Όπως γράφει ο Γιώργος Παλαιτσάκης στην Ναυτεμπορική, το e-Περιουσιολόγιο θα αποτελέσει ένα σημαντικό όπλο κατά της φοροδιαφυγής, καθώς μέσω αυτού η εφορία θα αποκτήσει πλήρη εικόνα της περιουσιακής κατάστασης όλων των φορολογουμένων.

Βασικός στόχος είναι τα δεδομένα που θα περιλαμβάνονταν στο «ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο» να διασταυρώνονται από τις φοροελεγκτικές υπηρεσίες με δεδομένα κι από άλλες πηγές πληροφοριών για τον εντοπισμό και την αποκάλυψη τυχόν αδήλωτων περιουσιακών στοιχείων και την κατάρτιση πλήρους εικόνας για την περιουσιακή κατάσταση κάθε φυσικού και νομικού προσώπου, συμπεριλαμβανομένων και όλων των πολιτικών προσώπων. Όσα περιουσιακά στοιχεία διαπιστώνονταν ότι είχαν αποκρυβεί θα δεσμεύονται από τις φορολογικές αρχές.

Επιπλέον, μέσω της πρόσβασης που θα έχουν στα δεδομένα του περιουσιολογίου οι φοροελεγκτικές υπηρεσίες θα μπορούν να πραγματοποιούν διασταυρώσεις ανάμεσα στο ύψος των δηλούμενων εισοδημάτων και στην αξία των κατεχόμενων περιουσιών για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την πραγματική οικονομική κατάσταση των φορολογουμένων.

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα ενεργειών για την ενεργοποίηση του e-Περιουσιολογίου, περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια:

α) Ανάρτηση σε ειδική φόρμα στο σύστημα ΤΑΧΙSnet όλων των υφιστάμενων στα αρχεία της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Στοιχείων του υπουργείου Οικονομικών στοιχείων για τα ακίνητα και κινητά περιουσιακά στοιχεία των φορολογουμένων.

β) Ηλεκτρονική αποστολή ειδοποιητηρίων προς τους φορολογούμενους για την επικαιροποίηση των στοιχείων και τη συμπλήρωσή τους και με άλλα πρόσθετα δεδομένα που δεν είναι καταγεγραμμένα στο ΤΑΧΙSnet. Στα πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία που θα καλούνταν να δηλώσουν οι φορολογούμενοι σε ειδική φόρμα στο σύστημα TAXISnet θα περιλαμβάνονταν αναλυτικές πληροφορίες για:

- όλα τα λοιπά κινητά περιουσιακά στοιχεία, τις αποταμιεύσεις τους και τις επενδύσεις τους στο εσωτερικό της χώρας, δηλαδή πληροφορίες για τις μετοχές σε εταιρείες εισηγμένες και μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο, τα εταιρικά μερίδια, τις λοιπές συμμετοχές σε επιχειρήσεις, τις καταθέσεις, τα ομόλογα, τα έντοκα γραμμάτια, τα ρέπος, τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων και τα λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα, ακόμη και τις πλάκες χρυσού και τα άλογα ιπποδρόμου!

- όλα τα περιουσιακά στοιχεία και τις αποταμιεύσεις τους στο εξωτερικό, δηλαδή για τα ακίνητα, τις επιχειρήσεις, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη, τις καταθέσεις, τις μετοχές, τα ομόλογα, τα αμοιβαία κεφάλαια, τα ρέπος και τα λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα τα οποία τους ανήκουν και βρίσκονται εκτός Ελλάδος.

γ) Οριστικοποίηση των στοιχείων και παράδοσή τους στις φοροελεγκτικές υπηρεσίες για επεξεργασία και διασταυρώσεις.

Στόχος του σχεδίου είναι να γίνει μια γρήγορη και πλήρης καταγραφή όλων των κινητών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων, των αποταμιεύσεων και των επενδύσεων των Ελλήνων φορολογουμένων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Από «σαράντα κύματα»

Ωστόσο, η πορεία εφαρμογής του Περιουσιολογίου έχει περάσει από «σαράντα κύματα» μέχρι να φτάσει στο σημείο της ολοκλήρωσης, καθώς αποδεικνύεται ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση, σε βαθμό που δεν είναι βέβαιη η τήρηση του νέου χρονοδιαγράμματος της ΑΑΔΕ, για την εφαρμογή του, έως το τέλος του 2021.

Συγκεκριμένα, από το 2015 μέχρι σήμερα το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του έργου έχει τροποποιηθεί έξι φορές και η ημερομηνία ολοκλήρωσής του έχει μεταφερθεί συνολικά 5,5 χρόνια αργότερα από αυτήν που προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός, όπως είχε αποτυπωθεί στο κείμενο του Μνημονίου ΙΙΙ, το οποίο ψηφίστηκε από τη Βουλή τον Αύγουστο του 2015, καθώς επίσης και στο Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσεων του έτους 2015 που είχε καταρτίσει η τότε Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων.

Ειδικότερα, βάσει των δεσμεύσεων που είχε αναλάβει το 2015 η τότε κυβέρνηση με το Μνημόνιο ΙΙΙ, έως τον Νοέμβριο του 2015 θα έπρεπε να είχαν δρομολογηθεί το χρονοδιάγραμμα και η διαδικασία δημιουργίας μιας τεράστιας βάσης ηλεκτρονικών δεδομένων στην οποία θα καταχωρούνταν αναλυτικά περιγραφικά στοιχεία για όλα τα ακίνητα, τα κινητά και άυλα περιουσιακά στοιχεία των φυσικών και νομικών προσώπων της χώρας. Σ’ αυτή τη βάση δεδομένων θα συγκεντρώνονταν στοιχεία για τις κατοικίες, τα οικόπεδα, τα αγροτεμάχια, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη, τα μετρητά, τις καταθέσεις, τις πλάκες χρυσού, τις μετοχές, τα ομόλογα, τα έντοκα γραμμάτια, τις συμμετοχές σε πάσης μορφής επιχειρήσεις, τα εταιρικά μερίδια, τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων, ακόμη και τα… άλογα ιπποδρόμου που κατέχουν οι Έλληνες φορολογούμενοι.

Η εκτέλεση του φιλόδοξου αυτού έργου, που έχει ονομαστεί «ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο» (e-περιουσιολόγιο) θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2016, όπως αναφέρεται στη σελίδα 52 του Επιχειρησιακού Σχεδίου Δράσεων της τότε λειτουργούσας ΓΓΔΕ.

Τελικά, το χρονοδιάγραμμα τροποποιήθηκε και η έναρξη της υλοποίησης του έργου μετατέθηκε για λίγους μήνες αργότερα μέσα στο 2016 με στόχο η ηλεκτρονική εφαρμογή να τεθεί σε λειτουργία εντός του 2017. Την τροποποίηση του χρονοδιαγράμματος και την πλήρη υλοποίηση του έργου έως τα μέσα του 2017 μαρτυρά σχετική αναφορά στο Επιχειρησιακό Σχέδιο της ΓΓΔΕ για το έτος 2016. Στη σελίδα 49 του συγκεκριμένου Επιχειρησιακού Σχεδίου αναφέρεται ως ημερομηνία υλοποίησης του «e-περιουσιολογίου», η 30ή Ιουνίου 2017.

Από τα τέλη του 2016 η διαδικασία υλοποίησης του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» πέρασε εξ ολοκλήρου στα χέρια της τότε ΓΓΔΕ και από την 1η-1-2017 στα χέρια της ΑΑΔΕ. Το χρονοδιάγραμμα του έργου τροποποιήθηκε εκ νέου και η πλήρης υλοποίησή του μετατέθηκε πλέον για το τέλος του 2018!

Ειδικότερα, το έργο εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ και στις αρχές Δεκεμβρίου 2016 εκδόθηκε η προκήρυξή του. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονταν στο επίσημο έγγραφο της προκήρυξης, το έργο της δημιουργίας του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» θα ήταν συνολικού προϋπολογισμού 482.668,50 ευρώ, θα άρχιζε να εκτελείται από τον Ιούνιο του 2017 και εκτιμάτο ότι θα είχε ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2018.

Όμως εντός του 2017 η ΑΑΔΕ αναθεώρησε ξανά το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου. Όπως προκύπτει από τα όσα αναφέρονται στη σελίδα 68 του Επιχειρησιακού Σχεδίου Δράσεων της ΑΑΔΕ για το 2017, το οποίο ανακοινώθηκε επισήμως τον Απρίλιο του ιδίου έτους, η υλοποίηση του πλήρους «e-περιουσιολογίου» μετατέθηκε για άλλους 6 μήνες και τοποθετήθηκε πλέον χρονικά στο τέλος Μαρτίου του 2019.

Αργότερα όμως η ΑΑΔΕ αναθεώρησε και πάλι το χρονοδιάγραμμα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στη σελίδα 31 του Επιχειρησιακού Σχεδίου Δράσεων του 2018, η ολοκλήρωση της υλοποίησης του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου μετατέθηκε για το τέλος του 2020.

Τέλος, η υλοποίηση του έργου αναβλήθηκε για μια ακόμη φορά, την έκτη κατά σειρά. Στη σελίδα 80 του κειμένου του Επιχειρησιακού Σχεδίου της ΑΑΔΕ για το 2019, όπου παρουσιάζεται αναλυτικός κατάλογος με τα «σημαντικά μεταρρυθμιστικά έργα και προγράμματα έργων» για την περίοδο 2019-2020, αναφέρεται ότι το έργο του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου προγραμματίζεται πλέον να ολοκληρωθεί στις 31/12/2021. Το ίδιο αναφέρεται και στη σελίδα 41 του Επιχειρησιακού Σχεδίου της ΑΑΔΕ για το έτος 2020, το οποίο -λόγω των έκτακτων συνθηκών που διαμορφώθηκαν εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού- αναθεωρήθηκε και δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την τελευταία μέρα του 2020.

Η προκήρυξη του έργου

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονταν στο επίσημο έγγραφο της προκήρυξης του έργου, από τον Δεκέμβριο του 2016:

-Το έργο της δημιουργίας του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου θα άρχιζε να εκτελείται από τον Ιούνιο του 2017 και εκτιμάτο ότι θα είχε ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2018.

Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 482.668,50 ευρώ, αποφασίστηκε να ανατεθεί σε ιδιωτική εταιρεία κατόπιν διαγωνισμού.

-Αντικείμενο του έργου ήταν «η δημιουργία του κατάλληλου μηχανογραφικού περιβάλλοντος» με σκοπό τη συγκέντρωση του συνόλου των πληροφοριών, οι οποίες αφορούν την κάθε μορφής περιουσία των φυσικών και νομικών προσώπων, καθώς και των νομικών οντοτήτων.

Οι πληροφορίες που θα συγκεντρώνονταν στο ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο θα αφορούσαν ενδεικτικά: ακίνητα, οχήματα, μετρητά, επενδυτικό χρυσό, εναέρια μέσα μεταφοράς, σκάφη, μετοχές, εταιρικά μερίδια, εταιρικές μερίδες, συμμετοχές σε επιχειρήσεις οποιασδήποτε μορφής, τραπεζικούς λογαριασμούς, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια, αμοιβαία κεφάλαια, παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα και λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες, δρόμωνες ίππους, κινητά μεγάλης αξίας κ.λπ.

Με το έργο αυτό θα πραγματοποιείτο πλήρης και ακριβής καταγραφή της περιουσιακής κατάστασης κάθε προσώπου, έτσι ώστε η φορολογική διοίκηση να είναι σε θέση να παρακολουθεί διαχρονικά την εξέλιξή της.

- Η αξιοποίηση του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου από τη Φορολογική Διοίκηση θα γινόταν με τον ακόλουθο τρόπο:

Βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων θα εντοπίζονταν οι περιπτώσεις όπου εμφανίζονται αδικαιολόγητες αποκλίσεις (σ.σ.: στην αξία και τον αριθμό των περιουσιακών στοιχείων από έτος σε έτος, αναντιστοιχίες ανάμεσα στο ύψος του ετησίου εισοδήματος και της αξίας των κατεχόμενων περιουσιακών στοιχείων κ.λπ.) ώστε να στοχεύονται πιο αποτελεσματικά οι φορολογικοί έλεγχοι.

- Σε κάθε φορολογούμενο θα παρεχόταν πρόσβαση καθώς και η δυνατότητα ελέγχου της πληρότητας και της ορθότητας των καταγεγραμμένων στη Φορολογική Διοίκηση περιουσιακών του στοιχείων.

- Η αξιοποίηση των στοιχείων που θα περιέχονταν στο μηχανογραφικό αυτό περιβάλλον θα αποτελούσε εργαλείο για τη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών.

- Η υλοποίηση του περιουσιολογίου προβλεπόταν από τον ν. 4336/2015, ενώ σε εξέλιξη ήταν η διαδικασία σύνταξης και ψήφισης των εξειδικευμένων νομοθετικών προβλέψεων για τη θεσμοθέτησή του.