Παρασκευή, 00:01 - 24/04/2020

  Tweet

Ενδεχόμενη έκδοσή του θα απαιτούσε τη διαμεσολάβηση μεγάλου χρονικού διαστήματος, πολλών μηνών, με αποτέλεσμα να έχουμε ένα καλό φάρμακο αλλά για έναν ασθενή που δεν ζει πια.

Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, ιδίως οι μικρομεσαίες ή και οι μικρές ατομικές, πνίγονται ήδη από την έλλειψη ρευστότητας. Το πρόβλημα του απαγορευτικού κόστους δανεισμού πλήττει ιδιαιτέρως και τις μεγάλες επιχειρήσεις χωρών όπως η Ελλάδα, θέτοντας επιτακτικά ζητήματα ρευστότητας και επιβίωσης.

Υστερα, ποιος θα διασφάλιζε ότι τα αναλογούντα ποσά σε κάθε χώρα-μέλος δεν θα δίδονταν υπό όρους; Τέλος, αν μια χώρα επιμένει να λαμβάνει βοήθεια με την εγγύηση αλλοδαπών περιουσιακών στοιχείων σε μια τέτοια συγκυρία, τότε μπορεί οι αγορές να υποθέσουν ότι η αποπληρωμή του δανείου δεν είναι και τόσο σίγουρη. Ομως, η έκδοση τέτοιου τύπου χρέους δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί για επείγουσες οριζόντιες ευρωπαϊκές δράσεις, όπως για παράδειγμα η προαγωγή των 5G υποδομών ή τα startups επιχειρήσεων στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Η Ευρώπη έχει μείνει πολύ πίσω, κινδυνεύει δε να παραλύσει η όποια δυναμική από την καλπάζουσα επιρροή της Κίνας στο υπογάστριό της, τη Νότια Ευρώπη.

Εν τω μεταξύ, η κατάσταση στην ελληνική οικονομία διαρκώς επιδεινώνεται και κάθε μέρα που περνάει μια ενδεχόμενη ανάκαμψη μετατίθεται για όλο και πιο μακριά, με μεγαλύτερο κόστος. Η εαρινή έκθεση του ΔΝΤ επιβεβαίωσε τους φόβους της διψήφιας ύφεσης για το 2020 και της μέτριας mutatis mutantis ανάκαμψης το 2021.

Εάν η πανδημία συνεχιστεί με κάποιο δεύτερο κύμα το φθινόπωρο, η χώρα θα χρειαστεί χρηματοδότηση πέραν των ήδη προβλεπομένων ποσών από ευρωπαϊκούς ή εθνικούς πόρους. Ενα επίσης σοβαρό ζήτημα είναι το τι θα γίνει με τον προϋπολογισμό του 2021. Το δημοσιονομικό έλλειμμα φέτος θα είναι και μεγάλο και διψήφιο, και αν απαιτηθεί εκ νέου ένα 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα για το 2021, θα χρειαστούν κάποια επιπλέον δισεκατομμύρια, όταν μάλιστα το ΑΕΠ θα έχει προσγειωθεί πολύ χαμηλότερα.

Ολα αυτά απαιτούν κάποιου είδους νέα συμφωνία με τους πιστωτές, τόσο για άμεση χρηματοδότηση όσο και κάποια ίσως διαδικασία νέας διευθέτησης του χρέους.

Σε κάθε περίπτωση, οι επιλογές χρηματοδότησης είναι θεωρητικώς μόνο δύο, αν εξαιρέσουμε τη σωτήρια παρέμβαση της ΕΚΤ, από την οποία το Δημόσιο μπορεί να χρηματοδοτηθεί μέχρι το τέλος του 2020 με δάνεια 12-14 δισ. ευρώ. Θεωρητικώς, διότι το ελληνικό πρόγραμμα βασίζεται στην προοπτική ότι η αναχρηματοδότηση του χρέους γίνεται από τις αγορές. Και κάτι τέτοιο δεν θα είναι εφικτό αν αγγίξει κανείς κάποιο ποσό από το λεγόμενο «μαξιλάρι».

Να μη νομίζει δε κάποιος ότι πρόκειται για αποταμιεύσεις. Πρόκειται για δανεικά που πρέπει να επιστραφούν με τόκο. Φυσικά, δεν αναφερόμαστε στα αποθεματικά του Δημοσίου, όμως η κατάσταση αυτή βάζει επιτέλους και τη σφραγίδα τέλους στην πολιτική των υπερπλεονασμάτων, που διέλυσε την ιδιωτική οικονομία.

Υπάρχει όμως ένα δεύτερο «μαξιλάρι», πραγματικό κι όχι εικονικό, που λέγεται ESM και πιστωτική γραμμή με επιτόκιο μισό εκείνου που μας δίνει η έκδοση ομολόγων με ECB eligibility.

Απλώς να θυμίσω ότι τα χρήματα με τα οποία διεσώθη από τη χρεοκοπία τα προηγούμενα χρόνια η χώρα προέρχονται από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, δηλαδή κυρίως από τον ESM. Κατά τύχη, είναι τόσα όσα περίπου δίνει ο μηχανισμός αυτός σε ολόκληρη την Ευρώπη για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Κοντά στα 240 δισ.

Αυτά γιατί η μνήμη μερικών είναι κοντή και συνεχίζουν να δηλητηριάζουν τον κόσμο προετοιμάζοντας ένα νέο αντιευρωπαϊκό κύμα όταν συνειδητοποιηθεί το μέγεθος της ύφεσης. Σε κάθε περίπτωση, εάν συνεχίσει να είναι πολιτικά απαγορευτική η όποια συζήτηση για το περιεχόμενο μιας ενδεχόμενης νέας δανειακής συμφωνίας, τότε η επιστροφή στην κανονικότητα θα αργήσει σίγουρα να επιστρέψει.

* Ο κ. Θοδωρής Πελαγίδης είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και NR Senior Fellow, Brookings Institution.

Θεόδωρος Πελαγίδης (Καθημερινή)