγματα, δηλαδή απλά μερικές επιτυχημένες αντεπιθέσεις
από τους καταπονημένους θιασώτες του πολυκομματικού
δημοκρατικού συστήματος με την ελάχιστη διαφθορά.
Οι
κυβερνήσεις που καταστέλλουν τους διαφωνούντες βρίσκονται
συχνά σε μια συμβιωτική σχέση με διεφθαρμένους ολιγάρχες.
Προστατεύουν τις περιουσίες τους και στη διάρκεια της
διαδικασίας αυτής παρεμποδίζουν την ανάπτυξη. Ακόμα κι όταν
οι ίδιοι οι ηγέτες είναι μάλλον τίμιοι, η επιθυμία τους για
απόλυτο έλεγχο και οι συκοφάντες σύμβουλοι τους οδηγούν σε
πολιτικά σφάλματα. Δύο καλά παραδείγματα αποτελούν οι
αλλαγές στα χαρτονομίσματα και οι ανεπαρκείς φορολογικές
αλλαγές από την κυβέρνηση Ναρέντρα Μόντι στην Ινδία. Αλλά,
το εάν αυτές τις ημέρες η οικονομική ανάπτυξη δεινοπαθεί,
είναι σίγουρα δύσκολο να το ισχυριστεί κανείς.
Το ΔΝΤ
προβλέπει μια αύξηση 3,4% στο διεθνές ΑΕΠ την επόμενη χρονιά,
ενώ φέτος η εκτιμώμενη ανάπτυξη είναι 3%. Η βελτίωση του
2020 θα προέρχεται εν συνόλω από τις αναδυόμενες και τις
αναπτυσσόμενες οικονομίες. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στις
ανεπτυγμένες οικονομίες αναμένεται να είναι συγκρατημένος
στο 1,7% και φέτος και του χρόνου. Προς το παρόν, πάντως, τα
περισσότερα αυταρχικά καθεστώτα καλά κρατούν. Ανεξαρτήτως
της απήχησής τους, παράγουν αρκετή επιπλέον ευημερία για να
συγκρατήσουν τη δυσαρέσκεια των ανθρώπων για την οικονομική
κατάστασή τους σε επίπεδα χαμηλότερα από εκείνα που κάνουν
μια εξέγερση να φαίνεται πως αξίζει τον κόπο. Η οικονομία
τους προσφέρει το τόσο όσο. Η Ρωσία είναι τέτοια περίπτωση.
Για τον πρόεδρό της Βλαντιμίρ Πούτιν, η αύξηση κατά 1,9% του
ΑΕΠ το 2020, σύμφωνα με την πρόβλεψη του ΔΝΤ, είναι πιθανό
να ικανοποιήσει και τους ολιγάρχες και τη μάζα των ανθρώπων.
Στη Βραζιλία, ο Ζαΐρ Μπολσονάρο μπορεί αντίστοιχα να
καθησυχασθεί από την εκτιμώμενη αύξηση 2% του ΑΕΠ. Σίγουρα η
ανάπτυξη της οικονομίας μιας χώρας, εάν αυτή κυβερνάται από
λιγότερο καταπιεστικά και διεφθαρμένα καθεστώτα, θα μπορούσε
να είναι πιο γρήγορη και δίκαιη, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα.
Από τη σκοπιά των ηγετών το τόσο όσο είναι επαρκές.
Υπό το
πρίσμα αυτό, η Κίνα βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση. Η
καταστολή και οι εμπορικοί πόλεμοι μπορεί να ανακόπτουν τον
ρυθμό ανάπτυξης και μια ολοένα και πιο δεσποτική κυβέρνηση
μπορεί να παίρνει λάθος αποφάσεις. Εντούτοις, ο
προβλεπόμενος από το ΔΝΤ ρυθμός ανάπτυξης του 5,8% θα
αποδειχθεί υπερεπαρκής για να παραμείνoυν διαχειρίσιμα τα
παράπονα για την οικονομία. Εκεί που κάνει τη διαφορά η
ευημερία είναι το να καθορίσει εάν τα καταπιεστικά καθεστώτα
προσφέρουν καρότο ή μαστίγιο. Το πιο ακραίο παράδειγμα είναι
η Βόρεια Κορέα, όπου υπάρχει μόνο μαστίγιο. Αλλά οι
περισσότεροι δικτάτορες δεν θέλουν να φθάσουν εκεί. Οπότε,
όσο τα «καρότα» της αύξησης του πλούτου είναι πιο εύκολα
διαθέσιμα, οι πιο σκληρές δικτατορίες θα προκρίνουν υβριδικά
καθεστώτα με ένα κράμα του μοντέρνου και των δρακόντειων
μέτρων, όπως η Κίνα.
|
