Οι
περαιτέρω συγκρούσεις μόνο θα τροφοδοτήσουν την
ριζοσπαστικοποίηση, η οποία θα αποσταθεροποιήσει
και πάλι την περιοχή και θα αποτελέσει απειλή
για το Ισραήλ, την Ευρώπη και ακόμη και τις
Ηνωμένες Πολιτείες. Τραγικά, σε λίγα χρόνια από
τώρα, η Συρία θα είναι πίσω εκεί που ήταν πριν
από την εκστρατεία εναντίον του ISIS:
Υποφέροντας από χάος και πόλεμο, με την
τρομοκρατία να ανεβαίνει.
-----------------
Ένας υπό την ηγεσία των
ΗΠΑ στρατιωτικός
συνασπισμός πέτυχε να
ανατρέψει το
αυτοαποκαλούμενο
χαλιφάτο του Ισλαμικού
Κράτους, γνωστού ως
ISIS, στο Ιράκ και την
Συρία τον περασμένο
Μάρτιο. Αξίζει να
σημειωθεί ότι μόνο
περίπου 2.000 στρατιώτες
των ΗΠΑ έλαβαν μέρος σε
αυτήν την προσπάθεια,
ένα ελάχιστο τμήμα αυτών
που αναπτύχθηκαν στο
Ιράκ ή στο Αφγανιστάν
στην κορύφωση εκείνων
των πολέμων. Το κλειδί
για την επιτυχία στην
Συρία ήταν ότι οι
Ηνωμένες Πολιτείες
εργάστηκαν «με, μαζί και
μέσω» (“by, with, and
through”) τοπικών
δυνάμεων πολιτοφυλακών,
δηλαδή των Συριακών
Δημοκρατικών Δυνάμεων
(Syrian Democratic
Forces, SDF), των οποίων
η ραχοκοκαλιά ήταν η
κουρδική πολιτοφυλακή,
γνωστή ως Μονάδες Λαϊκής
Προστασίας (YPG).
Και όμως, με ένα μόνο
τηλεφώνημα προς τον
Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ
Ταγίπ Ερντογάν, ο
πρόεδρος των ΗΠΑ,
Ντόναλντ Τραμπ, φέρεται
να έδωσε το πράσινο φως
σε μια τουρκική επίθεση
σε αυτούς τους ίδιους
Κούρδους εταίρους, των
οποίων οι στενοί δεσμοί
με τους Κούρδους μαχητές
στην Τουρκία είχαν από
μακρού χρόνου εκνευρίσει
την Άγκυρα.
Ένας μαχητής του
Ελεύθερου Συριακού
Στρατού στην πόλη Tadef,
στην Συρία, τον
Φεβρουάριο του 2018.
Khalil Ashawi / Reuters
Ο Trump διέταξε την
απόσυρση των
στρατιωτικών των ΗΠΑ που
εκπαίδευαν και βοηθούσαν
τις SDF ως μέρος μιας
προσπάθειας για την
διατήρηση των κερδών του
συνασπισμού κατά του
ISIS. Στην συνέχεια, η
Τουρκία ξεκίνησε μια
αιματηρή εκστρατεία για
να απωθήσει τους
Κούρδους μακριά από τα
σύνορα μεταξύ Τουρκίας
και Συρίας. Με τις SDF
περισπασμένες, το ISIS,
πάντα προσαρμόσιμο και
ανθεκτικό, φαίνεται
έτοιμο να εκμεταλλευτεί
το χάος. Αναφορές ότι
μαχητές του ISIS έχουν
ήδη δραπετεύσει από τις
φυλακές που
λειτουργούσαν υπό τους
Κούρδους έχουν
προκαλέσει φόβους ότι ο
εξτρεμισμός θα μπορούσε
να αναδυθεί από τις
στάχτες του στην Συρία.
Η πραγματικότητα είναι
ότι το ISIS και η αλ
Κάιντα απολαμβάνουν μια
αναβίωση ακόμη και πριν
από την απόσυρση του
Τραμπ και την τουρκική
εισβολή –το ISIS στην
ανατολική Συρία και η αλ
Κάιντα στα δυτικά της
χώρας. Τώρα, με τις
Ηνωμένες Πολιτείες να
κατευθύνονται προς τις
εξόδους, τους Κούρδους
να μάχονται την Τουρκία,
και το καθεστώς Assad
και τους υποστηρικτές
του να επικεντρώνονται
σε άλλες προτεραιότητες,
δεν μένει καμία δύναμη
για να αντιμετωπίσει μια
εξτρεμιστική αναβίωση.
Οι περαιτέρω συγκρούσεις
μόνο θα τροφοδοτήσουν
την ριζοσπαστικοποίηση,
η οποία θα
αποσταθεροποιήσει και
πάλι την περιοχή και θα
αποτελέσει απειλή για το
Ισραήλ, την Ευρώπη και
ακόμη και τις Ηνωμένες
Πολιτείες. Τραγικά, σε
λίγα χρόνια από τώρα, η
Συρία θα είναι πίσω εκεί
που ήταν πριν από την
εκστρατεία εναντίον του
ISIS: Υποφέροντας από
χάος και πόλεμο, με την
τρομοκρατία να ανεβαίνει.
Η ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ ΠΟΥ
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΕΤΑΙ
Το τελευταίο κομμάτι του
χαλιφάτου ISIS, στην
Baghouz της Συρίας,
έπεσε στις δυνάμεις του
συνασπισμού τον Μάρτιο.
Οι ηγέτες του ISIS ήταν
ακόμη και τότε
απασχολημένοι με την
ανασύσταση της ομάδας
τους με τη μορφή της
εξέγερσης στην ύπαιθρο.
Δεκάδες χιλιάδες μαχητές
έχασαν την ζωή τους για
να υπερασπιστούν τα
οχυρά του ISIS στην
κοιλάδα του ποταμού
Ευφράτη -αλλά χιλιάδες
άλλοι είχαν υποχωρήσει
σε ασφαλή καταφύγια στη
συριακή και ιρακινή
ύπαιθρο και επέζησαν.
Μεταξύ αυτών ήταν και ο
ηγέτης της ομάδας, Abu
Bakr al-Baghdadi.
Το ISIS έχει περάσει
τους τελευταίους μήνες
ανασυντασσόμενο σε
καταφύγια στην ύπαιθρο,
πραγματοποιώντας
επιθέσεις εναντίον των
περιπολιών των SDF και
συγκεντρώνοντας τις
δυνάμεις του για
μεταγενέστερες επιθέσεις
σε σημαντικές πόλεις και
κωμοπόλεις. Στην Raqqa
και την Dayr az Zawr, οι
μυστικοί πυρήνες του
ISIS συλλέγουν
πληροφορίες που θα
βοηθήσουν την οργάνωση
να σχεδιάσει δολοφονίες,
επιθέσεις αυτοκτονίας
και απαγωγές. Οι
ενέργειες αυτές
αποσκοπούν στην εξάλειψη
των ικανών διοικητών των
SDF και στην πίεση των
Αράβων φυλετικών ηγετών
να συνεργαστούν με το
ISIS αντί για τις SDF.
Εν ολίγοις, το ISIS
προετοιμάζει το πεδίο
της μάχης στρατιωτικά,
πολιτικά και ψυχολογικά,
ώστε να μπορέσει να
προχωρήσει στην επίθεση
μόλις αποχωρήσει ο υπό
την ηγεσία των ΗΠΑ
συνασπισμός.
Η Αλ Κάιντα επίσης
προσαρμόζεται και
μαζεύει δυνάμεις στην
δυτική Συρία. Η οργάνωση
έχει ανθίσει στο χάος
της επαρχίας Idlib, του
τελευταίου
εναπομείναντος οχυρού
της αντίστασης, το οποίο
βρέθηκε υπό επίθεση από
τις δυνάμεις υπέρ του
καθεστώτος νωρίτερα
φέτος. Μόλις έγινε ο
τόπος ενός μείγματος
μετριοπαθών,
σκληροπυρηνικών και
εξτρεμιστικών ομάδων, η
Idlib είναι τώρα ένας
προμαχώνας σαλαφιτών
τζιχαντιστών, που
κυριαρχούνται από την
παλαιότερα συνδεδεμένη
με την Αλ Κάιντα ομάδα
Hay'at Tahrir al Sham (HTS).
Μια ομάδα βασικών
βετεράνων της al Qaeda
αποχωρίστηκε από την HTS
το 2017 για να
σχηματίσει μια νέα ομάδα
που ονομάζεται Huras
al-Din. Υπό την
καθοδήγηση του ηγέτη της
Αλ Κάιντα, Ayman al-Zawahiri,
η ομάδα αυτή είναι
αφοσιωμένη πρώτα και
κύρια στην επίθεση κατά
της Δύσης. Έχει βρει
πρόθυμους νεοσύλλεκτους
μεταξύ των χιλιάδων
ιδεολογικά
ευθυγραμμισμένων και
σκληρυμένων από τον
πόλεμο μαχητών στην
Idlib.
Το καθεστώς Assad έχει
κάνει τα πράγματα
χειρότερα στην Idlib με
το να ακολουθεί το παλιό
σενάριό του από την
Homs, το Χαλέπι και τα
προάστια της Δαμασκού.
Με την στήριξη του Ιράν
και της Ρωσίας, οι
δυνάμεις του Assad
προσπάθησαν να
μεγιστοποιήσουν τις
απώλειες αμάχων,
προκειμένου να πτοήσουν
τον πληθυσμό και να
υποταχθεί. Τέτοιες
τακτικές απέδωσαν
βραχυπρόθεσμες νίκες στο
πεδίο της μάχης, αλλά
μακροπρόθεσμα θα
ριζοσπαστικοποιήσουν τον
τοπικό πληθυσμό και θα
παράσχουν νομιμοποίηση,
ασυλία και ανθρώπινο
δυναμικό στην Αλ Κάιντα.
Επιπλέον, προκειμένου να
αυξήσουν την πίεση στην
Idlib, οι δυνάμεις υπέρ
του καθεστώτος
χρειάστηκε να
περιορίσουν τις
επιχειρήσεις κατά του
ISIS στην κεντρική και
νοτιοανατολική Συρία. Η
Ρωσία έχει επίσης
στρέψει την προσοχή της
στην Idlib, ενώ το Ιράν
και η Χεζμπολάχ
ανησυχούν περισσότερο
για την προετοιμασία για
έναν δυνητικό πόλεμο με
το Ισραήλ –όλα αυτά
δίνουν στο ISIS
περαιτέρω χώρο για να
ανασυγκροτηθεί.
Το ISIS και η Αλ Κάιντα
είχαν ήδη την ευκαιρία
να ανασυγκροτηθούν χάρη
στην απεμπλοκή των ΗΠΑ.
Αρχίζοντας τον Απρίλιο,
μετά την πτώση του
χαλιφάτου, οι Ηνωμένες
Πολιτείες μείωσαν την
παρουσία τους στην Συρία
κατά το ήμισυ, σε 1.000
στρατιώτες. Το Υπουργείο
Άμυνας ανέφερε τον
Αύγουστο [1] ότι «η
μείωση των στρατιωτικών
δυνάμεων των ΗΠΑ έχει
μειώσει την στήριξη που
διατίθεται στις συριακές
συμμαχικές δυνάμεις» και
ότι οι SDF δεν ήταν
πλέον σε θέση να «υποστηρίξουν
μακρόχρονες επιχειρήσεις
εναντίον των μαχητών του
ISIS».
Τώρα, η υποστήριξη των
ΗΠΑ προς τις κουρδικές
δυνάμεις στην ανατολική
Συρία, η οποία
περιελάμβανε
εξειδικευμένη εκπαίδευση
για τις περιπολίες, την
αστυνόμευση, την
διοίκηση, και την
συγκέντρωση πληροφοριών,
πρόκειται να εξατμιστεί
εξ ολοκλήρου καθώς
αναχωρούν τα στρατεύματα
των ΗΠΑ. Στην δυτική
Συρία, η κατάσταση είναι
εξίσου δραματική: Οι
περιστασιακές
αεροπορικές επιδρομές
των ΗΠΑ συνήθως στόχευαν
τους ηγέτες της Αλ
Κάιντα στην Idlib, με
την βοήθεια πληροφοριών
που συγκεντρώνονταν από
μετριοπαθείς δυνάμεις
στο έδαφος. Αλλά, οι
Ηνωμένες Πολιτείες
διέκοψαν την στήριξη
προς τους μαχητές της
αντιπολίτευσης εκεί το
2017 και έκτοτε δεν
μπόρεσαν να αποτρέψουν
την κατάληψη από τους
τζιχαντιστές.
Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΕΞΤΡΕΜΙΣΤΩΝ
Η εισβολή της Τουρκίας
στην Συρία κάνει τώρα
την αναβίωση του ISIS
ένα τετελεσμένο γεγονός.
Ο πρωταρχικός στόχος της
Άγκυρας είναι να
εκμηδενίσει το κουρδικό
προ-κράτος της Ροζάβα
στην βόρεια Συρία, το
οποίο αποτελεί σήμερα
ένα προπύργιο κατά της
κυριαρχίας του ISIS στην
περιοχή αυτή.
Αντιμέτωπες με μια
τέτοια υπαρξιακή απειλή,
οι YPG σίγουρα θα
χρησιμοποιήσουν τις
στενές σχέσεις τους με
Κούρδους μαχητές μέσα
στην Τουρκία για να
εντείνουν τις κουρδικές
εξεγέρσεις εκεί. Οι YPG
θα στρέψουν την προσοχή
τους από την καταστολή
του ISIS στην
καταπολέμηση της
Τουρκίας.
Ήδη, οι SDF φαίνεται να
αδυνατούν να ασφαλίσουν
τις χιλιάδες μαχητές του
ISIS υπό την φρούρησή
τους. Ούτε μπορούν να
συνεχίσουν να κρατούν τα
δεκάδες χιλιάδες μέλη
των οικογενειών του ISIS
που έχουν περιορίσει στο
στρατόπεδο προσφύγων al
Hol υπό ελάχιστη
ασφάλεια και σχεδόν
καθόλου διεθνή
υποστήριξη. Εάν το χάος
πλημμυρίσει την
βορειοανατολική Συρία
τους ερχόμενους μήνες,
το ISIS θα μπορούσε πάλι
να αρπάξει τμήματα
εδάφους για ένα νέο
χαλιφάτο και να στείλει
μαχητές πέρα από
αφύλακτα σύνορα για να
πραγματοποιήσει
τρομοκρατικές επιθέσεις.
Η τουρκική επίθεση
οδηγεί επίσης τις SDF να
συνάψουν μια συμφωνία με
την Δαμασκό. Το καθεστώς
Assad στοχεύει να
επαναβεβαιώσει την
κυριαρχία του στην Συρία
και να αποτρέψει
πρόσθετες ξένες εισβολές.
Ως εκ τούτου, η συριακή
κυβέρνηση μοιράζεται με
την SDF την θεώρηση της
Τουρκίας ως κοινού
εχθρού και οι δυο τους
συνεργάστηκαν σε κάποιες
περιστάσεις καθ’ όλο τον
εμφύλιο πόλεμο. Στο
Χαλέπι το 2016,
συνεργάστηκαν για να
εξαλείψουν ό, τι
παρέμεινε από την
συριακή αντιπολίτευση
στα ανατολικά της πόλης.
Σε αντάλλαγμα για την
υποστήριξη του
καθεστώτος κατά της
Τουρκίας, και ίσως για
κάποιο είδος
ημιαυτόνομου καθεστώτος
για την Rojava, οι YPG
ίσως να είναι
διατεθειμένες να αφήσουν
τον Assad να ανεμίσει
την σημαία της Συρίας
και να ασκήσει
ονομαστική εξουσία στις
πόλεις που ελέγχονται
από τους Κούρδους. Ήδη
οι Κούρδοι είναι έτοιμοι
να παραχωρήσουν τον
έλεγχο των βόρειων
πόλεων Manbij και Kobani,
τους τόπους των βασικών
μαχών εναντίον του ISIS,
στο καθεστώς και τις
ρωσικές δυνάμεις.
Μια τέτοια συμφωνία θα
προωθήσει περαιτέρω την
αναβίωση του ISIS.
Πολλοί Σουνίτες Άραβες
στην ανατολική Συρία
επαναστάτησαν εναντίον
του Άσαντ και είδαν τις
YPG ως σφετεριστές. Για
αυτόν τον πληθυσμό, μια
συμφωνία των YPG με την
Δαμασκό δεν θα πάει καλά.
Το ISIS θα έχει ένα νέο
αφήγημα για να διαδώσει,
τοποθετώντας τον εαυτό
του ως το προπύργιο της
αντίστασης των Σουνιτών
Αράβων -είτε εναντίον
των Τούρκων, των Κούρδων,
του Άσαντ είτε όλων των
ανωτέρω.
Το ISIS θα εκμεταλλευτεί
την απογοήτευση των
Σουνιτών αραβικών χωρών
για να κερδίσει λαϊκή
υποστήριξη ανεξάρτητα
από το τι θα επιλέξουν
να κάνουν οι SDF. Πριν
από την τουρκική εισβολή,
οι SDF, με την
ενθάρρυνση των ΗΠΑ,
βελτίωναν τις σχέσεις
τους με τον αραβικό
πληθυσμό [που είχαν] υπό
τον έλεγχό τους. Η κατά
του ISIS εκστρατεία είχε
καταστρέψει τις αραβικές
περιοχές της περιφέρειας
και οι ντόπιοι εκεί ήταν
σκεπτικοί για τις YPG,
αλλά η ομάδα έκανε
άλματα προς μια καλύτερη
και πιο συμπεριληπτική
διακυβέρνηση. Καθώς οι
YPG μάχονται την
Τουρκία, όμως, αυτές οι
προσπάθειες
διακυβέρνησης θα
καταρρεύσουν και η
ένταση θα αυξηθεί
ανάμεσα σε αντίπαλες
κουρδικές, αραβικές, και
ενδεχομένως [κάποιες]
υποστηριζόμενες από το
καθεστώς, παρατάξεις. Το
2013, όταν οι πόλεις
Raqqa και Dayr az Zawr
εξεγέρθηκαν εναντίον του
Assad, το ISIS
εκμεταλλεύτηκε την
προκύπτουσα αναρχία
θέτοντας τον εαυτό του
ως την μόνη οργάνωση
ικανή να παρέχει
ασφάλεια και δικαιοσύνη.
Αυτό θα είναι πιθανώς το
σχέδιο του παιχνιδιού
του και σήμερα.
ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΔΙΑΛΥΟΝΤΑΙ
Ποιος θα κατέχει αυτό το
τζιχαντιστικό καζάνι
μόλις αποχωρήσουν οι
Ηνωμένες Πολιτείες; Η
απάντηση είναι πιθανόν
κανείς. Μετά από οκτώ
χρόνια πολέμου, με
αποκορύφωμα την Idlib, ο
συριακός στρατός
στερείται το ανθρώπινο
δυναμικό και το κίνητρο
για άλλη μια μάχη. Το
Ιράν και η Χεζμπολάχ
είναι επίσης κουρασμένοι
από τον πόλεμο και θα
ήταν πρόθυμοι να
πολεμήσουν ένα
αναβιωμένο ISIS μόνο εάν
η οργάνωση απειλούσε
πόλεις-κλειδιά στην
δυτική Συρία και κατά
μήκος των συνόρων του
Λιβάνου. Επιπλέον, το να
επιτραπεί να
κακοφορμίσει μια
τζιχαντιστική απειλή
στην Συρία θα επιτρέψει
σε αμφότερες τις
σιιτικές δυνάμεις να
δικαιολογήσουν μια
συνεχιζόμενη
αντιτρομοκρατική
παρουσία εκεί, ο
πραγματικός σκοπός της
οποίας είναι η
προετοιμασία για μια
σύγκρουση με το Ισραήλ.
Ούτε η Ρωσία έχει πολλά
κίνητρα να αναλάβει τους
αναζωογονημένους
τζιχαντιστές. Ο Ρώσος
πρόεδρος, Βλαντιμίρ
Πούτιν, κατά κύριο λόγο
θέλει να γίνει ο
απαραίτητος μεσίτης
ισχύος της Μέσης
Ανατολής. Νοιάζεται
λιγότερο για τις
προσφυγικές ροές, τον
αυξανόμενο εξτρεμισμό
και την περιφερειακή
αστάθεια. Αντίθετα, όσο
πιο επισφαλής γίνεται η
Συρία, τόσο περισσότερη
μόχλευση θα έχει ο
Πούτιν στην περιοχή.
Ως αξιωματούχοι του
Πενταγώνου, συμμετείχαμε
αμφότεροι στις
διαπραγματεύσεις με την
Ρωσία για την παύση των
εχθροπραξιών στην Συρία
το 2016. Οι αξιωματούχοι
του ρωσικού στρατού και
των μυστικών υπηρεσιών
στο τραπέζι των
διαπραγματεύσεων
κατανοούσαν ότι οι
βίαιες στρατιωτικές
τακτικές του καθεστώτος
Assad
ριζοσπαστικοποιούσαν
τους Σουνίτες και τους
οδηγούσαν σε οργανώσεις
όπως το ISIS και η Αλ
κάιντα. Ωστόσο, η Μόσχα
είδε ως πρωταρχικό στόχο
το να κερδίσει τον
πόλεμο για τον Assad,
και την ανάπτυξη των
τρομοκρατικών ομάδων ως
ένα μεγαλύτερο πρόβλημα
για τους αντιπάλους της
-την Ευρώπη και τις
Ηνωμένες Πολιτείες- παρά
για τον εαυτό της.
Μετά από δεκαετίες
εμπλοκής των ΗΠΑ στις
συγκρούσεις στη Μέση
Ανατολή που προκάλεσαν
ανείπωτες απώλειες,
στράγγιξαν οικονομικούς
πόρους και χαρακτήρισαν
τις Ηνωμένες Πολιτείες
ως κατοχική δύναμη, οι
Αμερικανοί είναι ορθώς
επιφυλακτικοί για να
βαλτώνουν σε ατελείωτους
πολέμους ή να
εμπλέκονται σε
ανυποστήρικτη οικοδόμηση
έθνους. Αλλά ο
συνασπισμός υπό την
ηγεσία των ΗΠΑ, ο οποίος
κατέστρεψε το εδαφικό
χαλιφάτο του ISIS
νωρίτερα φέτος, ήταν από
τους πιο
αποτελεσματικούς και
οικονομικά αποδοτικούς
στην ιστορία. Όχι μόνο η
διοίκηση του Trump
πέταξε [στα σκουπίδια]
τα σκληρά κερδισμένα
ωφελήματά της με το να
αποσύρει τα στρατεύματα
των ΗΠΑ και με το να
εγκαταλείψει τους
Κούρδους εταίρους˙ έχει
εγγυηθεί την
επανεμφάνιση μιας
εξτρεμιστικής απειλής
στην περιοχή, στην
Ευρώπη και στις Ηνωμένες
Πολιτείες. Σύντομα, οι
Ηνωμένες Πολιτείες θα
πρέπει να λογαριάσουν
τις καταστροφικές
συνέπειες αυτής της
απόφασης.
Ο BRIAN KATZ είναι
συνεργάτης του Διεθνούς
Προγράμματος Ασφαλείας
στο Center for Strategic
and International
Studies. Προηγουμένως,
υπηρέτησε ως Διευθυντής
Χώρας για την Συρία στο
Γραφείο του Υπουργού
Άμυνας και ως
στρατιωτικός αναλυτής
επικεντρωμένος στη Μέση
Ανατολή στην Central
Intelligence Agency.
Ο MICHAEL CARPENTER
είναι Διευθύνων
Σύμβουλος του Κέντρου
Διπλωματίας και
Παγκόσμιας Δέσμευσης
Penn Biden και διετέλεσε
βοηθός υφυπουργός Άμυνας
για την Ρωσία, την
Ουκρανία και την Ευρασία
από το 2015 έως το 2017.
Trading
σε ελληνικές μετοχές μέσω
της Πλατφόρμας Συναλλαγών Plus 500 (Κάντε Click και
Κατεβάστε την μοναδική πλατφόρμα συναλλαγών, χωρίς καμία
οικονομική υποχρέωση, περιλαμβάνει και λογαριασμό "επίδειξης"
- Demo).