Εν συνεχεία όμως οι πτωχεύσεις επιχειρήσεων ακολούθησαν μία εντυπωσιακή πτώση, δυσανάλογη με τα ισχύοντα στην οικονομία σε περιόδους κανονικότητας. Όπως ήταν φυσικό, πολλοί αναρωτήθηκαν πως μπορεί αυτό να συμβαίνει κάτι τέτοιο όταν υπάρχει ύφεση και αβεβαιότητα.

Όπως γράφει ο Θανάσης Παπάδης στην Ημερησία, η απάντηση είναι μάλλον εύκολη και απλοϊκή. Οφείλεται στο γεγονός ότι διοχετεύθηκαν ιλιγγιώδη ποσά από τις κυβερνήσεις στις αγορές, προκειμένου να κρατηθούν όρθιες επιχειρήσεις, που είδαν τους τζίρους και τα κέρδη τους να εξανεμίζονται. Όμως όπως λέει και η παροιμία «μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά», έτσι και στα πακέτα αυτά των κυβερνήσεων, αλλά και των τραπεζών, βρήκαν καταφύγιο πολλές από τις επονομαζόμενες εταιρίες «ζόμπι».

Πρόκειται για εταιρείες που είναι υπερχρεωμένες, δεν θεωρούνται βιώσιμες, όμως τράπεζες και κυβερνήσεις δεν τολμούν να τις «αποσωληνώσουν», φοβούμενες το κόστος.

Η πανδημία πρόσφερε καταφύγιο

Αποτέλεσμα της πανδημίας είναι, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως, να έχουν ελαχιστοποιηθεί οι πτωχεύσεις και να επιβιώνουν αμέτρητες επιχειρήσεις που χωρίς την παρέμβαση των κυβερνήσεων θα είχαν καταρρεύσει.

Από την πλευρά τους οι τράπεζες προτιμούν να τις αναχρηματοδοτούν ώστε τα δάνειά τους να εμφανίζονται ως εξυπηρετούμενα συνεχώς «evergreen» και όχι «κόκκινα», με την προσδοκία ότι ο επόμενος κύκλος ανάπτυξης θα τις βοηθήσει να επανέλθουν. Δηλαδή να παραμένουν στο «πράσινο» μέχρι να βοηθήσει η συγκυρία, καθώς το κόστος από την πτώχευση είναι μεγάλο.

Και ενώ είναι απόλυτα λογικό όλοι να φοβούνται και να κάνουν ότι είναι δυνατό, ώστε να αποτρέπεται η εκτίναξη της ανεργίας, την ίδια στιγμή πολλοί ανησυχούν για τους κινδύνους που εγκυμονεί η ύπαρξη τόσο πολλών επιχειρήσεων που είναι υπερχρεωμένες, απορροφούν κρατικό χρήμα και αδυνατούν να επενδύσουν ή να παρουσιάσουν οποιαδήποτε καινοτομία.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας Πειραιώς, που προκύπτουν από στοιχεία από τν προ πανδημίας εποχή, οι κλάδοι με τα μεγαλύτερα ποσοστά επιχειρήσεων «ζόμπι» είναι:

Λιανικό εμπόριο με ποσοστό 26,8%

Υπηρεσίες εκπαίδευσης, υγείας, διασκέδασης με 23%

Αγροτικός τομέας (23%)

Εμπόριο και επισκευή οχημάτων (22,1%)

Υπηρεσίες που σχετίζονται με διοικητικές δραστηριότητες (19,4%).

Πάνω από 40.000 εταιρίες στην Ελλάδα

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Τράπεζας, οι λεγόμενες underperformer επιχειρήσεις πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας αντιστοιχούσαν γύρω στο 16% των συνολικών επιχειρήσεων.

Εάν λάβουμε υπόψη την καταγραφή των ΕΚΤ και Κομισιόν στην έκθεση SAFE 2000 ότι στην Ελλάδα υπάρχουν 250.000 επιχειρήσεις, τότε το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 40.000 επιχειρήσεις «ζόμπι», που υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα.

ΕΚΤ: Βγάλτε από την πρίζα τις εταιρίες «ζόμπι»

Την ίδια στιγμή η ΕΚΤ, εκτιμά ότι τα μέτρα στήριξης δεν άφησαν στην κρίση της πανδημίας να εμφανιστούν «λουκέτα». Μάλιστα, η άπλετη ρευστότητα και τα χαμηλά επιτόκια μπορεί να διευκόλυναν το τραπεζικό σύστημα να διατηρήσει εν ζωή επιχειρήσεις «ζόμπι», κάτι για το οποίο δεν δόθηκαν οι ενέσεις ρευστότητας. Αντίθετα, δόθηκαν προκειμένου το τραπεζικό σύστημα να απορροφήσει κραδασμούς και να στηρίξει την πραγματική οικονομία, εστιάζοντας στα νοικοκυριά και τις βιώσιμες επιχειρήσεις.

Το γενικότερο προστατευτικό - δημοσιονομικό και νομισματικό - πλαίσιο, λόγω της πανδημίας, είναι ευκαιρία για τις τράπεζες να αποφασίσουν και να οδηγήσουν σε πτώχευση τις επιχειρήσεις «ζόμπι». Διαφορετικά, όπως ανέφεραν, η ΕΚΤ έχει εντοπίσει το πρόβλημα και μπορεί να επιβάλλει μέτρα που θα το περιορίσουν. Όμως, θα ήταν καλύτερα οι κυβερνήσεις να βελτιώσουν το πτωχευτικό δίκαιο και να υπάρξει εναρμόνιση μεταξύ των χωρών-μελών.

Την ίδια στιγμή συστήνεται να υπάρξουν ειδικά στρες τεστ στις ευρωπαϊκές τράπεζες για την αποκάλυψη των επιχειρήσεων «ζόμπι», να αυξηθούν οι απαιτούμενες προβλέψεις κεφαλαίων, ώστε να κάνει την «απόκρυψη» των «ζόμπι» ασύμφορη, αλλά και αυστηρότερη εποπτεία εστιάζοντας στις περιπτώσεις «Evergreen».