Ανεξάρτητες Αρχές (εφεξής AA) είναι προϊόν της
ανάπτυξης κράτους δικαίου και της κρίσης του
δημοκρατικού φαινομένου. Η άσκηση της πολιτικής
εξουσίας γινόταν χωρίς διαφάνεια, αμεροληψία,
αξιοκρατία και αντικειμενικότητα, και κυρίως
κάτω από τις παρεμβάσεις θεσμικών και
εξωθεσμικών παραγόντων. Η ανάγκη δημιουργίας «αντίβαρου»
που απαιτούσε η λειτουργία της Δημοκρατίας
οδήγησε στην εγκαθίδρυση μηχανισμού ανάσχεσης,
της πολιτικής της Δύναμης, με νέα όργανα
βασισμένα σε ξένα πρότυπα (ΗΠΑ - Γαλλία).
Δημιουργήθηκαν έτσι οι ΑΑ, στις οποίες
εκχωρήθηκε τμήμα της εκτελεστικής εξουσίας στο
τέλος περίπου του 20ού αιώνα σε πολλές χώρες, οι
οποίες προσέφυγαν στη λύση να ουδετεροποιήσουν
πολιτικά σημαντικούς τομείς της κρατικής
δραστηριότητας, όπως την αξιοκρατία στη Δημόσια
Διοίκηση ή τη λειτουργία κρίσιμων τομέων της
αγοράς. Στη χώρα μας οι ΑΑ εμφανίστηκαν στη
δεκαετία του 1990 αρχικά με το ΕΣΡ για τη
ρύθμιση του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου και το ΑΣΕΠ
για αξιοκρατικές προσλήψεις. Ακολούθησαν η Αρχή
για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων, η
Αρχή για τη Διασφάλιση του Απορρήτου των
Επικοινωνιών και ο Συνήγορος του Πολίτη, οι
οποίες είναι και συνταγματικά κατοχυρωμένες. Στη
συνέχεια και κυρίως για την αποτελεσματική
ρύθμιση της αγοράς, ιδρύθηκαν η Αρχή του
Ανταγωνισμού, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, η
Αρχή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, η Αρχή
Ελέγχου των Τυχερών Παιγνίων, η Αρχή των
Δημοσίων Εσόδων, η Αρχή Διαφάνειας, ο Συνήγορος
του Καταναλωτή κ.ά.
Το ΑΣΕΠ, στο οποίο
υπηρέτησα ως πρόεδρος
μία εξαετία, ιδρύθηκε με
τον Ν. 2190/1994 (γνωστός
ως νόμος Πεπονή). Κατά
την εικοσιεπταετή
λειτουργία του ανέτρεψε
παγιωμένες νοοτροπίες
και πρακτικές,
εκπληρώνοντας με
επιτυχία τον θεσμικό του
ρόλο, διασφαλίζοντας
αμεροληψία και διαφάνεια
στον τομέα της
απασχόλησης, καταξιώθηκε
δε ως μηχανισμός ελέγχου
των προσλήψεων στο
Δημόσιο με γνώμονα την
αξιοκρατία και τη
θωράκιση του κράτους
δικαίου. Ιδιαίτερα κατά
την πρώτη πενταετία της
λειτουργίας του
συνάντησε δυσκολίες. Όσο
όμως το έργο του
καταξιωνόταν τόσο οι
αντιστάσεις εκ μέρους
των ελεγχόμενων φορέων
μειώνονταν. Παρά την
προσπάθεια όμως
ορισμένων φορέων να το
παρακάμψουν, κατόρθωσε
να εδραιωθεί στη
συνείδηση της ελληνικής
κοινωνίας ως αξιόπιστος
θεσμός. Για τον λόγο
αυτόν κάθε διεύρυνση του
ρόλου του, όπως η
αξιολόγηση των
προϊσταμένων, των
επιτελικών στελεχών της
Διοίκησης και της
κινητικότητας των
υπαλλήλων, έγινε
αποδεκτή, γιατί οι
εγγυήσεις δεν πρέπει να
εξαντλούνται μόνο στην
πρόσληψη των υπαλλήλων
αλλά να τους συνοδεύουν
σε όλον τους τον
εργασιακό βίο.
Τέλος, κατά καιρούς
είχαν συσταθεί επιτροπές
για τη σύνταξη σχεδίου
νόμου σχετικά με την
οργάνωση και λειτουργία
όλων των ΑΑ, κατά τρόπο
ενιαίο, πλην όμως δεν
ολοκλήρωσαν το έργο τους.
Αντίθετα, πρόσφατα με
τους Ν. 4779/2021 και N.
4795/2021 τροποποιήθηκαν
αποσπασματικά διατάξεις
τόσο του Ν. 4765/2021
περί ΑΣΕΠ και του
εκτελεστικού άρθρου 101
Α του Συντάγματος Ν.
3051/2002 περί ΑΑ και
επέφεραν βασικές αλλαγές
στη λειτουργία των ΑΑ
που βρίσκονται σε
αντίθεση με την
ανεξαρτησία τους και την
αρχή της καλής
νομοθέτησης.
*ε.τ. πρόεδρος του
Ελεγκτικού Συνεδρίου και
ε.τ. Πρόεδρος του ΑΣΕΠ
Πρώτη δημοσίευση Τα Νέα
Greek Finance Forum
Σχόλια Χρηστών
Trading
σε ελληνικές μετοχές μέσω
της Πλατφόρμας Συναλλαγών Plus 500 (Κάντε Click και
Κατεβάστε την μοναδική πλατφόρμα συναλλαγών, χωρίς καμία
οικονομική υποχρέωση, περιλαμβάνει και λογαριασμό "επίδειξης"
- Demo).
