Παρασκευή, 00:01 - 06/12/2019

  Tweet

Όμως η πράξη αυτή της Τουρκίας ήταν προβλέψιμη. Η στάση και η ρητορική της Άγκυρας βασίζεται στον αναθεωρητισμό και στις βλέψεις της Τουρκίας να καταστεί η σημαντικότερη περιφερειακή δύναμη. Για αυτό την βλέπουμε να εμπλέκεται στην Συρία και στο Ιράκ, πέρα από την Ανατολική Μεσόγειο, ενώ ταυτόχρονα έχει έμμεση παρουσία στον εμφύλιο της Λιβύης, στην Λωρίδα της Γάζας, στον Καύκασο και φυσικά στα Βαλκάνια (Δυτική Θράκη, Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία, Κόσοβο και Βοσνία – Ερζεγοβίνη).

Σε κάθε περίπτωση, δεν έχει σημασία η στάση της Τουρκίας αλλά η στάση της Ελλάδας. Είδαμε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών να αντιδρά έντονα και να δίνει τελεσίγραφο στον Πρέσβυ της Λιβύης.

Ορθώς επισπεύδεται και η οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, η οποία αντέδρασε επίσης στην συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης. Αυτή θα πρέπει να είναι και η προτεραιότητα της Αθήνας. Η οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο, με την οποία έχουμε χτίσει μια σημαντική εταιρική σχέση και συνεργασία και η οποία δεν έχει διπλωματικές σχέσεις με την Τουρκία, έχει την δυνατότητα να συμβάλλει στην ανατροπή της συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης. Αυτό μπορεί να γίνει διότι με την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο η Ελλάδα θα αποκτήσει - και dejure και defacto - τον έλεγχο της περιοχής και θα αποδείξει ότι δρα με βάση τους κανόνες του Δικαίου της Θάλασσας.

Επίσης, πρέπει η τωρινή κυβέρνηση να προχωρήσει στην επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Ιόνιο, την οποία τελικώς δεν πραγματοποίησε η προηγούμενη κυβέρνηση.

Στη συνέχεια θα πρέπει να συνεχίσουμε την προσπάθεια για την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αλβανία. Στην περίπτωση της Αλβανίας, η ουσιαστική βοήθεια που πρόσφερε το ελληνικό κράτος και ο ελληνικός λαός μετά τον πρόσφατο καταστροφικό σεισμό μπορεί να συντελέσει και στην εντατικοποίηση των διπλωματικών επαφών για την οριοθέτηση της ΑΟΖ.

Ωστόσο, αναφορικά με την Κύπρο η ταπεινή μου γνώμη είναι ότι θα πρέπει να περιμένουμε. Η τυχόν οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου θα έχει αρνητικές συνέπειες στην πρόοδο των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού.

Όλες οι ανωτέρω δράσεις, μαζί με την παρουσίαση της Ελλάδας ως μιας χώρας που σέβεται και τηρεί το Διεθνές Δίκαιο, δημιουργούν την αίσθηση ότι η Ελλάδα είναι μια σοβαρή χώρα και ότι βρίσκεται σε θέση να προχωράει σε συμφωνίες με τους γείτονές της, καταδεικνύοντας έτσι εξ αντιδιαστολής ότι η Τουρκία είναι μια προβληματική χώρα. Ταυτόχρονα, στενεύει τα περιθώρια της Τουρκίας να αναλαμβάνει δράσεις (όπως έκανε με την Λιβύη) και να δημιουργεί τετελεσμένα στην περιοχή. Εξάλλου έχουμε να αντιμετωπίσουμε την Τουρκία και σε άλλα μέτωπα (Κύπρος, Αιγαίο) γι’ αυτό πρέπει να συγκεντρωθούμε στα μέτωπα αυτά και να μην αφήσουμε την γείτονα χώρα να ανοίγει συνεχώς άλλα μέτωπα.

Τέλος, πολύ σημαντική, κατ’εμέ, είναι η στάση της Ελλάδας έναντι του πολέμου στην Λιβύη. Η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον Fayez al-Sarraj, δεν έχει πολιτικό μέλλον. Η κυριαρχία της περιορίζεται σε ένα κομμάτι της Τρίπολης και ορισμένων περιοχών της βορειοδυτικής Λιβύης. Η κυβέρνηση αυτή έχει στενές σχέσεις με την Τουρκία, η οποία χρηματοδοτεί και εξοπλίζει τον στρατό του Sarraj και τον στηρίζει πολιτικά. Ως αντάλλαγμα, η Λιβύη εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή. Απόδειξη αυτού αποτελεί και η συμφωνία για την αυθαίρετη οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών. Υπάρχουν δε φόβοι ότι η Τουρκία σχεδιάζει να εγκαταστήσει μια στρατιωτική βάση στην Λιβύη επεκτείνοντας την διασπορά των στρατευμάτων της και περικυκλώνοντας την Ελλάδα.

Η κυβέρνηση οφείλει να αναγνωρίσει και να στηρίξει, τουλάχιστον πολιτικά, την κυβέρνηση του στρατηγού KhalifaHaftarή να προειδοποιήσει την Λιβύη ότι θα προχωρήσει στην πράξη αυτή αν δεν αποχωρήσει από την συμφωνία που υπέγραψε με την Τουρκία. Ο στρατηγός Haftar ελέγχει το μεγαλύτερο κομμάτι της χώρας και τις πετρελαιοπηγές της. Κατηγορεί την Τουρκία για ανάμειξη στα εσωτερικά της Λιβύης, καθώς και για την χρηματοδότηση ακραίων ισλαμιστών. Εκδίωξε το Ισλαμικό Κράτος από τις πόλεις και τα χωριά της βορειοανατολικής Λιβύης και, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, είναι θέμα χρόνου να καταλάβει την Τρίπολη και να κηρυχθεί νικητής του πολέμου.

Σε κάθε περίπτωση, αν ο Sarraj δεν αλλάξει στάση η Ελλάδα πρέπει να αναγνωρίσει τον στρατηγό Haftar με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Έτσι, η Ελλάδα θα πάψει να έχει παθητική πολιτική στην ευρύτερη περιοχή και θα δείξει ότι είναι ικανή να υπερασπίσει δυναμικά τα εθνικά της συμφέροντα.

Τζώρτζ Μενεσιάν - Ερευνητής στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ) - Αναλυτής στο Κέντρο Διεθνών Στρατηγικών Αναλύσεων (ΚΕΔΙΣΑ)

Πρώτη δημοσίευση στην Ηuffington Post