Το πρόβλημα όμως που έχει αναδειχθεί αυτή τη στιγμή και αφορά το σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας δεν σχετίζεται μόνο με την πανδημία, τον εμβολιασμό και τους τρόπους αντιμετώπισης, αλλά και με άλλα παράλληλα φλέγοντα ζητήματα που έχουν ανακύψει και δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα από διαδοχικές κρίσεις σχεδόν στις περισσότερες οικονομίες του κόσμου.

Πιο συγκεκριμένα, η κλιματική αλλαγή έχει κάνει την εμφάνισή της με όλο και πιο έντονα καιρικά φαινόμενα, με ατελείωτες ξηρασίες και πυρκαγιές τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά και αντίστοιχους παγετούς τους χειμερινούς, που έχουν ήδη προκαλέσει σημαντικές υλικές ζημιές, με χιλιάδες θύματα και κυρίως με μια τεράστια οικολογική καταστροφή, τόσο με την καταστροφή των δασικών εκτάσεων όσο και με το λιώσιμο των πάγων και τις συνεπαγόμενες πλημμύρες που προκαλούν νέες επιπλοκές στα εκάστοτε οικοσυστήματα.

Επίσης, τα δύο προαναφερόμενα προβλήματα δημιουργούν ήδη μια δυναμική παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης μακροπρόθεσμα, ακόμη και αν βραχυπρόθεσμα τα μακροοικονομικά δεδομένα δείχνουν να ανακάμπτουν, αν δει κανείς την εξέλιξη των επιτοκίων, της κατανάλωσης, καθώς και του παγκόσμιου ΑΕΠ και του δημόσιου χρέους.
 

Τόσο η κλιματική αλλαγή όσο και η πανδημία συμπίπτουν μάλιστα με τις μακροχρόνιες συνέπειες της προηγούμενης κρίσης χρέους που έζησαν τόσο η Ευρωζώνη όσο και οι ΗΠΑ, η Κίνα και οι μεγάλοι διεθνείς περιφερειακοί παίκτες, ενώ βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη σημαντικές ένοπλες συγκρούσεις στη Συρία, στην ανατολική Ουκρανία, στην Αφρική και πρόσφατα στο Αφγανιστάν, δημιουργώντας νέα προσφυγικά ρεύματα, τόσο προς την Ασία και τη Μέση Ανατολή όσο και προς την Ευρώπη, με φανερά τα διλήμματα για τον τρόπο διαχείρισης των νέων μεταναστευτικών ροών.

Παράλληλα με τα παραπάνω, βέβαια, η εξέλιξη της τεχνολογίας, η ρομποτική και η αυτοματοποίηση των πόρων σε όλους τους κλάδους δημιουργούν ήδη νέες προκλήσεις για την απασχόληση, τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων, την τηλεργασία καθώς και την παραγωγικότητα και το κόστος παραγωγής που μπορεί κάθε επιχείρηση να αντέξει δεδομένων των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών.

Ποια είναι όμως τελικά η λύση με βάση τις παρούσες αντίξοες συνθήκες για την παγκόσμια οικονομία και κοινωνία;

Σίγουρα η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη, αλλά αυτό που απαιτείται σαφώς για τη σταδιακή ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας είναι πρωτίστως ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο με τους πολίτες τής κάθε χώρας, που θα ξεκινά από μεγάλες περιφερειακές δυνάμεις, όπως η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ, οι οποίες θα μπορούσαν να συμφωνήσουν στους βασικούς άξονες μιας νέας οικονομικής και κοινωνικής προσέγγισης.

Οι κανόνες αυτοί θα εδράζονται στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στο κοινωνικό κράτος και στην προστασία της υγείας των πολιτών, καθώς και στην εξασφάλιση των απαραίτητων πόρων για τον σκοπό αυτό, στην κοινωνική δικαιοσύνη, στην εναρμόνιση της φορολογίας και στην εξάλειψη των φορολογικών παραδείσων, στα κίνητρα για επιχειρηματικότητα και στην αύξηση του διεθνούς εμπορίου με μείωση των φόρων και δασμών στις διασυνοριακές συναλλαγές, αλλά και στην εύρυθμη λειτουργία των χρηματαγορών με ενίσχυση των εποπτικών αρχών στα χρηματιστήρια για την προστασία όλων των βαθμίδων των επενδυτών.
 

Επιπρόσθετα, οι συντονισμένες πρωτοβουλίες για την προστασία του περιβάλλοντος και η ενίσχυση των καθαρών μορφών ενέργειας, που θα φθάνει σταδιακά σε κάθε νοικοκυριό προς κατανάλωση, είναι απαραίτητες και μάλιστα με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή, ενώ για το μείζον θέμα της πανδημίας είναι επιτακτική η ανάγκη ενός ισχυρού και δωρεάν εμβολιαστικού προγράμματος προς τρίτες και αναπτυσσόμενες χώρες, για την εξάλειψη της νόσου καθώς και πιθανών μεταλλάξεων του ιού.

Ο κ. Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός.

Πρώτη δημοσίευση στην Καθημερινή