Τρίτη, 00:01 - 09/06/2020

  Tweet

Οι διαφορές στα εθνικά συστήματα και τα νομοθετικά κενά δημιουργούν ευκαιρίες για φορο-αποφυγή, με αποτέλεσμα τη διάβρωση των φορολογικών βάσεων και τη μεταφορά κερδών σε δικαιοδοσίες με ευνοϊκά φορολογικά καθεστώτα. Ουσιαστικά οι διεθνείς κανόνες επιτρέπουν σε επιχειρήσεις/φορολογουμένους να μειώνουν τεχνητά τη φορολογική τους βάση.

Οι επιζήμιες αυτές πρακτικές αποδυναμώνουν την αρχή της αλληλεγγύης της ΕΕ, στρεβλώνουν τη διανομή εισοδήματος σε βάρος των πολιτών της και δημιουργούν συνθήκες αμφισβήτησης της ίδιας της ύπαρξης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και της αποτελεσματικότητας των πολιτικών συστημάτων που έχουν την κύρια ευθύνη για τη φορολογική πολιτική.

Η έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών έχει δυστυχώς ενισχυθεί και από την αποκάλυψη πολλών περιπτώσεων τα τελευταία χρόνια φοροδιαφυγής, όπως οι περιπτώσεις των LuxLeaks, των εγγράφων του Παναμά, των εγγράφων Paradise, του CumEx στη Γερμανία κ.ά.

Σύμφωνα με έρευνα της Ευ. Επιτροπής ο πλούτος που διατηρούν ευρωπαίοι πολίτες σε εξωχώριες εταιρείες με ευνοϊκά φορολογικά καθεστώτα ανέρχεται σε 1,5 τρισ. € ή σε 9,7% του συνολικού ΑΕΠ.

Επιβεβαιώνεται δε η ανομοιομορφία αναφορικά με το ύψος και το είδος του εξωχώριου πλούτου, με το μεγαλύτερο κομμάτι να ανήκει σε γερμανούς, γάλλους, ιταλούς, και ισπανούς φορολογικούς κατοίκους (καλύπτουν το 65% του εξωχώριου πλούτου κατοίκων στην ΕΕ).

Για την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής απαιτούνται διεθνής συνεργασία και ισχυροί κανόνες για αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών. O ΟΟΣΑ έχει επιτελέσει σημαντικότατο έργο κυρίως με το έργο BEPS, την ενίσχυση της αυτόματης ανταλλαγής φορολογικών πληροφοριών.

Η Ευ. Επιτροπή, επίσης, έχει απαντήσει σε αυτές τις προκλήσεις με την υποβολή στο Συμβούλιο περισσότερων των 20 προτάσεων με στόχο την κάλυψη νομοθετικών κενών και την καταπολέμηση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού.

Ωστόσο, πέραν συγκεκριμένων επιτυχιών, κυρίως στην ενσωμάτωση διεθνών προτύπων στην ανταλλαγή πληροφοριών και αντι-καταχρηστικών κανόνων (Οδηγίες DAC και ATAD, ευρωπαϊκή λίστα μη συνεργάσιμων δικαιοδοσιών) σημαντικές πρωτοβουλίες, κυρίως στη φορολογία επιχειρήσεων και στην ψηφιακή οικονομία, δεν έχουν ακόμη υιοθετηθεί, κυρίως λόγω της έλλειψης πολιτικής βούλησης ορισμένων κρατών.

Συμπερασματικά, θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες από την ΕΕ και τα κράτη-μέλη για να επικοινωνήσουν τις ενέργειες που αναλαμβάνονται για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Η ΕΕ οφείλει όμως να προωθήσει σε διεθνές επίπεδο μια ευρεία και ευέλικτη στρατηγική για στήριξη μεταρρυθμιστικών προσπαθειών των κρατών-μελών και τρίτων χωρών, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας, της αποτελεσματικότητας και την αντιμετώπιση του επιζήμιου φορολογικού ανταγωνισμού από καθεστώτα με ελάχιστη πραγματική φορολόγηση.

Καλύβα Αθηνά 

Η κυρία Αθηνά Κ. Καλύβα (Ph.D) είναι γενική γραμματέας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας.

Πρώτη δημοσίευση στο Βήμα