Όπως γράφει το Money Review, τόσο η JP Morgan όσο και η Capital Economics περιμένουν ότι ο πληθωρισμός θα αποκλιμακωθεί μέσα στο 2022, κυρίως γιατί η μετακύλιση του αυξημένου ενεργειακού κόστους στον τελικό καταναλωτή τείνει να είναι αδύναμη. Άλλωστε, σε αυτή τη φάση παίζουν σημαντικό ρόλο και οι πολιτικές των κυβερνήσεων, καθώς τόσο στην Αθήνα όσο και στις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες λαμβάνονται ή σχεδιάζονται μέτρα για την αντιστάθμιση του υψηλού ενεργειακού κόστους. 

Οι λόγοι πίσω από τις ανατιμήσεις 

Η JP Morgan αποδίδει την εκτίναξη της τιμής του φυσικού αέριου στην Ευρώπη στα χαμηλά αποθέματα έπειτα από τον κρύο χειμώνα, την ισχυρή ζήτηση καθώς οι οικονομίες ανοίγουν ξανά, στην επίδραση των τιμών των δικαιωμάτων ρύπων, στην απουσία εναλλακτικών (π.χ. αδύναμη παραγωγή από τα αιολικά) και στην περιορισμένη προσφορά από τη Ρωσία. 

Όπως εξηγεί ο οίκος, η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος επηρεάζεται κυρίως από τις τιμές του φυσικού αερίου, το οποίο και χρησιμοποιείται στην ηλεκτροπαραγωγή. 

Πού θα φτάσουν οι τιμές 

«Υπάρχει μία αρκετά στενή σχέση ανάμεσα στις τιμές της αγοράς και τις τιμές καταναλωτή για το φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα. Η σχέση αυτή δείχνει ότι οι τιμές καταναλωτή για το φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα θα μπορούσαν να αυξηθούν κατακόρυφα τους επόμενους μήνες», σημειώνουν οι αναλυτές της JP Morgan. 

Σε ονομαστικές τιμές, τα τελευταία νούμερα «δείχνουν» περαιτέρω αύξηση 15% στις τιμές καταναλωτή για το φυσικό αέριο και 7,5% για το ηλεκτρικό ρεύμα, υπολογίζει ο οίκος. 

Όμως, η εκτίμηση της JP Morgan είναι ότι οι ανατιμήσεις αυτές δεν θα περάσουν στο σύνολό τους στους καταναλωτές. 

Ενώ κάποιες εταιρείες ενέργειας αγοράζουν συμβόλαια ενός μήνα και προσφέρουν κυμαινόμενες τιμές στους πελάτες τους, άλλες «κλειδώνουν» τις τιμές, εξασφαλίζοντας συμβόλαια 1 ή 2 ετών. Ως αποτέλεσμα, αυτές οι εταιρείες μπορούν να προσφέρουν στους πελάτες τους σταθερές τιμές για μεγαλύτερο διάστημα (π.χ. για μήνες). 

Οι μηχανισμοί αυτοί εξηγούν τις διαφορετικές δυναμικές των τιμών ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης. Οι Γερμανοί καταναλωτές, για παράδειγμα, απολαμβάνουν λιγότερες διακυμάνσεις στις τιμές, καθώς οι εταιρείες εξασφαλίζουν πιο μακροπρόθεσμα συμβόλαια και άρα είναι λιγότερο εκτεθειμένες στις βραχυπρόθεσμες, απότομες κινήσεις των αγορών. 

Και βέβαια, οι πολιτικές τις οποίες εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις επίσης επηρεάζουν τις τιμές. Στην Ισπανία, η κυβέρνηση θέλει να μειώσει τους φόρους στην ενέργεια, σε μία κίνηση που θα περιορίσει τις αυξήσεις στις τιμές που πληρώνουν οι καταναλωτές, σημειώνει η JP Morgan. 

Στην Ιταλία, η κυβέρνηση επίσης είναι διατεθειμένη να μειώσει τον φόρο κατανάλωσης στα ενεργειακά προϊόντα και θέλει να αυξήσει τις ενεργειακές επιδοτήσεις για τα νοικοκυριά χαμηλών εισοδημάτων. 

Στη Γαλλία, ενεργειακές επιταγές αξίας 100 ευρώ θα διανεμηθούν σε 6 εκατ. νοικοκυριά φέτος τον χειμώνα, σε ένα μέτρο που δεν επηρεάζει τις τιμές, αλλά βοηθά τους καταναλωτές. 

Τα μέτρα που λαμβάνονται στην Ελλάδα 

Στην Ελλάδα, σήμερα κατατέθηκε η ρύθμιση που προβλέπει τη χορήγηση επιδότησης για την κατανάλωση φυσικού αερίου, με στόχο να περιοριστούν τα βάρη που προκύπτουν για τα νοικοκυριά από την εκρηκτική άνοδο στις τιμές των καυσίμων. 

Η τροπολογία επιτρέπει πέρα από την έκπτωση των τριών λεπτών ανά κιλοβατώρα στην ηλεκτρική ενέργεια, να καταβάλλεται και επιδότηση για την κατανάλωση φυσικού αερίου προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κατακόρυφη αύξηση στην τιμή του συγκεκριμένου καυσίμου. Το ύψος της επιδότησης του φυσικού αερίου, θα καθοριστεί με υπουργική απόφαση.

Δικαιούχοι της επιδότησης θα είναι οι οικιακοί καταναλωτές φυσικού αερίου, λαμβανομένων υπόψη οικονομικών και κοινωνικών κριτηρίων. 

Σε ό,τι αφορά το ρεύμα, έχει ανακοινωθεί ότι θα επιδοτηθούν για την περίοδο Οκτωβρίου- Δεκεμβρίου, για το σύνολο του πληθυσμού,  οι πρώτες 300 κιλοβατώρες  που καταναλώνει κάθε νοικοκυριό  με ποσό 30 €/MWh  αντισταθμίζοντας σχεδόν το σύνολο της αναμενόμενης αύξησης του ρεύματος. Επιπλέον έκπτωση έχει ήδη ανακοινώσει η ΔΕΗ, ενώ ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ζητήσει από τις ιδιωτικές εταιρείες παροχής ρεύματος να απορροφήσουν -η καθεμία στο μέτρο των δυνατοτήτων της- τις ανατιμήσεις στις λιανικές τιμές του ρεύματος, στο «μοντέλο» της ΔΕΗ. 

Παράλληλα, σχέδιο το οποίο εγκρίθηκε με απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας προβλέπει την παροχή ενέργειας σε προνομιακή τιμή μέσω «ενεργειακής κάρτας» στα νοικοκυριά που πλήττονται από την ενεργειακή φτώχεια, τον καθορισμό ενός ορίου ελάχιστης κατανάλωσης ενεργειακών προϊόντων σε ετήσια βάση, κάτω από το οποίο απαγορεύεται η αποσύνδεση των πληττόμενων νοικοκυριών και τη θέσπιση διευκολύνσεων στην αποπληρωμή των λογαριασμών.