Ο
Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, έχει δηλώσει ότι
η Κίνα επιδιώκει ένα «μέλλον όπου θα κερδίσουμε
την πρωτοβουλία και θα έχουμε την κυρίαρχη θέση».
Ωστόσο, αυτό το όνειρο αρχίζει να χάνεται, καθώς
η ανάπτυξη επιβραδύνεται και η Κίνα
αντιμετωπίζει έναν ολοένα και πιο εχθρικό κόσμο.
-------------------------
Η επικρατούσα συναίνεση,
στην Ουάσινγκτον και στο
εξωτερικό, είναι ότι η
Κίνα ξεπερνά τις
Ηνωμένες Πολιτείες. «Αν
δεν κινηθούμε», είπε ο
πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, «θα
μας φάνε το μεσημεριανό
μας». Οι χώρες παντού
προετοιμάζονται, σύμφωνα
με τα λόγια ενός Ασιάτη
διπλωμάτη, για την Κίνα
να είναι «νούμερο ένα».
Πολλά στοιχεία
υποστηρίζουν αυτήν την
άποψη. Το ΑΕΠ της Κίνας
έχει αυξηθεί κατά 40
φορές από το 1978. Η
Κίνα διαθέτει τα
παγκοσμίως μεγαλύτερα
χρηματοοικονομικά
αποθέματα, εμπορικό
πλεόνασμα, οικονομία
μετρούμενη με την
ισοτιμία αγοραστικής
δύναμης, και ναυτικό
μετρούμενο με αριθμό
πλοίων. Ενώ οι Ηνωμένες
Πολιτείες παραπατούν από
μια χαοτική έξοδο από το
Αφγανιστάν, η Κίνα
κινείται επιθετικά για
να σφυρηλατήσει μια
σινοκεντρική Ασία και να
αντικαταστήσει την
Ουάσινγκτον στην κορυφή
της παγκόσμιας ιεραρχίας.
Ο Κινέζος πρόεδρος, Σι
Τζινπίνγκ, σε μια τελετή
στην πλατεία Τιενανμέν,
στο Πεκίνο, τον
Σεπτέμβριο του 2021.
Carlos Garcia Rawlins /
Reuters
Αλλά αν το Πεκίνο
φαίνεται να βιάζεται
[1], αυτό συμβαίνει
γιατί η άνοδός του έχει
σχεδόν τελειώσει. Η
πολλών δεκαετιών
αναρρίχηση της Κίνας
βοηθήθηκε από ισχυρούς
ευνοϊκούς ανέμους που
έχουν γίνει πλέον
αντίθετοι άνεμοι. Η
κυβέρνηση της Κίνας
αποκρύπτει μια σοβαρή
οικονομική επιβράδυνση
και ολισθαίνει πίσω στον
εύθραυστο ολοκληρωτισμό.
Η χώρα υφίσταται σοβαρή
έλλειψη πόρων και
αντιμετωπίζει την
χειρότερη δημογραφική
κατάρρευση εν καιρώ
ειρήνης στην ιστορία.
Εξίσου σημαντικό, η Κίνα
χάνει την πρόσβαση στον
φιλόξενο κόσμο που
επέτρεψε την πρόοδό της.
Καλώς ήλθατε στην εποχή
της «κορύφωσης της Κίνας».
Το Πεκίνο είναι μια
ισχυρή αναθεωρητική
δύναμη που θέλει να
αναδιαμορφώσει τον κόσμο,
αλλά ο χρόνος του για να
το κάνει ήδη τελειώνει.
Αυτή η συνειδητοποίηση
δεν πρέπει να εμπνέει
εφησυχασμό στην
Ουάσινγκτον -ακριβώς το
αντίθετο. Οι άλλοτε
ανερχόμενες δυνάμεις
γίνονται συχνά
επιθετικές όταν η τύχη
τους σβήνει και οι
εχθροί τους
πολλαπλασιάζονται. Η
Κίνα ιχνογραφεί ένα τόξο
που συχνά καταλήγει σε
τραγωδία: μια ιλιγγιώδη
άνοδο που ακολουθείται
από το φάσμα μιας
σκληρής πτώσης.
ΦΤΙΑΧΝΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΘΑΥΜΑ
Η Κίνα ανέβαινε για τόσο
πολύ καιρό που πολλοί
παρατηρητές [2]
πιστεύουν ότι η άνοδός
της είναι αναπόφευκτη.
Στην πραγματικότητα, οι
τελευταίες δεκαετίες
ειρήνης και ευημερίας
είναι μια ιστορική
ανωμαλία, που
προκαλείται από διάφορες
φευγαλέες τάσεις.
Αρχικά, η Κίνα
απολάμβανε ένα ως επί το
πλείστον ασφαλές
γεωπολιτικό περιβάλλον
και φιλικές σχέσεις με
τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Για το μεγαλύτερο μέρος
της σύγχρονης ιστορίας
της, η ευάλωτη τοποθεσία
της Κίνας στον αρμό της
Ευρασίας και του
Ειρηνικού την είχε
καταδικάσει σε
συγκρούσεις και
δυσκολίες. Από τον Πρώτο
Πόλεμο του Οπίου το 1839
έως το τέλος του
Κινεζικού Εμφυλίου
Πολέμου το 1949, οι
ιμπεριαλιστικές δυνάμεις
διέλυσαν την χώρα.
Αφότου η Κίνα
ενοποιήθηκε υπό την
κομμουνιστική κυριαρχία
το 1949, αντιμετώπισε
την ακραία εχθρότητα των
ΗΠΑ˙ το Πεκίνο υπέφερε
εχθρότητα και από τις
δυο υπερδυνάμεις μετά
την κατάρρευση της
σινοσοβιετικής συμμαχίας
την δεκαετία του 1960.
Απομονωμένη και
περικυκλωμένη, η Κίνα
βασανιζόταν από φτώχεια
και διαμάχες.
Το άνοιγμα στις Ηνωμένες
Πολιτείες το 1971 έσπασε
αυτό το μοτίβο. Το
Πεκίνο είχε ξαφνικά
σύμμαχο μια υπερδύναμη.
Η Ουάσινγκτον
προειδοποίησε τη Μόσχα
να μην επιτεθεί στην
Κίνα και επιτάχυνε την
ένταξη του Πεκίνου στον
ευρύτερο κόσμο. Στα μέσα
της δεκαετίας του 1970,
η Κίνα είχε μια ασφαλή
πατρίδα και πρόσβαση σε
ξένες αγορές και
κεφάλαια -και η συγκυρία
ήταν τέλεια. Το
παγκόσμιο εμπόριο
εξαπλασιάστηκε από το
1970 έως το 2007. Η Κίνα
καβάλησε την δυναμική
της παγκοσμιοποίησης και
έγινε το εργαστήριο του
κόσμου.
Μπορούσε να το κάνει
επειδή η κυβέρνηση της
Κίνας ήταν σε μεγάλο
βαθμό αφοσιωμένη στη
μεταρρύθμιση. Μετά τον
θάνατο του Μάο Τσε
Τουνγκ το 1976, το
Κινεζικό Κομμουνιστικό
Κόμμα (ΚΚΚ) θέσπισε όρια
στην θητεία και άλλους
ελέγχους στους
κορυφαίους ηγέτες του.
Άρχισε να ανταμείβει την
τεχνοκρατική επάρκεια
και τις καλές
οικονομικές επιδόσεις.
Επιτράπηκε στις
αγροτικές κοινότητες να
δημιουργήσουν
επιχειρήσεις υπό χαλαρές
ρυθμίσεις. Οι ειδικές
οικονομικές ζώνες
επεκτάθηκαν σε όλη την
χώρα και επιτράπηκε στις
ξένες επιχειρήσεις να
λειτουργούν ελεύθερα.
Στο πλαίσιο της
προετοιμασίας για την
ένταξη στον Παγκόσμιο
Οργανισμό Εμπορίου το
2001, το Πεκίνο
υιοθέτησε σύγχρονα
νομικά συστήματα και
συστήματα είσπραξης
φόρων. Η Κίνα είχε το
σωστό πακέτο πολιτικών
για να ευδοκιμήσει σε
έναν ανοιχτό κόσμο.
Η Κίνα είχε επίσης το
σωστό είδος πληθυσμού.
Βίωσε το μεγαλύτερο
δημογραφικό μέρισμα στην
σύγχρονη ιστορία. Στην
πρώτη δεκαετία αυτού του
αιώνα, διέθετε δέκα
ενήλικες σε ηλικία
εργασίας για κάθε
ηλικιωμένο πολίτη. Ο
μέσος όρος είναι κοντά
στους πέντε για τις
περισσότερες μεγάλες
οικονομίες.
Αυτό το δημογραφικό
πλεονέκτημα ήταν το
τυχαίο αποτέλεσμα των
άγριων διακυμάνσεων
πολιτικής. Στην δεκαετία
του 1950 και του 1960,
το ΚΚΚ ενθάρρυνε τις
γυναίκες να έχουν πολλά
παιδιά για να αυξήσουν
τον πληθυσμό που
αποδεκατίστηκε από τον
πόλεμο και την πείνα. Ο
πληθυσμός αυξήθηκε κατά
80% σε 30 χρόνια. Αλλά
στα τέλη της δεκαετίας
του 1970, το Πεκίνο
έβαλε φρένο,
περιορίζοντας κάθε
οικογένεια στο ένα παιδί.
Ως αποτέλεσμα, στην
δεκαετία του 1990 και
στα πρώτα χρόνια αυτού
του αιώνα, η Κίνα είχε
ένα τεράστιο εργατικό
δυναμικό με σχετικά
λίγους ηλικιωμένους ή
παιδιά για φροντίδα.
Κανένας πληθυσμός δεν
ήταν ποτέ πιο έτοιμος
για παραγωγικότητα.
Η Κίνα δεν χρειαζόταν
μεγάλη εξωτερική βοήθεια
για να προμηθεύσει τους
πολίτες της με τρόφιμα
και νερό και τις
βιομηχανίες της με τις
περισσότερες πρώτες ύλες.
Η εύκολη πρόσβαση σε
αυτούς τους πόρους, συν
το φθηνό εργατικό
δυναμικό και η ασθενική
προστασία του
περιβάλλοντος, την
κατέστησαν ατμομηχανή
της βιομηχανίας.
ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΤΥΧΗΣ
Αλλά τα μια στο τόσο «χρυσωρυχεία»
δεν κρατούν για πάντα.
Την τελευταία δεκαετία,
τα πλεονεκτήματα που
κάποτε βοήθησαν την χώρα
να ανέβει, έγιναν
παθητικό που την τραβούν
προς τα κάτω [3].
Για αρχή, η Κίνα
εξαντλεί τους πόρους της.
Τα μισά ποτάμια της
έχουν εξαφανιστεί και η
ρύπανση έχει καταστήσει
το 60% των υπόγειων
υδάτων της -με την
παραδοχή της ίδιας της
κυβέρνησης- «ακατάλληλα
για ανθρώπινη επαφή». Η
ραγδαία ανάπτυξη την
έχει κάνει τον
μεγαλύτερο καθαρό
εισαγωγέα ενέργειας στον
κόσμο. Η επισιτιστική
ασφάλεια επιδεινώνεται:
η Κίνα κατέστρεψε το 40%
της γεωργικής της γης
λόγω υπερβολικής χρήσης
και έγινε ο μεγαλύτερος
εισαγωγέας γεωργικών
προϊόντων στον κόσμο. Εν
μέρει λόγω της έλλειψης
πόρων, η ανάπτυξη
γίνεται πολύ δαπανηρή: η
Κίνα πρέπει να επενδύσει
τριπλάσιο κεφάλαιο για
να δημιουργήσει ανάπτυξη
από όσο στα πρώτα χρόνια
αυτού του αιώνα, αύξηση
πολύ μεγαλύτερη από ό,
τι θα περίμενε κανείς
καθώς ωριμάζει μια
οποιαδήποτε οικονομία.
Η Κίνα ξεμένει επίσης
από ανθρώπους [4] χάρη
στην κληρονομιά της
πολιτικής του ενός
παιδιού. Μεταξύ 2020 και
2035, η Κίνα θα χάσει
περίπου 70 εκατομμύρια
ενήλικες σε ηλικία
εργασίας και θα
αποκτήσει 130
εκατομμύρια ηλικιωμένους.
Αυτός είναι ένας
πληθυσμός καταναλωτών,
φορολογουμένων, και
εργαζομένων της τάξης
μεγέθους της Γαλλίας
-και ένας πληθυσμός
συνταξιούχων της τάξης
μεγέθους της Ιαπωνίας-
σε 15 χρόνια. Από το
2035 έως το 2050, η Κίνα
θα χάσει επιπλέον 105
εκατομμύρια εργαζόμενους
και θα αποκτήσει άλλα 64
εκατομμύρια ηλικιωμένους.
Οι οικονομικές συνέπειες
θα είναι τρομερές. Οι
τρέχουσες προβλέψεις
υποδηλώνουν ότι οι
δαπάνες που σχετίζονται
με την ηλικία πρέπει να
τριπλασιαστούν έως το
2050, από το 10% στο 30%
του ΑΕΠ. Για σύγκριση,
όλες οι κρατικές δαπάνες
της Κίνας ανέρχονται
σήμερα στο περίπου 30%
του ΑΕΠ.
Η αντιμετώπιση αυτών των
προβλημάτων θα είναι
ιδιαίτερα δύσκολη επειδή
η Κίνα κυβερνάται τώρα
από έναν δικτάτορα που
θυσιάζει σταθερά την
οικονομική
αποτελεσματικότητα για
την πολιτική εξουσία. Οι
ιδιωτικές εταιρείες
παράγουν το μεγαλύτερο
μέρος του πλούτου της
χώρας, ωστόσο υπό τον
πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, οι
ιδιωτικές εταιρείες
λιμοκτονούν από κεφάλαια.
Αντίθετα, οι
αναποτελεσματικές
κρατικές επιχειρήσεις
λαμβάνουν το 80% των
κρατικών δανείων και
επιδοτήσεων. Στην
ραγδαία άνθηση της Κίνας
πρωτοστάτησαν οι ντόπιοι
επιχειρηματίες, αλλά η
εκστρατεία του Σι κατά
της διαφθοράς φοβίζει
τους τοπικούς ηγέτες από
το να εμπλακούν σε
οικονομικούς
πειραματισμούς. Η
κυβέρνησή του έχει
ουσιαστικά απαγορεύσει
τις αρνητικές
οικονομικές ειδήσεις,
καθιστώντας τις έξυπνες
μεταρρυθμίσεις σχεδόν
αδύνατες, ενώ ένα κύμα
πολιτικά καθοδηγούμενων
κανονισμών έχει
συνθλίψει την καινοτομία.
Καθώς η Κίνα έχει γίνει
πιο επιθετική και
αυταρχική, ο κόσμος έχει
γίνει λιγότερο ευνοϊκός
για την κινεζική
ανάπτυξη. Το Πεκίνο
αντιμετώπισε χιλιάδες
νέους εμπορικούς
φραγμούς από την εποχή
της οικονομικής κρίσης
του 2008. Οι
περισσότερες από τις
μεγαλύτερες οικονομίες
του κόσμου οχυρώνουν τα
τηλεπικοινωνιακά τους
δίκτυα απέναντι στην
κινεζική επιρροή. Η
Αυστραλία, η Ινδία, η
Ιαπωνία, και άλλες χώρες
προσπαθούν να αποκόψουν
την Κίνα από τις
αλυσίδες εφοδιασμού τους.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΒΑΛΤΟΣ
Με το τέλος των τεσσάρων
δεκαετιών διακοπών της
από την ιστορία, η Κίνα
αντιμετωπίζει τώρα δύο
τάσεις -επιβράδυνση της
ανάπτυξης και στρατηγική
περικύκλωση- που
σηματοδοτούν το τέλος
της ανόδου της.
Λόγω των συσσωρευμένων
προβλημάτων της, η
κινεζική οικονομία έχει
εισέλθει στην πιο
παρατεταμένη επιβράδυνση
της εποχής μετά τον Μάο.
Ο επίσημος ρυθμός
αύξησης του ΑΕΠ της
Κίνας μειώθηκε από 15%
το 2007 σε 6% το 2019,
προτού η [ασθένεια]
COVID-19 καθυστερήσει
την ανάπτυξη σε λίγο
περισσότερο από 2% το
2020. Ακόμη και αυτά τα
στοιχεία είναι
υπερεκτιμημένα:
προσεκτικές [5] μελέτες
[6] δείχνουν [7] ότι ο
πραγματικός ρυθμός
ανάπτυξης της Κίνας θα
μπορούσε να είναι τόσο
χαμηλός όσο το μισό του
αριθμού που παραθέτει η
κυβέρνηση.
Ακόμα χειρότερα, το
μεγαλύτερο μέρος της
αύξησης του ΑΕΠ της
Κίνας από το 2008
προήλθε από το κεφάλαιο
που τροφοδοτεί η
κυβέρνηση την οικονομία
με το ζόρι. Αφαιρέστε
τις δαπάνες τόνωσης και
η οικονομία της Κίνας
σχεδόν δεν αναπτύσσεται
καθόλου. Η
παραγωγικότητα, το
βασικό συστατικό για την
δημιουργία πλούτου,
μειώθηκε κατά 10% μεταξύ
2010 και 2019 -η
χειρότερη πτώση για μια
μεγάλη δύναμη μετά από
εκείνη της Σοβιετικής
Ένωσης την δεκαετία του
1980.
Οι ενδείξεις αυτής της
μη παραγωγικής ανάπτυξης
είναι πανταχού παρούσες.
Η Κίνα έχει περισσότερες
από 50 πόλεις-φαντάσματα
-αστικά κέντρα με
αυτοκινητόδρομους και
σπίτια, αλλά όχι
ανθρώπους. Σχεδόν τα δύο
τρίτα των έργων υποδομής
της Κίνας δεν θα
ανακτήσουν ποτέ το
κόστος κατασκευής τους.
Το αποτέλεσμα, κάτι που
δεν αποτελεί έκπληξη,
είναι ένα εκτός ελέγχου
χρέος. Το συνολικό χρέος
της Κίνας αυξήθηκε κατά
το οκταπλάσιο μεταξύ
2008 και 2019.
Γνωρίζουμε πώς τελειώνει
αυτή η ιστορία: με «φούσκες»
που καθοδηγούνται από
τις επενδύσεις και οι
οποίες καταρρέουν σε
παρατεταμένες κατρακύλες.
Στην Ιαπωνία, ο
υπερβολικός δανεισμός
είχε ως αποτέλεσμα τρεις
χαμένες δεκαετίες
αμελητέας ανάπτυξης.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες,
προκάλεσε τη Μεγάλη
Ύφεση. Δεδομένου του
μεγέθους του βουνού
χρέους της Κίνας, η
ύφεσή της θα μπορούσε να
είναι ακόμη χειρότερη.
Τα προβλήματα που
αντιμετωπίζει τώρα ο
υπερχρεωμένος κινεζικός
οργανισμός ανάπτυξης
ακινήτων Evergrande
μπορεί απλώς να είναι τα
σημάδια για τα πράγματα
που έρχονται.
Το κόμμα δεν παραδέχεται
την ήττα: ο Σι ελπίζει
να ανανεώσει την ταχεία
ανάπτυξη μέσω της
τεχνολογικής καινοτομίας
και οι δαπάνες για
Έρευνα και Ανάπτυξη
(Ε&Α) τριπλασιάστηκαν
από το 2006. Ωστόσο,
αυτές οι προσπάθειες
απέτυχαν να αυξήσουν την
παραγωγικότητα και η
Κίνα εξακολουθεί να
αντιπροσωπεύει μικρά
μερίδια των παγκόσμιων
αγορών στις βιομηχανίες
υψηλής τεχνολογίας. Ο
κύριος λόγος είναι ότι
το σύστημα Ε&Α της Κίνας
είναι «από πάνω προς τα
κάτω», το οποίο αν και
είναι εξαιρετικό στην
κινητοποίηση πόρων,
καταπνίγει την ανοικτή
ροή πληροφοριών και
κεφαλαίων που είναι
απαραίτητα για διαρκή
καινοτομία. Η
συνεχιζόμενη πολιτική
καταστολή, με το να
δίνει κίνητρα στην
πνευματική συμμόρφωση,
θα επιδεινώσει το
πρόβλημα.
Το Πεκίνο, για
παράδειγμα, έχει
δαπανήσει δεκάδες
δισεκατομμύρια δολάρια
σε μια εγχώρια
βιομηχανία μικροτσίπ,
ωστόσο εξακολουθεί να
βασίζεται στις εισαγωγές
για το 80% των
υπολογιστικών αναγκών
της χώρας. Η Κίνα έριξε
δεκάδες δισεκατομμύρια
δολάρια στην
βιοτεχνολογία, ωστόσο τα
εμβόλιά της για την
COVID-19 [8] δεν μπορούν
να ανταγωνιστούν αυτά
που παράγονται σε
δημοκρατικές χώρες. Η
καινοτομία δεν θα σώσει
την Κίνα από την
επιβραδυνόμενη ανάπτυξη.
Και αυτή η πτώση θα
κλονίσει το σύστημα
καθώς μια άλλη απειλή -η
στρατηγική περικύκλωση-
πλησιάζει.
ΚΥΚΛΟΣ ΠΥΡΟΣ
Η Ευρασία υπήρξε συχνά
μια παγίδα θανάτου για
επίδοξους ηγεμόνες:
υπάρχουν πάρα πολλοί
κοντινοί εχθροί που
μπορούν να αποκτήσουν
έναν κοινό σκοπό με
υπεράκτιες υπερδυνάμεις.
Για σχεδόν 40 χρόνια,
μια ανερχόμενη Κίνα
απέφυγε την στρατηγική
περικύκλωση
υποβαθμίζοντας τις
παγκόσμιες φιλοδοξίες
της και διατηρώντας
φιλικές σχέσεις με τις
Ηνωμένες Πολιτείες. Όμως,
εκείνη η περίοδος
τελείωσε. Καθώς το
Πεκίνο έχει γίνει πιο
επιθετικό στην Θάλασσα
της Νότιας Κίνας, στο
Στενό της Ταϊβάν, και
αλλού, έχει προκαλέσει
εχθρότητα σχεδόν παντού.
Τα τελευταία πέντε
χρόνια, οι Ηνωμένες
Πολιτείες εγκατέλειψαν
την δέσμευση και
αγκάλιασαν μια
νεο-ανάσχεση
(neo-containment). Η
Ουάσινγκτον
πραγματοποίησε τη
μεγαλύτερη ναυτική και
πυραυλική επέκτασή της
σε μια γενιά, επέβαλε
τους πιο επιθετικούς
δασμούς της από τον
Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο,
και εφάρμοσε τους
αυστηρότερους
περιορισμούς στις ξένες
επενδύσεις από τον Ψυχρό
Πόλεμο –εκ των οποίων
όλα απευθύνονται στην
Κίνα. Οι πωλήσεις όπλων
και η στρατιωτική
υποστήριξη στα κράτη της
πρώτης γραμμής έχουν
αυξηθεί. Οι τεχνολογικές
κυρώσεις των ΗΠΑ
απειλούν να καταστρέψουν
την Huawei και άλλες
κινεζικές εταιρείες. Το
2021, ο αναπληρωτής
υπουργός Εξωτερικών της
Κίνας παραπονέθηκε ότι «μια
εκστρατεία ολόκληρης της
κυβέρνησης και ολόκληρης
της κοινωνίας διεξάγεται
για να ρίξει την Κίνα».
Η στροφή των Ηνωμένων
Πολιτειών εναντίον της
Κίνας συνέβαλε σε μια
ευρύτερη αντίδραση κατά
της ισχύος του Πεκίνου.
Στην βορειοανατολική
Ασία, η Ταϊβάν είναι πιο
αποφασισμένη από ποτέ να
διατηρήσει την de facto
ανεξαρτησία της και η
κυβέρνηση ενέκρινε μια
τολμηρή νέα αμυντική
στρατηγική που θα
μπορούσε να καταστήσει
το νησί εξαιρετικά
δύσκολο να κατακτηθεί. Η
Ιαπωνία συμφώνησε να
συνεργαστεί στενά με τις
Ηνωμένες Πολιτείες για
την αποτροπή της
κινεζικής επιθετικότητας
στην περιοχή. Μέσα από
την δική του πολεμική,
το Πεκίνο έδωσε στην
αμερικανική-ιαπωνική
συμμαχία έναν ανοιχτά
αντι-κινεζικό χαρακτήρα.
Οι χώρες γύρω από την
θάλασσα της Νότιας Κίνας
αρχίζουν επίσης να
αντισταθμίζουν έναντι
της Κίνας. Το Βιετνάμ
αποκτά κινητούς
πυραύλους που θα έχουν
βάση στην ξηρά, ρωσικά
επιθετικά υποβρύχια, νέα
μαχητικά αεροσκάφη, και
πλοία επιφανείας
εξοπλισμένα με
προηγμένους πυραύλους
κρουζ. Η Σιγκαπούρη έχει
γίνει αθόρυβα σημαντικός
στρατιωτικός εταίρος των
ΗΠΑ. Η Ινδονησία αύξησε
τις αμυντικές της
δαπάνες κατά 20% το 2020
και άλλο 21% το 2021.
Ακόμη και οι Φιλιππίνες,
οι οποίες φλέρταραν την
Κίνα για το μεγαλύτερο
μέρος της θητείας του
προέδρου Ροντρίγκο
Ντουτέρτε,
επαναλαμβάνουν τώρα τις
αξιώσεις τους στην
Θάλασσα της Νότιας Κίνας
και ενισχύουν τις
αεροπορικές και ναυτικές
περιπολίες.
Οι φιλοδοξίες της Κίνας
προκαλούν μια αντίδραση
και πέρα από την
Ανατολική Ασία, από την
Αυστραλία και την Ινδία
έως την Ευρώπη.
Οπουδήποτε το Πεκίνο
πιέζει, μια αυξανόμενη
ομάδα αντιπάλων αντιδρά.
Ο Τετραμερής Διάλογος
για την Ασφάλεια
(Quadrilateral Security
Dialogue, Quad) -μια
στρατηγική εταιρική
σχέση που περιλαμβάνει
την Αυστραλία, την Ινδία,
την Ιαπωνία, και τις
Ηνωμένες Πολιτείες- έχει
αναδειχθεί ως κομβικό
σημείο της
αντι-κινεζικής
συνεργασίας μεταξύ των
ισχυρότερων δημοκρατιών
στον Ινδο-Ειρηνικό. Η
νέα συμμαχία AUKUS (Αυστραλία–Ηνωμένο
Βασίλειο–Ηνωμένες
Πολιτείες) ενώνει τον
πυρήνα της Αγγλόσφαιρας
ενάντια στο Πεκίνο. Οι
Ηνωμένες Πολιτείες
σφυρηλατούν
επικαλυπτόμενους μίνι
συνασπισμούς για να
διασφαλίσουν ότι οι
προηγμένες δημοκρατίες
θα παραμείνουν μπροστά
σε βασικές τεχνολογίες,
ενώ το G-7 και το ΝΑΤΟ
διατυπώνουν πιο σκληρές
θέσεις για την Ταϊβάν
και άλλα θέματα. Βεβαίως,
η αντι-κινεζική
συνεργασία παραμένει ένα
έργο σε εξέλιξη, επειδή
πολλές χώρες
εξακολουθούν να
βασίζονται στο εμπόριο
με το Πεκίνο. Αλλά αυτές
οι αλληλένδετες
συνεργασίες θα μπορούσαν
τελικά να σχηματίσουν
μια θηλιά στο λαιμό του
Πεκίνου.
ΑΠΩΛΕΙΑ ΙΣΧΥΟΣ
Η Κίνα είναι μια
εγερθείσα δύναμη, όχι
μια ανερχόμενη: έχει
αποκτήσει τρομερές
γεωπολιτικές δυνατότητες,
αλλά οι καλύτερες μέρες
της είναι πίσω της. Αυτή
η διάκριση έχει σημασία,
επειδή η Κίνα έχει βάλει
στο στόχαστρο
υπερβολικές φιλοδοξίες
και τώρα μπορεί να μην
είναι σε θέση να τις
επιτύχει χωρίς δραστικές
ενέργειες. Το ΚΚΚ
στοχεύει να ανακτήσει
την Ταϊβάν, να
κυριαρχήσει στον δυτικό
Ειρηνικό, και να
διαδώσει την επιρροή του
σε όλο τον κόσμο. Ο Σι
έχει δηλώσει ότι η Κίνα
επιδιώκει ένα «μέλλον
όπου θα κερδίσουμε την
πρωτοβουλία και θα
έχουμε την κυρίαρχη θέση».
Ωστόσο, αυτό το όνειρο
αρχίζει να χάνεται,
καθώς η ανάπτυξη
επιβραδύνεται και η Κίνα
αντιμετωπίζει έναν
ολοένα και πιο εχθρικό
κόσμο.
Αυτό μπορεί να φαίνεται
σαν καλή είδηση [9] για
την Ουάσινγκτον: οι
πιθανότητες της Κίνας να
ξεπεράσει αβίαστα τις
Ηνωμένες Πολιτείες είναι
χαμηλές. Αλλά τούτο δεν
είναι καθόλου
καθησυχαστικό. Καθώς τα
προβλήματα της Κίνας
εμπεδώνονται, το μέλλον
θα φανεί απειλητικό για
το Πεκίνο. Το φάντασμα
της στασιμότητας θα
στοιχειώνει τους
αξιωματούχους του ΚΚΚ. Ο
Σι Τζινπίνγκ θα
αναρωτηθεί αν μπορεί να
εκπληρώσει τις
μεγαλειώδεις δεσμεύσεις
του. Και τότε είναι που
ο κόσμος θα πρέπει να
ανησυχήσει πραγματικά.
Οι αναθεωρητικές
δυνάμεις τείνουν να
γίνονται πιο επικίνδυνες
όταν το χάσμα μεταξύ των
φιλοδοξιών και των
δυνατοτήτων τους αρχίζει
να φαίνεται μη
διαχειρίσιμο. Όταν το
στρατηγικό παράθυρο μιας
δυσαρεστημένης δύναμης
αρχίζει να κλείνει,
ακόμη και μια χαμηλή
πιθανότητα νίκης μπορεί
να φαίνεται καλύτερη από
μια ταπεινωτική πτώση.
Όταν οι αυταρχικοί
ηγέτες ανησυχούν ότι η
γεωπολιτική παρακμή θα
καταστρέψει την πολιτική
τους νομιμοποίηση, συχνά
ακολουθεί η απόγνωση.
Για παράδειγμα, η
Γερμανία διεξήγαγε τον
Α' Παγκόσμιο Πόλεμο για
να αποτρέψει την
συντριβή των ηγεμονικών
της φιλοδοξιών από μια
Βρετανο-Ρωσο-Γαλλική
συμμαχία˙ η Ιαπωνία
ξεκίνησε τον Β’
Παγκόσμιο Πόλεμο στην
Ασία για να αποτρέψει
τις Ηνωμένες Πολιτείες
να πνίξουν την
αυτοκρατορία τους.
Η Κίνα «τσεκάρει» πολλά
ανησυχητικά «κουτάκια».
Επιβράδυνση της
ανάπτυξης; Τσεκ.
Στρατηγικά περικυκλωμένη;
Τσεκ. Ωμό αυταρχικό
καθεστώς με λίγες πηγές
οργανικής νομιμοποίησης;
Τσεκ. Ιστορική
δυσαρέσκεια και
ρεβανσιστικές φιλοδοξίες;
Τσεκ και τσεκ. Στην
πραγματικότητα, η Κίνα
ασχολείται ήδη με τις
πρακτικές -την αμείλικτη
στρατιωτική συσσώρευση,
την αναζήτηση σφαιρών
επιρροής στην Ασία και
πέρα από αυτήν, την
προσπάθεια να ελέγξει
κρίσιμες τεχνολογίες και
πόρους- που αναμένονται
από μια χώρα στην θέση
της. Εάν υπάρχει μια
φόρμουλα επιθετικότητας
από μια δύναμη σε
κορύφωση, η Κίνα
παρουσιάζει τα βασικά
στοιχεία.
Πολλοί παρατηρητές
πιστεύουν ότι η Κίνα
ρίχνει το βάρος της
τριγύρω σήμερα επειδή
είναι τόσο σίγουρη για
την συνεχιζόμενη άνοδό
της. Ο Σι σίγουρα
φαίνεται να πιστεύει ότι
η COVID-19 και η
πολιτική αστάθεια στις
Ηνωμένες Πολιτείες
δημιούργησαν νέες
δυνατότητες προόδου.
Αλλά η πιο μεγάλη -και
πολύ πιο τρομακτική-
πιθανότητα είναι ότι οι
ηγέτες της Κίνας είναι
αποφασισμένοι να
προχωρήσουν γρήγορα
επειδή εξαντλείται ο
χρόνος τους. Τι
συμβαίνει όταν μια χώρα
που θέλει να αναδιατάξει
τον κόσμο καταλήξει ότι
ίσως να μην μπορεί να το
κάνει ειρηνικά; Τόσο η
ιστορία όσο και η
τρέχουσα συμπεριφορά της
Κίνας υποδηλώνουν ότι η
απάντηση είναι: Τίποτα
καλό.
Ο MICHAEL BECKLEY είναι
αναπληρωτής καθηγητής
Πολιτικών Επιστημών στο
Πανεπιστήμιο Tufts και
επισκέπτης συνεργάτης
στην έδρα Jeane
Kirkpatrick στο American
Enterprise Institute.
Ο HAL BRANDS είναι
διακεκριμένος καθηγητής
Παγκόσμιων Υποθέσεων
στην έδρα Henry A.
Kissinger στην Σχολή
Προωθημένων Διεθνών
Σπουδών στο Πανεπιστήμιο
Johns Hopkins School και
ανώτερος συνεργάτης στο
American Enterprise
Institute.
