Τετάρτη, 00:01 - 10/02/2021

  Tweet

------------------------

Ο πρώην πρόεδρος Donald Trump έκανε πολλά για να υπονομεύσει την αξιοπιστία των ΗΠΑ στην παγκόσμια σκηνή. Η κυβέρνησή του αμφισβήτησε ανοιχτά την αξία σημαντικών συμμαχιών, παραβίαζε τις διεθνείς δεσμεύσεις και προέβαινε σε πομπώδεις απειλές -συχνά χωρίς να τις πραγματοποιεί. Για τέσσερα χρόνια, τόσο φίλοι όσο και εχθροί των Ηνωμένων Πολιτειών αμφισβήτησαν την δέσμευση της Ουάσιγκτον στις σχέσεις της, τις αξίες της, και τους διεθνείς θεσμούς που βοήθησε να οικοδομηθούν.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, σε ομιλία του στον Λευκό Οίκο στην Ουάσινγκτον, τον Φεβρουάριο του 2021. Kevin Lamarque / Reuters
 

-------------------------------------------------------

Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει δεσμευτεί να αποκαταστήσει την φήμη των Ηνωμένων Πολιτειών ως αποφασιστική και αξιόπιστη δύναμη, αλλά ορισμένοι αναλυτές [2] και ακαδημαϊκοί [3] ανησυχούν ότι η ζημιά που έγινε τα τελευταία τέσσερα χρόνια μπορεί να είναι μακροχρόνια [4]. «Το αργόσυρτο μακροπρόθεσμο ερώτημα, εάν οι σύμμαχοι μπορούν να εμπιστευτούν την Αμερική να μην παράγει άλλον Τραμπ, δεν μπορεί να απαντηθεί με πλήρη διαβεβαίωση», προειδοποίησε πρόσφατα ο πολιτικός επιστήμονας του Χάρβαρντ, Joseph S. Nye, Jr. [5]. Και σίγουρα, ο Μπάιντεν αντιμετωπίζει ένα δύσκολο έργο στο να στηρίξει τις τεταμένες σχέσεις και να ανακτήσει την εμπιστοσύνη του κόσμου.

Υπάρχουν, όμως, καλοί λόγοι για να είμαστε πιο αισιόδοξοι. Η έρευνά μου [6] δείχνει ότι κάθε ηγέτης καθιερώνει εκ νέου την φήμη του. Η φήμη των ηγετών διαφέρει από εκείνη των προκατόχων τους και των κρατών των οποίων ηγούνταν, αλλά εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αντιληπτή αξιοπιστία των εθνών τους. Με άλλα λόγια, οι νέοι ηγέτες δεν δεσμεύονται από το βάρος της φήμης που κληρονομούν. Σφυρηλατούν την δική τους φήμη που με την σειρά της διαμορφώνει την αξιοπιστία των εθνών τους. Ο Μπάιντεν έχει έτσι την ευκαιρία να αποκαταστήσει την αξιοπιστία των ΗΠΑ -αλλά μόνο εάν ενεργήσει γρήγορα και αποφύγει τα λάθη που κάνουν συχνά οι ηγέτες όταν προσπαθούν να δημιουργήσουν φήμη για αποφασιστικότητα.

ΜΙΑ ΦΗΜΗ ΓΙΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής κατανοούν διαισθητικά ότι η φήμη έχει σημασία. Ωστόσο, ορισμένοι ακαδημαϊκοί είναι σκεπτικοί για το ότι οι ενέργειες του παρελθόντος ρίχνουν αρκετό φως στον χαρακτήρα των κρατών ώστε να προβλέψουν τη μελλοντική τους συμπεριφορά. Ο τρόπος με τον οποίο ένα κράτος ενήργησε στο παρελθόν λέει λίγα για το πώς θα ενεργήσει στο μέλλον, σύμφωνα με αυτούς τους σκεπτικιστές [7]. Αντίθετα, τα στρατηγικά συμφέροντα και η σχετική ισχύς καθορίζουν την αξιοπιστία των κρατών. Από αυτήν την άποψη, η προσπάθεια να «αποκατασταθεί» η φήμη των Ηνωμένων Πολιτειών στον απόηχο της προεδρίας του Τραμπ θα ήταν ανόητη.

Αυτή η άποψη περί την πολιτική της φήμης έχει λάβει μεγάλη προσοχή, ιδίως όταν ο πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα χάραξε μια «κόκκινη γραμμή» για την χρήση χημικών όπλων στην Συρία και στην συνέχεια αρνήθηκε να την επιβάλει. Οι σκεπτικιστές περί την φήμη υποστήριξαν τότε [8] ότι ο Ομπάμα δεν θα έπρεπε να αισθάνεται πίεση για να ενεργήσει λόγω ανησυχιών για την αξιοπιστία των ΗΠΑ, καθώς η αξιοπιστία δεν καθορίζεται από τις κρατικές ενέργειες. Όμως, πολλές ακαδημαϊκές έρευνες [9] δείχνουν ότι οι ενέργειες του παρελθόντος -και η φήμη που τα κράτη αποκτούν λόγω αυτών- στην πραγματικότητα όντως επηρεάζουν την αξιοπιστία. Μελέτες δείχνουν επανειλημμένα ότι τα κράτη που υποχωρούν από τις διεθνείς απειλές είναι πιο πιθανό να είναι στόχοι [10] μελλοντικής επιθετικότητας [11] και ότι κράτη με κακή φήμη για ειλικρίνεια [12] ή αποφασιστικότητα [13] δυσκολεύονται να απευθύνουν αξιόπιστες απειλές [14]. Τα κράτη αποκτούν επίσης φήμη ως αξιόπιστοι ή αναξιόπιστοι συμμαχικοί εταίροι [15], κάτι που με την σειρά του επηρεάζει την ικανότητά τους να σφυρηλατούν νέες συμμαχίες [16].

Η έρευνά μου [17] δείχνει ότι η φήμη, ειδικά σχετικά με την αποφασιστικότητα, βοηθά όχι μόνο τα κράτη αλλά και τους μεμονωμένους ηγέτες να επιτύχουν ευνοϊκά αποτελέσματα εξωτερικής πολιτικής. Με βάση την εκτενή ανάλυση των αρχειακών εγγράφων της Σοβιετικής Ένωσης και των ΗΠΑ από την δεκαετία του 1950 και του 1960, και τα αποτελέσματα πειραμάτων με έρευνες, καταδεικνύω ότι οι ηγέτες που θεωρούνται αποφασιστικοί μπορούν να απευθύνουν πιο αξιόπιστες απειλές, να αποσπάσουν μεγαλύτερες παραχωρήσεις, και να επιτύχουν καλύτερα άλλους στόχους εξωτερικής πολιτικής από όσο οι ηγέτες που θεωρούνται αναποφάσιστοι. Αυτοί οι ηγέτες καθιερώνουν την δική τους φήμη, διαφορετική από εκείνη των προκατόχων τους και των εθνών τους, με βάση τις ενέργειές τους και την ρητορική τους στην εξωτερική πολιτική. Αυτές οι προσωπικές φήμες, με την σειρά τους, διαμορφώνουν ευρύτερες αντιλήψεις για την εθνική αξιοπιστία.

Η έρευνά μου δείχνει επίσης ότι οι ηγέτες έχουν ένα μικρό παράθυρο [χρόνου] αφότου αναλάβουν τα καθήκοντά τους για να καθιερώσουν την φήμη τους. Οι καινούργιοι ηγέτες μπορεί να πιστεύουν ότι έχουν χρόνο να επιλύσουν τα κενά στην εξωτερική πολιτική τους. Αλλά τα πρώτα λάθη, και ακόμη και η έλλειψη σαφήνειας σε σημαντικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, μπορούν να τους κοστίσουν την αξιοπιστία στα μάτια άλλων παγκόσμιων ηγετών. Πάρτε, για παράδειγμα, μια από τις πρώτες προκλήσεις εξωτερικής πολιτικής του προέδρου Τζον Φ. Κένεντι. Τον Ιούνιο του 1961, ο Σοβιετικός ηγέτης Nikita Khrushchev απείλησε να υπογράψει ξεχωριστή ειρηνευτική συνθήκη με την Ανατολική Γερμανία και να διακόψει τη πρόσβαση της Δύσης στο Βερολίνο εάν η Δύση δεν αναγνώριζε επίσημα την ύπαρξη δύο ξεχωριστών γερμανικών κρατών. Στην πορεία της [προεκλογικής] εκστρατείας, ο Κένεντι είχε μιλήσει έντονα για την ανάγκη υπεράσπισης των συμφερόντων των ΗΠΑ στην Δυτική Γερμανία και στο Βερολίνο, αλλά όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του, ταλαντευόταν μεταξύ της μαχητικότητας προς τη Μόσχα και των προσπαθειών για συνδιαλλαγή. Ως αποτέλεσμα, ο Χρουστσόφ πίστευε ότι ο Κένεντι δεν ήταν σίγουρος για το πώς θα επιτύχει τους στόχους των ΗΠΑ στο Βερολίνο και ότι δεν θα ήθελε να φορτωθεί το απαραίτητο κόστος. Όπως έγραψε αργότερα ο Σοβιετικός διπλωμάτης Arkady Shevchenko, ο Χρουστσόφ πίστευε ότι ο Κένεντι ήταν άνευρος [«wishy-washy»] και δεν είχε αποφασιστικότητα. Ο Χρουστσόφ δεν θεωρούσε ως αξιόπιστες τις απειλές και τις υποσχέσεις του Κένεντι σχετικά με το Βερολίνο και αργότερα με την Κούβα.

Η αποτυχία του Κένεντι να καθιερώσει φήμη για αποφασιστικότητα στις αρχές της προεδρίας του έρχεται σε αντίθεση με την εμπειρία του προκατόχου του. Ο πρόεδρος Dwight Eisenhower εργάστηκε σκόπιμα για να δημιουργήσει μια φήμη για αποφασιστική δράση έναντι των Σοβιετικών. Από τις πρώτες μέρες της προεδρίας του, έκανε σαφείς και μετρημένες δηλώσεις σχετικά με τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής του και για τα αποτελέσματα που ήταν πρόθυμος ή απρόθυμος να αποδεχθεί. Στην συνέχεια υποστήριξε αυτές τις δηλώσεις με άμεση και συνεπή δράση -για παράδειγμα, διατηρώντας μια σκληρή θέση στις διαπραγματεύσεις με τους Σοβιετικούς που επικοινωνούσε ξεκάθαρα ότι δεν θα παρέβαινε από τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ στο Βερολίνο. Ως αποτέλεσμα, ο Eisenhower καλλιέργησε μια φήμη για αποφασιστικότητα που του επέτρεψε να εμπλακεί σε εποικοδομητική διπλωματία με τους Σοβιετικούς και ακόμη και να αποτρέψει τον Χρουστσόφ να πραγματοποιήσει μια προηγούμενη απειλή του για υπογραφή χωριστής ειρηνευτικής συνθήκης με την Ανατολική Γερμανία το 1958.

Συνολικά, τα παραδείγματα Kennedy και Eisenhower δείχνουν ένα άλλο εύρημα της έρευνάς μου: οι φήμες που διαμορφώθηκαν νωρίς σε μια προεδρία κολλάνε και είναι δύσκολο να κλονιστούν. Οι ηγέτες που αποτυγχάνουν να πάνε μέχρι το τέλος με τις πρώτες απειλές και τις υποσχέσεις τους στην εξωτερική πολιτική τους, θα αγωνιστούν να προβάλουν αποφασιστικότητα στο υπόλοιπο της θητείας τους.

ΞΕΚΑΘΑΡΟΣ, ΣΥΝΕΠΗΣ, ΑΞΙΟΠΙΣΤΟΣ

Ο Μπάιντεν έχει ένα στενό παράθυρο [χρόνου] στο οποίο μπορεί να χτίσει μια φήμη για αποφασιστικότητα η οποία να μπορεί να αποκαταστήσει την αξιοπιστία των ΗΠΑ μετά τα συντρίμμια των ετών του Τραμπ. Θα πρέπει να κοινοποιήσει με σαφήνεια τους στόχους της πολιτικής του σε σημαντικά διεθνή ζητήματα και, στην συνέχεια, να εργαστεί με συνέπεια για να τους προωθήσει. Και θα πρέπει να αποφύγει τα πρώιμα λάθη, γνωρίζοντας ότι άλλοι οι παγκόσμιοι ηγέτες είναι σκληροί κριτές των νέων προέδρων και έχουν καλή μνήμη.

Ο Μπάιντεν ανέλαβε την προεδρία σε μια ιδιαίτερα επικίνδυνη περίοδο. Αντιμετωπίζει όχι μόνο μια θανατηφόρα πανδημία, αλλά και συνεχιζόμενες εντάσεις με την Ρωσία, το Ιράν και την Βόρεια Κορέα, μεταξύ άλλων. Μια αξιόπιστη στάση των ΗΠΑ σε αυτά τα ζητήματα θα απαιτήσει σαφήνεια, συνέπεια, και εξειδίκευση. Ο Μπάιντεν έχει οριοθετήσει ορισμένους από αυτούς τους τομείς πολιτικής, αλλά σε άλλους οι στόχοι του είναι ασαφείς ή οι στρατηγικές του για την επίτευξή τους είναι άσχημα καθορισμένες. Για παράδειγμα, δεν έχει καταστήσει σαφές το πώς η κυβέρνησή του θα αντιμετωπίσει τις βελτιωμένες πυρηνικές δυνατότητες της Βόρειας Κορέας ή τι θα σημαίνουν αυτές οι δυνατότητες για τις διπλωματικές προσπάθειες με συμμάχους στην περιοχή. Η Πιονγκγιάνγκ θα μπορούσε να αποφασίσει να δοκιμάσει τον Μπάιντεν στις πρώτες μέρες της προεδρίας του με νέες δοκιμές όπλων [18] ή κλιμακούμενη ρητορική. Ωστόσο, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει ανακοινώσει τι θα έκανε σε απάντηση -μια αξιοσημείωτη παράλειψη από την πρώτη μείζονα ομιλία του προέδρου επί της εξωτερικής πολιτικής [19] την περασμένη εβδομάδα.

Οι ηγέτες μπορεί να μπουν στον πειρασμό να προβούν σε μεγαλοπρεπείς απειλές και υποσχέσεις όπου δεν διαθέτουν συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής. Αλλά αντιμετωπίζουν προβλήματα όταν παρα-υπόσχονται και δεν υποστηρίζουν επαρκώς την ρητορική τους. Η απειλητική ρητορική μπορεί επίσης να βάλει τους ηγέτες στην γωνία, με το να καταστήσει αναγκαίες σκληρές πολιτικές απαντήσεις που μπορεί να μην είναι πρόθυμοι ή ικανοί να παρέχουν.

Αυτό είναι ένα μάθημα που ο Τραμπ δεν κατάφερε να μάθει και που ο Μπάιντεν, ο οποίος είναι επιρρεπής στο να μιλά εκτός κειμένου κατά την διάρκεια ομιλιών και άλλων δημόσιων εμφανίσεών του, θα ήταν συνετό να προσέχει. Η φήμη για αποφασιστικότητα και αξιοπιστία δημιουργείται με το να οριοθετούνται σαφείς πολιτικές θέσεις και στην συνέχεια με το να ακολουθείται άμεση και συνεπής δράση. Αυτό που κάνει ο Μπάιντεν για να τηρήσει τις υποσχέσεις του δεν θα καθορίσει μόνο την φήμη του ως προέδρου αλλά και τη μοίρα της αξιοπιστίας των ΗΠΑ.

Η DANIELLE L. LUPTON είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Colgate και η συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Reputation for Resolve: How Leaders Signal Determination in International Politics [1].

Foreign Affairs

http://www.foreignaffairs.gr/articles/73090/danielle-l-lupton/o-biden-exei-ligo-xrono-gia-na-epanaferei-tin-aksiopistia-ton-ip?page=show

https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2021-02-08/biden-has-narrow-window-restore-us-credibility