Επενδύσεις που εκτιμάται
ότι προσεγγίζουν τα 600 εκατ. ευρώ για την
ανάπτυξη 450.000 τ.μ. νέων κτιρίων γραφείων
δρομολογούνται ή υλοποιούνται ήδη σε Αττική και
Θεσσαλονίκη. Το σύνολο των νέων αυτών ακινήτων
αφορά σε κτίρια με βιοκλιματικά χαρακτηριστικά,
χαμηλής ενεργειακής απόδοσης και με τις σχετικές
πιστοποιήσεις.
Όπως γράφει ο Νίκος
Ρουσάνογλου στην
Καθημερινή, πρόκειται
για κατασκευές οι οποίες
έλειπαν από τη χώρα τα
προηγούμενα χρόνια, λόγω
της υποεπένδυσης που
κυριάρχησε στην αγορά
γραφείων ένεκα της
οικονομικής κρίσης.
Η εξέλιξη αυτή έχει
οδηγήσει σε μια
γενικότερη απουσία
σύγχρονων κτιρίων
γραφείων, ενώ ακόμα πιο
σπάνιο είναι αυτά να
συνδυάζονται και με
έξυπνες τεχνολογίες και
συστήματα εξοικονόμησης
ενέργειας. Το αποτέλεσμα
είναι κάθε φορά που
ολοκληρώνεται ένα τέτοιο
ακίνητο να έχει βρει τον
χρήστη ή ακόμα και
ιδιοκτήτη, πολλούς μήνες
πριν από τα επίσημα
εγκαίνιά του. Ταυτόχρονα,
η πολύ υψηλή ζήτηση για
τα εν λόγω ακίνητα, σε
σχέση με την προσφορά,
διατηρεί και τις τιμές
των ενοικίων σε υψηλό
επίπεδο, τάση που θα
ενισχυθεί τα επόμενα
χρόνια καθώς αναμένεται
οικονομική ανάπτυξη, που
θα τονώσει και την
επιχειρηματική
δραστηριότητα
μεγεθύνοντας τις
σχετικές ανάγκες.
Σύμφωνα με στοιχεία της
εταιρείας παροχής
υπηρεσιών συμβούλων
ακινήτων Proprius, αυτή
την περίοδο
κατασκευάζονται πράσινα
κτίρια γραφείων 109.520
τ.μ., ενώ στο στάδιο του
σχεδιασμού βρίσκονται
νέα κτίρια γραφείων
συνολικής επιφάνειας
236.637 τ.μ. Μάλιστα, η
σχετική λίστα διαρκώς
εμπλουτίζεται, δείγμα
της πεποίθησης των
επενδυτών στις
προοπτικές της
συγκεκριμένης κατηγορίας
ακινήτων. Ενα τέτοιο
παράδειγμα αφορά την
ανακοίνωση εντός της
εβδομάδας για την
ανάπτυξη έκτασης 18
στρεμμάτων στο Φάληρο,
στις εγκαταστάσεις της
πρώην ΒΕΛΚΑ. Η Dimand
Real Estate σε
συνεργασία με την Avax
Development, θυγατρική
του κατασκευαστικού
ομίλου Αβαξ, πρόκειται
να αναπτύξουν κτίριο
γραφείων με
συμπληρωματικές χρήσεις,
π.χ. για υπηρεσίες του
Δημοσίου. Πρόκειται για
επένδυση άνω των 100
εκατ. ευρώ για την
κατασκευή 57.450 τ.μ.,
με τα έργα να αναμένεται
να ξεκινήσουν εντός του
2022.
Μάλιστα, εκτός από
εταιρείες ανάπτυξης, τη
σχετική δραστηριότητα
έχουν πλέον αρχίσει να
καλλιεργούν και οι ίδιοι
οι θεσμικοί επενδυτές,
όπως οι εταιρείες
επενδύσεων σε ακίνητη
περιουσία (ΑΕΕΑΠ). Η
Prodea Investments
ολοκληρώνει αυτή την
περίοδο το κτίριο
γραφείων The Element
στην περιοχή της
Φραγκοκκλησιάς στο
Μαρούσι (οδ.
Φραγκοκκλησιάς 6), όπου
θα μισθώσουν χώρους η
Google και η Elpedison.
Πρόκειται για επένδυση
της τάξεως των 15 εκατ.
ευρώ, με τη συνολική
επιφάνεια του κτιρίου να
διαμορφώνεται σε 14.000
τ.μ. Εξ αυτών, η
επιφάνεια ανωδομής
αγγίζει τα 6.900 τ.μ.,
ενώ διαθέτει και δύο
υπόγεια επίπεδα,
συνολικής επιφάνειας
7.100 τ.μ. Το κτίριο
αναμένεται να
πιστοποιηθεί κατά το
πρότυπο LEED για τα
χαρακτηριστικά υψηλής
ενεργειακής απόδοσης που
προσφέρει.
Πρόσφατα, η Prodea
συμφώνησε να αποκτήσει
και δύο νέα κτίρια
γραφείων που θα
αναπτύξει η Dimand σε
Μαρούσι (πλησίον του
κόμβου της Αττικής Οδού)
και Θεσσαλονίκη. Γι’
αυτόν τον σκοπό έχει ήδη
εκταμιεύσει ποσό 54 εκατ.
ευρώ για τη συμμετοχή
της κατά 35% στις
εταιρείες «οχήματα» που
αναπτύσσουν τα εν λόγω
ακίνητα, ενώ έχει ήδη
συμφωνήσει να αποκτήσει
το 100% μόλις
ολοκληρωθούν οι εργασίες.
Πάρκο γραφείων με
βιοκλιματικά
χαρακτηριστικά θα
αναπτύξει και η Noval
Property ΑΕΕΑΠ του
ομίλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ στο
ακίνητο της πρώην Kodak
στο Μαρούσι. Η εταιρεία,
σε κοινοπραξία με το
επενδυτικό fund
Brooklane Capital,
πλειοδότησε στις αρχές
του έτους σε σχετικό
πλειστηριασμό από τους
πιστωτές της Ektasis
Development και το
προσεχές διάστημα
αναμένεται να
ολοκληρωθεί και τυπικά η
συγκεκριμένη εξαγορά,
αντί ποσού 28,5 εκατ.
ευρώ. Στη συνέχεια θα
αναπτυχθεί πάρκο
γραφείων πολυτελείας, με
το συνολικό ύψος της
επένδυσης να
υπολογίζεται ότι θα
ξεπεράσει τα 50 εκατ.
ευρώ.
Κτίριο γραφείων στην οδό
Αμαρουσίου – Χαλανδρίου
θα αναπτύξει, δαπανώντας
περίπου 7 εκατ. ευρώ,
και η Trastor ΑΕΕΑΠ.
Πρόκειται για την πρώτη
επένδυση της εισηγμένης
που αφορά σε ιδία
ανάπτυξη, δείγμα της
προσπάθειας των
εταιρειών να
δημιουργήσουν το δικό
τους επενδυτικό προϊόν,
ελλείψει επαρκούς
αποθέματος.
Ακόμα ένας λόγος που
στρέφει όλο και
περισσότερους επενδυτές
προς κτίρια γραφείων (και
γενικότερα προς ακίνητα)
με βιοκλιματικά
χαρακτηριστικά έγκειται
στο γεγονός ότι
κατατάσσονται ως
περιουσιακά στοιχεία,
συμβατά με τα κριτήρια
της ορθής
περιβαλλοντικής,
κοινωνικής και εταιρικής
διακυβέρνησης μιας
επιχείρησης (ESG). Οπως
αναφέρουν επαγγελματίες
της αγοράς ακινήτων, τα
ακίνητα με πράσινα
χαρακτηριστικά είναι
επωφελή τόσο για τους
ιδιοκτήτες, που
αναζητούν υψηλότερα
ενοίκια, όσο και για
τους ενοικιαστές/χρήστες,
οι οποίοι αναζητούν να
ικανοποιήσουν τα
κριτήρια που έχουν θέσει
για τις πολιτικές ESG
τις οποίες ακολουθούν.
Υψηλές αποδόσεις
Η στροφή σε νέες
αναπτύξεις πράσινων
κτιρίων γραφείων
αποτελεί κυρίαρχη τάση
και στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με στοιχεία της
Cushman & Wakefield,
κατά τη διάρκεια των
τελευταίων 10 ετών, από
το σύνολο των κτιρίων
γραφείων που
κατασκευάστηκαν διεθνώς,
το 46% έλαβε πιστοποίηση
κατά LEED για την υψηλή
ενεργειακή απόδοση και
τις τεχνολογίες
εξοικονόμησης ενέργειας.
Ασφαλώς, η επιλογή αυτή
των εταιρειών ανάπτυξης
ήταν στοχευμένη. Με βάση
τα σχετικά στοιχεία, από
το 2015 και μετά, τα
ενοίκια τέτοιων ακινήτων
ήταν 11,1% υψηλότερα από
τα αντίστοιχα μη
πιστοποιημένων κτιρίων
γραφείων. Βέβαια,
υψηλότερο μεταξύ 7,43%
και 9,43% ήταν κατά
μέσον όρο και το κόστος
κατασκευής, ώστε να
ληφθεί και η σχετική
πιστοποίηση. Ωστόσο,
όπως αποδείχθηκε και από
την πρόσφατη υγειονομική
κρίση, η ζήτηση των
εταιρειών για κτίρια
γραφείων με χαμηλό
περιβαλλοντικό αποτύπωμα
έχει επιταχυνθεί
σημαντικά, με τα ποσοστά
κενών γραφείων με τέτοια
χαρακτηριστικά να
υποχωρεί σημαντικά. Το
πιο σημαντικό όμως
στοιχείο είναι ότι τα
γραφεία υψηλής
ενεργειακής απόδοσης
αποτιμώνται σε 21,4%
υψηλότερες μέσες αξίες,
σε σχέση με τα συμβατικά
ακίνητα. Πρόκειται για
ένα στοιχείο που καθιστά
την επένδυση σε τέτοια
ακίνητα σχεδόν «μονόδρομο»,
δεδομένων των
μελλοντικών υπεραξιών
που εξασφαλίζουν στους
κατόχους τους.