«Αυτή την στιγμή, έχουμε ένα είδος ισορροπίας με
τους Αμερικανούς εδώ. Χωρίς τους Αμερικανούς, η
κατάσταση θα ήταν διαφορετική και πολύ χειρότερη.
Όλοι περιμένουν τις Ηνωμένες Πολιτείες να
αποσυρθούν ώστε να μπορέσουν να επιδιώξουν την
ατζέντα τους στην περιοχή: Οι Τούρκοι, το
Συριακό καθεστώς, οι Ρώσοι και οι Ιρανοί».
------------------
Τον Δεκέμβριο του 2019,
μόλις δύο μήνες αφότου ο
πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald
Trump, απέσυρε τις
περισσότερες
αμερικανικές δυνάμεις
από την Συρία, πέρασα
στην χώρα από το Ιράκ
για την έβδομη επίσκεψή
μου από τον Αύγουστο του
2017. Μια τουρκική
επίθεση κατά των Κούρδων
είχε επεκταθεί στην
βορειοανατολική Συρία
τον Οκτώβριο, κάνοντας
μια περιοχή που ήταν ένα
πείραμα δημοκρατικής
αυτονομίας κατά την
τελευταία μου επίσκεψη,
τον Μάιο του 2019, ένα
ανήσυχο συνονθύλευμα
συγκρουόμενων
κυριαρχικών δυνάμεων.
Περίμενα να βρω σημάδια
της τουρκικής παρουσίας
παντού, μαζί με τα
ρωσικά σημεία ελέγχου
και εκείνα του συριακού
καθεστώτος σε κάθε
πέρασμα˙ ίσως οι ντόπιοι
να ήταν κλεισμένοι στα
σπίτια τους,
περιμένοντας να δουν τι
θα επέβαλαν οι μεγάλες
δυνάμεις για το μέλλον
τους.
Μαχητές των SDF στην
Deir Al Zor, στην Συρία,
τον Μάρτιο του 2019.
Rodi Said / Reuters
Εκείνο που βρήκα αντ’
αυτού ήταν ταυτόχρονα
ενθαρρυντικό και
αποκαρδιωτικό. Κάποιες
σκηνές δυσκολίας ήταν
ανεξίτηλες: Παιδιά, τα
οποία εξαναγκάστηκαν [να
φύγουν] από τα σπίτια
τους λόγω της τουρκικής
επίθεσης [2], τώρα
κάθονταν έξω από το
σχολείο σε παγωμένους,
βιαστικά
κατασκευασμένους
καταυλισμούς, χωρίς
παλτά και με τα μικρά
γυμνά πόδια τους να
εξέχουν από πλαστικά
σανδάλια καλυμμένα με
λάσπη από την αδιάκοπη
βροχή. Αλλά επίσης
εντυπωσιακή ήταν η
σκληρά κερδισμένη
σταθερότητα της περιοχής
παρά τις βαθιές ουλές
της. Οι κουρδικής
ηγεσίας Συριακές
Δημοκρατικές Δυνάμεις,
γνωστές ως SDF, έχουν
κάνει μια ηρωική δουλειά
για να κρατήσουν ενωμένη
την βορειοανατολική
περιφέρεια, παρέχοντας
κάποια ασφάλεια στους
πληγωμένους ανθρώπους
της περιοχής υπό
συνθήκες που θα
αποτελούσαν δοκιμασία
για τα περισσότερα
εθνικά κράτη, και να
στηρίξουν το πρότυπο
διακυβέρνησης που
προηγουμένως είχε
καθιερωθεί σε
αξιοσημείωτο βαθμό.
Όμως η Συρία χρειάζεται
τώρα μια πολιτική
συμφωνία περισσότερο από
ποτέ. Οι SDF δεν μπορούν
να συνεχίσουν να κρατούν
άμυνα, να ανοικοδομούν
τις κατεστραμμένες
πόλεις, να
επαναπορροφούν
εκτοπισμένους και να
αντιστέκονται στις
εισβολές από την Τουρκία
και από το Ισλαμικό
Κράτος, γνωστό ως ISIS,
χωρίς [να απολαμβάνουν]
ισχυρές και αξιόπιστες
δεσμεύσεις από τις
εξωτερικές δυνάμεις που
κρατούν στα χέρια τους
τη μοίρα της χώρας,
συμπεριλαμβανομένης μιας
σοβαρής προσπάθειας
διαμεσολάβησης για την
διεξαγωγή συνομιλιών
μεταξύ της Τουρκίας και
των Κούρδων [3]. Οι
Ηνωμένες Πολιτείες, η
Ρωσία και άλλοι
εξωτερικοί παράγοντες,
όλοι επωφελούνται από
την σταθερότητα που
φέρνουν οι SDF στην
βορειοανατολική Συρία,
και θα πρέπει να
αποκτήσουν ένα
ενδιαφέρον για την
εξασφάλιση του μέλλοντος
της περιοχής.
ΜΙΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ
Μια επισφαλής αλλά
αποτελεσματική
κανονικότητα έχει
επικρατήσει σε μέρη της
βορειοανατολικής Συρίας
που ήταν αρκετά τυχερά
νε έχουν μείνει έξω από
την ακτίνα της τουρκικής
επίθεσης. Όταν
επισκέφθηκα αυτές τις
περιοχές τον Δεκέμβριο,
οι Ηνωμένες Πολιτείες
διεξήγαγαν και πάλι
κοινές επιχειρήσεις με
τις SDF κατά του ISIS.
Οι πόλεις από την
Qamishli έως την Hasakah
διοικούνταν σε μεγάλο
βαθμό όπως και πριν από
την τουρκική επίθεση,
και οι SDF [4] ήταν
υπεύθυνες για όλα τα
σημεία ελέγχου τους. Η
εξουσία των SDF έχει
αποδειχθεί εξαιρετικά
ανθεκτική, παρά την
ιδιότητά τους ως μη
κρατικού δρώντα σε μια
περιοχή όπου μεγάλες
δυνάμεις μετατοπίζουν τα
τεκτονικά επίπεδα προς
κάθε κατεύθυνση.
Ο βόμβος της
συνηθισμένης ζωής είναι
καθησυχαστικός εν μέσω
των ακόμα μη
καθαρισμένων συντριμμιών
της εκστρατείας του 2017
για το ξερίζωμα του ISIS
από την
αυτο-ανακηρυγμένη
πρωτεύουσά του. Στην
Raqqa, μια καινούργια
καφετέρια έχει θέα στην
πλατεία Naim, πρόσφατα
ανακαινισμένη. Αυτός
είναι ο τόπος στον οποίο
το ISIS συνήθιζε να
αποκεφαλίζει ανθρώπους.
Τώρα οι οικογένειες
τσιμπολογούν τηγανιτές
πατάτες, ενώ ομάδες
ανδρών πίνουν φλιτζάνια
καφέ και καπνίζουν
shisha. Η πόλη βουίζει
από γεννήτριες [ηλεκτρικού
ρεύματος], και οι
άνθρωποι με τους οποίους
μίλησα ανησυχούσαν
κυρίως για την ασφάλεια
και την καταρρέουσα αξία
της συριακής λίρας.
Παρακολούθησα τα παιδιά
να παίζουν έναν έντονο
αγώνα ποδοσφαίρου στα
ερείπια ενός
βομβαρδισμένου κτιρίου.
Σε ένα λαμπερό, πρόσφατα
ανακαινισμένο εστιατόριο,
πλήθος παρευρισκομένων
ανέμεναν ανυπόμονα τις
λευκές πλαστικές
σακούλες που περιείχαν
το μεσημεριανό τους -αχνιστές
φημισμένες πίτσες της
Raqqa, με και χωρίς
κρέας. Τα σημεία ελέγχου
εδώ, επίσης, έμοιαζαν
πάρα πολύ με εκείνα που
υπήρχαν πέρυσι και
πρόπερσι.
Αλλά από κάτω [από την
επιφάνεια], η αλλαγή
είναι βαθιά. Πριν από
έναν χρόνο, οι δυνάμεις
των SDF ήλεγχαν την
περιοχή, υποστηριζόμενες
από μια μικρή, σχεδόν
αόρατη παρουσία των ΗΠΑ.
Κατά την επίσκεψη αυτή,
στην διάρκεια μόλις
λίγων ωρών οδήγησης
μεταξύ Hasakah και Ain
Issa, είδα φάλαγγες
οχημάτων στις οποίες
ανέμιζαν σημαίες ρωσικές,
αμερικανικές και τους
συριακού καθεστώτος.
Αυτό που ήταν η
αμερικανική βάση στην
Ain Issa τώρα έχει την
ρωσική σημαία. Και ο
καλύτερος δρόμος μεταξύ
Hasakah και Kobani έχει
καταστεί άχρηστος
εξαιτίας των ανησυχιών
ασφαλείας μετά την
στρατιωτική επίθεση της
Τουρκίας [5],
αναγκάζοντας τους Σύρους
να κάνουν μια
τουλάχιστον τριών ωρών,
κακοστρωμένη παράκαμψη.
Φορτηγά παρατάσσονταν
για να περάσουν τον
ανώμαλο και
βλογιοκομμένο δρόμο.
Η επίθεση της Τουρκίας
υπονόμευσε την
σταθερότητα της
βορειοανατολικής Συρίας
και την καταπολέμηση του
ISIS. Οι δυνάμεις που
συμμετείχαν σε αυτόν τον
αγώνα χρειάστηκε να
εκτρέψουν πόρους για να
αμυνθούν. Οι ΜΚΟ,
μερικές από τις οποίες
έκαναν σημαντικό έργο
για να βοηθήσουν τον
πληθυσμό,
συμπεριλαμβανομένης της
παροχής ιατρικής
περίθαλψης σε όσους την
χρειάζονταν περισσότερο,
αναγκάστηκαν να φύγουν,
όπως και χιλιάδες
πολίτες από τις πόλεις
Ras al-Ain και Tel Abyad.
Το ISIS [6] διαθέτει
περισσότερο περιθώριο
ελιγμών εν μέσω της
αναστάτωσης. Και το
ζήτημα του τρόπου
αντιμετώπισης των οπαδών
και των οικογενειών της
οργάνωσης παραμένει
επείγον και ανεπίλυτο.
Πολλοί,
συμπεριλαμβανομένων των
οπαδών του ISIS από το
εξωτερικό, είναι
κλεισμένοι επ’ αόριστον
στο στρατόπεδο Hol, στην
επαρχία Hasakah, όπου οι
ανάγκες ασφάλειας και
υλικών είναι πιεστικές,
οι πόροι λίγοι και η
διεθνής υποστήριξη
αγρίως ανεπαρκής.
Η εισβολή της Τουρκίας
εκτόπισε επίσης
περισσότερους από
200.000 πολίτες και η
διοίκηση που οι Κούρδοι
καθιέρωσαν το 2012 -μέσω
δημοτικών συμβουλίων υπό
την ηγεσία Αράβων όπως
και Κούρδων- αφέθηκαν να
ασχοληθούν με τα
επακόλουθα. Οι SDF
έστειλαν τον βαρύ
εξοπλισμό, και το
Φιλανθρωπικό Ίδρυμα
Barzani στο βόρειο Ιράκ
έστειλε δωρεές, για να
μετατρέψουν μια γυμνή
έκταση σε καταυλισμό για
τους εκτοπισμένους στην
πόλη Hasakah. Μια
γυναίκα που γνώρισα εκεί,
μου είπε ότι ο σύζυγός
της την έστειλε μαζί με
τα παιδιά τους μακριά
μόλις οι δυνάμεις της
Τουρκίας εισέβαλαν στην
πόλη Ras al-Ain. Η έφηβη
κόρη της οδήγησε την
οικογένεια πάνω στο
τρακτέρ τους. Τώρα, αυτή
η κόρη περίμενε να
εξασφαλίσει μια σκηνή
για να κοιμηθεί η
οικογένεια. Ένας
δάσκαλος από την ίδια
πόλη μού είπε ότι το
σπίτι του είχε
απογυμνωθεί μέχρι τα
ηλεκτρικά καλώδια από
υποστηριζόμενες από την
Τουρκία δυνάμεις και
λεηλάτησαν ό, τι κατείχε.
Δεν θα υπάρξει τίποτα
που να μοιάζει με
κανονικότητα για αυτές
τις ξεριζωμένες
κοινότητες για μεγάλο
χρονικό διάστημα.
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Η βορειοανατολική Συρία
είναι σήμερα ένα αβέβαιο
έδαφος, χτυπημένο από
τις πολιτικές των
μεγάλων δυνάμεων,
κατεστραμμένο από τις
μάχες, και αμυνόμενο
απέναντι στην Τουρκία
και το ISIS. Μόνο μια
πολιτική λύση για την
συριακή διαμάχη μπορεί
να δώσει μια σταθερή
ειρήνη στην περιοχή.
Αλλά το εάν μια τέτοια
διευθέτηση είναι δυνατή
εξαρτάται από τις
ενέργειες των εξωτερικών
δυνάμεων.
Η Ρωσία θα μπορούσε να
ωθήσει το καθεστώς της
Συρίας να συνάψει
συμφωνία που θα στηρίζει
την βορειοανατολική
αυτονομία. Αλλά κατά την
διάρκεια της επίσκεψής
μου οι SDF ανησυχούσαν
ότι η Μόσχα μπορεί να
δώσει στην Τουρκία άδεια
να ξεκινήσει μια νέα
επίθεση εναντίον της
πόλης Kobani, όπου οι
Ηνωμένες Πολιτείες και
οι Σύροι Κούρδοι χάρισαν
στο ISIS την πρώτη ήττα
του πριν από πέντε
χρόνια, και όπου
περιπολούν τώρα το
καθεστώς και οι ρωσικές
δυνάμεις.
Η παρουσία των ΗΠΑ στην
Συρία παρέχει στις SDF
κάποια διπλωματική
μόχλευση και χώρο. Αλλά
για πόσο καιρό έχουν
δεσμευτεί οι Ηνωμένες
Πολιτείες, και αν
σκοπεύουν να
συνεισφέρουν την
διπλωματική τους ισχύ
[7] στην αιτία εκείνων
των οποίων την
γενναιότητα επαινούσαν
κάποτε στον αγώνα κατά
του ISIS, είναι ένα
ανοικτό ερώτημα
τουλάχιστον από τον [περασμένο]
Οκτώβριο, αν όχι
περισσότερο. Η πρόσφατη
έξαρση των εντάσεων
μεταξύ των Ηνωμένων
Πολιτειών και του Ιράν
περιπλέκει ακόμα
περισσότερο τον
υπολογισμό για την Συρία.
Το ιρακινό κοινοβούλιο
ζήτησε από τις Ηνωμένες
Πολιτείες να αποσύρουν
τις δυνάμεις τους από το
Ιράκ. Αλλά αν οι
Ηνωμένες Πολιτείες
κάνουν κάτι τέτοιο, θα
ήταν σχεδόν βέβαιο ότι
θα αναγκαστούν να βγουν
επίσης από την Συρία,
καθώς η υποστήριξη των
στρατευμάτων στην Συρία
εξαρτάται από την
παρουσία των ΗΠΑ στο
Ιράκ.
Η απόσυρση των ΗΠΑ θα
υπονόμευε τη μόχλευση
των SDF για την
αντιμετώπιση της Ρωσίας
και του συριακού
καθεστώτος. Εν τω μεταξύ,
αν οι Τούρκοι επιτεθούν
στην Kobani, θα
ακολουθήσουν
περισσότερες αναταραχές
και εκτοπισμοί. Οι SDF
που θα εξαναγκαστούν να
πολεμήσουν την Τουρκία
και να προστατεύσουν
τους πολίτες τους δεν
μπορούν επίσης να δώσουν
προτεραιότητα στον αγώνα
κατά του ISIS.
Ο άνθρωπος στο επίκεντρο
όλων αυτών των πιέσεων
είναι ο επικεφαλής των
SDF, Mazloum Abdi Kobani,
ο στρατιωτικός
στρατηγιστής τον οποίο
οι Ηνωμένες Πολιτείες
σέβονται για την έντονη
ηρεμία και την ικανότητά
του να αποδίδει, όπως
έκανε βοηθώντας τις
αμερικανικές δυνάμεις να
νικήσουν το ISIS
στρατιωτικά και να
εντοπίσουν τον ηγέτη του,
Abu Bakr al-Baghdadi
[8]. Τώρα ο Mazloum
πρέπει να περάσει μια
διπλωματικό στενωπό,
εξισορροπώντας αντίπαλες
δυνάμεις καθώς εργάζεται
προς μια πολιτική λύση
που να προστατεύει τα
κέρδη που πέτυχαν οι
Σύροι Κούρδοι από το
2011.
Ο Mazloum Abdi Kobani
στην Ain Issa, στην
Συρία, τον Δεκέμβριο του
2018. Rodi Said /
Reuters
Όταν συναντήθηκα με τον
Mazloum τον Δεκέμβριο,
μου είπε ότι οι SDF δεν
είχαν την πολυτέλεια να
επιλέξουν μεταξύ των
Ηνωμένων Πολιτειών και
της Ρωσίας. Χρειάζονταν
την υποστήριξη και των
δύο για να διαφυλάξουν
την περιοχή και να
εργαστούν προς μια
πολιτική διευθέτηση [9].
Η πολιτική διαδικασία,
σύμφωνα με την άποψη του
Mazloum, κρατά το κλειδί
για την επίλυση των
περισσότερων άλλων
ζητημάτων, από την
αποτροπή του ISIS μέχρι
την διατήρηση των κερδών
του πετρελαίου μακριά
από τα χέρια της
οργάνωσης.
Ο Mazloum [10] τόνισε
ότι ενώ οι Ηνωμένες
Πολιτείες δεν πρέπει να
παραμείνουν στην Συρία
για πάντα, επίσης δεν
πρέπει να φύγουν πριν
ξεκινήσει μια πολιτική
διαδικασία. «Αυτή την
στιγμή, έχουμε ένα είδος
ισορροπίας με τους
Αμερικανούς εδώ. Χωρίς
τους Αμερικανούς, η
κατάσταση θα ήταν
διαφορετική και πολύ
χειρότερη», είπε. «Όλοι
περιμένουν τις Ηνωμένες
Πολιτείες να αποσυρθούν
ώστε να μπορέσουν να
επιδιώξουν την ατζέντα
τους στην περιοχή: Οι
Τούρκοι, το Συριακό
καθεστώς, οι Ρώσοι και
οι Ιρανοί».
Στα τέλη του περασμένου
φθινοπώρου, μια
διακομματική ομάδα
γερουσιαστών έγραψε στο
Υπουργείο Εξωτερικών
ζητώντας μια επείγουσα
βίζα για τον Mazloum
ώστε να επισκεφθεί τις
Ηνωμένες Πολιτείες και
να συναντηθεί με
πολιτικούς. Η Τουρκία
ανταποκρίθηκε με οργή,
και μάλιστα μερικοί στο
εσωτερικό του Υπουργείου
Εξωτερικών των ΗΠΑ
αντιτάχθηκαν στην ιδέα.
Αλλά η προσπάθεια
εξακολουθεί να είναι
ενεργή και ο Mazloum
δήλωσε ότι θα αποδεχτεί
την πρόσκληση εάν του
προσφερθεί.
«Θα ήθελα να έρθω στις
Ηνωμένες Πολιτείες για
να μιλήσω απευθείας
στους ανθρώπους που
λαμβάνουν τις αποφάσεις
και να μιλήσω στο
αμερικανικό κοινό», είπε.
Η διόγκωση της
υποστήριξης από το
Κογκρέσο των ΗΠΑ, τα
μέσα ενημέρωσης και το
κοινό είχε ενισχύσει την
αιτία των Κούρδων κατά
την επίθεση της Τουρκίας,
μου είπε. «Στο παρελθόν,
οι άνθρωποι έλεγαν ότι
οι Κούρδοι κατονόμαζαν
ως φίλους τους μόνο τα
βουνά, αλλά τώρα έχουμε
δει ότι αυτό δεν είναι
αλήθεια. Μπορούμε να
αισθανθούμε την
υποστήριξη του κοινού
και αυτό μας έδωσε
πραγματικά ελπίδα».
Ωστόσο, τα γεγονότα του
Οκτωβρίου κατέστησαν
σαφές ότι η ελπίδα δεν
είναι ούτε μια
στρατηγική, ούτε θέτει
το μέλλον των Κούρδων
αποκλειστικά στις
δεσμεύσεις των ΗΠΑ. «Θέλουμε
να προστατεύσουμε όσα
έχουμε επιτύχει μαζί,
συμπεριλαμβανομένου του
Kobani», μου είπε ο
Mazloum. Αλλά, πρόσθεσε
με ένα γνωστικό χαμόγελο,
«έχουμε μάθει εδώ ότι
όλα είναι δυνατά. Πρέπει
να είμαστε έτοιμοι για
οτιδήποτε έρθει».
Η GAYLE TZEMACH LEMMON
είναι πρόσθετη ανώτερη
συνεργάτις στο Council
on Foreign Relations και
η συγγραφεύς του βιβλίου
με τίτλο Ashley's War
[1].
Trading
σε ελληνικές μετοχές μέσω
της Πλατφόρμας Συναλλαγών Plus 500 (Κάντε Click και
Κατεβάστε την μοναδική πλατφόρμα συναλλαγών, χωρίς καμία
οικονομική υποχρέωση, περιλαμβάνει και λογαριασμό "επίδειξης"
- Demo).