| Ειδήσεις - Αναλύσεις | Ο Κυνηγός | Λεωφόρος Αθηνών | "Κουλου - Βάχατα" | +/- | Fundamentalist | Marx - Soros | Start Trading |

 

 

Δείτε όλα τα άρθρα

Ανάλυση: Η πιο αντιευρωπαϊκή απόφαση της 20ετίας / Δρ. Βασίλης Γ. Τζέμος

 

Παρασκευή, 00:01 - 15/05/2020

 

   Share

 

Το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο (ΓΟΣΔ) με την από 5.5.2020 απόφασή του έκρινε ότι είναι αντισυνταγματικό το Πρόγραμμα PSPP της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕκΤ) που εφαρμόζεται από το 2015 και αφορά στην υπό αυστηρούς όρους αγορά κρατικών ομολόγων από τις δευτερογενείς αγορές (γνωστό και ως πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης). Το ΓΟΣΔ μετά από αιτήσεις κατά βάση αντιευρωπαϊστών γερμανών πολιτικών έστειλε προδικαστικά ερωτήματα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) όσον αφορά στην φυσιογνωμία του προγράμματος και στην συμφωνία του με το πρωτογενές Ενωσιακό Δίκαιο.

 

 

Το ΔΕΕ απάντησε ότι το πρόγραμμα είναι σύμφωνο με το ενωσιακό δίκαιο. Το ίδιο είχε κρίνει και ο Γενικός Εισαγγελέας Wathelet στις Προτάσεις του. Πιο συγκεκριμένα έκρινε το ΔΕΕ ότι το πρόγραμα PSPP αποφασίστηκε, επικαιροποιείται και λειτουργεί εντός του πλαισίου των αρμοδιοτήτων της ΕκΤ και κατ΄ενάσκηση της νομισματικής πολιτικής της ΕΕ που είναι η κύρια και αποκλειστική αρμοδιότητά της και ότι δεν παραβιάζει στην εφαρμογή του την αρχή της αναλογικότητας. Το ΓΟΣΔ δεν έκανε δεκτή την θέση αυτή και απεφάνθη ότι τόσο η ΕκΤ, όσο και το ΔΕΕ λειτούργησαν ultra vires, δηλαδή καθ΄ υπέρβαση των αρμοδιοτήτων τους γιατί παραβίασαν την αρχή της αναλογικότητας. Το παράδοξο είναι ότι ο αμερόληπτος αναγνώστης των δύο αποφάσεων διαπιστώνει ότι μόνο το ΔΕΕ εφήρμοσε σωστά την αρχή της αναλογικότητας. Δηλαδή ακόμα κι αν κάποιος κάνει δεκτή την μεθοδολογία του ultra vires έλέγχου του ΓΟΣΔ (που στην βάση της εμφορείται από την πεποίθηση υπεροχής του Γερμανικού Συντάγματος έναντι του ενωσιακού δικαίου και ίχνη της βρίσκουμε και σε προηγούμενες σημαντικές αποφάσεις του ΓΟΣΔ (π.χ. Solange I, Maastricht, Lissabon, OMT I, OMT II)), η συγκεκριμένη επιπόλαιη εφαρμογή της δεν πείθει ούτε τους υποστηριχτές της υπεροχής του Συνταγματικού Δικαίου.

 

Είναι η πρώτη φορά που το ΓΟΣΔ δεν κάνει δεκτή την ερμηνεία του ΔΕΕ σε ζητήματα ενωσιακού δικαίου και κρίνει πράξεις ενωσιακού δικαίου αντισυνταγματικές και μη εφαρμοστέες. Τάσσει 3 μήνες προθεσμία στην ΕκΤ να συμμορφωθεί στην απόφασή του (δηλαδή να το πείσει ότι τηρήθηκε η αρχή της αναλογικότητας), διατάζει την Γερμανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα  να απέχει από την συμμετοχή στο πρόγραμμα και την Γερμανική Κυβέρνηση και την Γερμανική Ομοσπονδιακή Βουλή να πιέσουν την ΕκΤ να συμμορφωθεί στην απόφαση αυτή. Το σινιάλο που άθελά του εκπέμπει το ΓΟΣΔ προς τις εθνικιστικές και ευρωφοβικές φωνές στην Ευρώπη, που δυστυχώς δεν είναι λίγες, είναι για μη σεβασμό του δικαίου της ΕΕ αλλά και της διαδικασίας του προδικαστικού ερωτήματος. Οι κυβερνήσεις σε Πολωνία και Ουγγαρία, πριν αλέκτορα φωνήσαι, πανηγύρισαν και υπερθεμάτισαν, το ίδιο και το ακραίο κόμμα AfD στη Γερμανία. Με την απόφαση αυτή γράφεται με μελανά γράμματα ιστορία του (ενωσιακου και του συνταγματικού) δικαίου. Η απόφαση απογοητεύει και στην ουσία της (θέτει νομικίστικα προσκόμματα σε ένα πρόγραμμα που είναι πολύ χρήσιμο στα Κράτη Μέλη της ΕΕ και στη νομισματική ένωση) και στη νομική της ποιότητα (πλημμελής αιτιολογία με πολλά λογικά αλματα) και ως προς το ύφος της.

 

Το ΓΟΣΔ κατηγορεί με προσβλητικούς χαρακτηρισμούς («αντικειμενικά αυθαίρετη», «ακατανόητη», «μη υποστηρίξιμη») ασυνήθιστους σε δικαστική απόφαση, και με αυστηρό διδακτικό τόνο το ΔΕΕ ότι δεν εφήρμοσε κατά τον δικαστικό έλεγχο του προγράμματος της ΕκΤ την αρχή της αναλογικότητας, όπως έπρεπε να την εφαρμόσει και ότι με αυτό τον τρόπο παραβιάζει σωρευτικά την αρχή της δοτών αρμοδιοτήτων της ΕΕ, την δημοκρατική αρχή, την δημοσιονομική αρμοδιότητα της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Βουλής και την γερμανική συνταγματική ταυτότητα. Διαστρέφει την αρχή της αναλογικότητας, την οποία εφαρμόζει εσφαλμένα εμβόλιμα στο ερώτημα αν το επίμαχο πρόγραμμα εμπίπτει στη νομισματική πολιτική (οπότε ως αρμοδιότητα της ΕκΤ είναι σύμφωνο με το Δίκαιο της ΕΕ)  ή συνιστά άσκηση  αμιγώς οικονομικής πολιτικής (οπότε όντως δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα της ΕκΤ). Εφαρμόζει μια αρχή δηλαδή που είναι το κλειδί για την επίλυση συγκρούσεων μεταξύ θεμελιωδών δικαιωμάτων (Άρθρο 52 του ΧΘΔΕΕ. Τζέμος, Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, Ερμηνεία κατ΄άρθρο, Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, 2η έκδοση, 2019, σ. 633επ.) και δευτερεύοντως για το νομικό έλεγχο της άσκησης των αρμοδιοτήτων των ενωσιακών  οργάνων (άρθρο 5 της ΣυνθΕΕ), ως παντός καιρού φάρμακο που μπορεί να λύσει την απορία-γόρδιο δεσμό αν ένα πρόγραμμα της ΕκΤ συνιστά άσκηση νομισματικής ή οικονομικής πολιτικής.

 

Το ΓΟΣΔ θα μπορούσε με ευθύτητα, χωρίς περιστροφές και αναλύσεις 94 σελίδων και 237 παραγράφων, να πει πως πιστεύει ότι το πρόγραμμα αυτό αποτελεί οικονομική πολιτική και για αυτό η ΕκΤ εν προκειμένω λειτούργησε εκτός αρμοδιότητας. Αυτό άλλωστε προκύπτει εμφανώς ότι πιστεύει. Αντίθετα επιλέγει να εμπλέξει την αρχή της αναλογικότητας, επανεφευρίσκοντάς την αλλοτριωμένη και κακεκτυπικά και εντάσσοντάς την ανορθόδοξα σε ένα αδόκιμο context. Ταυτίζοντας δε σαφώς την ορθή εφαρμογή της αναλογικότητας από το ΔΕΕ με την παραβίαση της δημοκρατικής αρχής και της γερμανικής συνταγματικής ταυτότητας αναπτύσσει έναν περίπλοκο και μη πειστικό νομικό συλλογισμό.

 

Στις  αναπτύξεις του για το πώς θα έπρεπε να εφαρμοστεί η αρχή της αναλογικότητας από την ΕκΤ και το ΔΕΕ το ΓΟΣΔ παρουσιάζει το σημείο της πολιτικής και όχι νομικής διαφωνίας του: Η νομισματική πολιτική του Draghi (που φυσικά έχει και ευρύτερες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, ευτυχώς δε κυρίως θετικές) την οποία φαίνεται ότι προτίθεται να σύνεχίσει και η Langard, που στοχεύει στην διάσωση της νομισματικής ένωσης, στην σταθερότητα των τιμών, σε πληθωρισμό κατά μέσο όρο κοντά στο 2% και εμφορείται από κοινωνική αλληλεγγύη και ισορροπημένη προστασία των βασικών οικονομικών και των κοινωνικών δεκτών σε όλα τα Κράτη Μέλη, ανεξαρτήτως Βορρά και Νότου, βρίσκει πολιτικά αντίθετους τους Γερμανούς Δικαστές του 2ου Τμήματος.  Το πρόγραμμα της ΕκΤ εν τέλει είναι αντίθετο στα γερμανικά οικονομικά συμφέροντα κατά την γνώμη τους. Όμως, ούτε στα γερμανικά οικονομικά συμφέροντα μεσομακροπρόθεσμα είναι αντίθετο γιατί αυτά ταυτίζονται με τα συμφέροντα της ΕΕ.

 

Η απόφαση αυτή είναι νομικά αστήριχτη, ιδιοσυγκρασιακά στενάχωρη, και δικαιοπολιτικά   επικίνδυνη. Το παρήγορο  διαβάζοντάς την είναι ότι στην υπερβολή της δεν θα βρει αρκετούς υποστηριχτές ούτε εντός της Γερμανίας. Η Γερμανίδα Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Von der Leyen εξετάζει το ενδεχόμενο έναρξης της διαδικασίας για παράβαση του ενωσιακού δικαίου κατά της Γερμανίας (άρθρο 258 ΣυνΘΛΕΕ). Ακόμα και ο Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Βουλής Schäuble άσκησε σκληρή κριτική στην απόφαση, χαρακτηρίζοντάς την επικύνδυνη για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Ο Αντικαγκελάριος και Υπουργός Οικονομικών Scholz καθησυχάζοντας τα πνεύματα και σε μια προσπάθεια διπλωματικής υποτίμησης της σημασίας της απόφασης του ΓΟΣΔ, διαβεβαίωσε ότι η ΕκΤ θα συνεχίσει ανεξάρτητα τον χρήσιμο ρόλο της και ότι ειδικά το πρόγραμμα της ΕκΤ για την άμβλυνση των οικονομικών συνεπειών της υγειονομικής πανδημίας θα προχωρήσει απρόσκοπτα. Ταυτόχρονα βέβαια το Υπουργείο Οικονομικών εξέδωσε ανακοίνωση ότι θα σεβαστεί την απόφαση του ΓΟΣΔ.  Η Καγκελάριος Merkel επεσήμανε, παρά την ανυσυχία της, ότι το ζήτημα που ανακύπτει από την απόφαση του ΓΟΣΔ μπορεί με καλή θέληση και έξυπνους χειρισμούς να λυθεί. Η πλειοψηφία των συνταγματολόγων και ευρωπαϊκολόγων στην Γερμανία την στηλίτευσε. Το ΔΕΕ και η ΕκΤ, αλλά και εκπρόσωποι της Επιτροπής και Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αντέδρασαν με ψυχραιμία επισημαίνοντας τα θεσμικά αυτονόητα: Η ΕκΤ είναι ανεξάρτητη και ελέγχεται δικαιοκρατικά από το ΔΕΕ και όχι από τα εθνικά δικαστήρια. Οι αρχές της υπεροχής και της άμεσης και ομοιόμορφης εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου στα Κράτη Μέλη είναι ο νομικός πυλώνας της ευρωπαϊκής ενοποίησης.  Η δε διαδικασία της προδικαστικής παραπομπής και ο ρόλος του ΔΕΕ ως αυθεντικού ερμηνευτή του ενωσιακού δικαίου πρέπει να γίνονται σεβαστά από όλα τα κρατικά όργανα.

 

Ενα δικαστήριο που μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο σταθερά επιδαψίλεψε δικαιοκρατική προστιθέμενη αξία, πρακτικές λύσεις και υψηλού επιπέδου δικαιικό πολιτισμό στον δυτικό κόσμο, λαμβάνει μια απόφαση που αξίζει το «χρυσό βατόμουρο».  Στο χειρότερο δε χρονικό σημείο. Μετά το Brexit, την δραματικότερη στιγμή της ΕΕ και εν μεσω υγειονομικής πανδημίας που γεννά ανυπολόγιστη οικονομική και κοιωνική βλάβη σε όλα τα Κράτη Μελη της ΕΕ, δημοσιεύει την πιο αντιευρωπαϊκή απόφαση της 20ετίας.

 

Ελπίζω να πρόκειται για μια κακή παρένθεση, που θα συσπειρώσει τις φιλοευρωπαϊκές φωνές στην ΕΕ. Είναι κρίσιμο πάντως να επικρατήσει ψυχραιμία και το ΓΟΣΔ να διορθώσει άμεσα το λάθος του. Πώς αυτό μπορεί να γίνει:  Η ΕκΤ με μεγαλόθυμη, συναινετική, μεστή και λιτή ανακοίνωση να εξηγήσει, έστω για άλλη μια φορά, ότι για την τελευταία επικαιροποποίηση του προγράμματος PSPP έχουν ληφθεί υπόψιν και συνυπολογιστεί στον αναγκαίο βαθμό οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις του. Αμέσως μετά, το Β Τμήμα του ΓΟΣΔ να συνεδριάσει και να αποφασίσει ότι είναι πειστική η αιτιολογία της ΕκΤ και ότι το PSPP είναι σύμφωνο με το Δίκαιο της ΕΕ αλλά και με το Γερμανικό Σύνταγμα.

 

Ο Δρ. Βασίλης Γ. Τζέμος είναι πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Δημοσιολόγων (ΕΕΔ), Διευθυντής Επιστημονικού Περιοδικού ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΚΑΙΟ, Σύμβουλος ΑΣΕΠ.

 

Πρώτη δημοσίευση στην Καθημερινή

 

Greek Finance Forum

 

Σχόλια Χρηστών

 
 

 

 

 

 
   

   
   

Trading σε ελληνικές μετοχές μέσω της Πλατφόρμας Συναλλαγών Plus 500 (Κάντε Click και Κατεβάστε την μοναδική πλατφόρμα συναλλαγών, χωρίς καμία οικονομική υποχρέωση, περιλαμβάνει και λογαριασμό "επίδειξης" - Demo). 

Λήψη τώρα!

 © 2016-2017 Greek Finance Forum

Αποποίηση Ευθύνης....