|
-----------
Την περασμένη εβδομάδα,
έπεσαν ρουκέτες σε αυτό
που κάποτε ήταν γνωστό
ως Πράσινη Ζώνη -η βαριά
οχυρωμένη γειτονιά στην
δυτική Βαγδάτη, όπου
βρίσκεται η αμερικανική
πρεσβεία. Ήταν η δεύτερη
τέτοια επίθεση από τον
Μάιο, όταν μια άλλη
ρουκέτα εξερράγη κοντά
στο τεράστιο αμερικανικό
[κτηριακό] συγκρότημα.
Τότε, όπως και τώρα, η
κυβέρνηση Trump σκέφθηκε
ότι οι επιθέσεις ήταν
έργο των σιιτικών
πολιτοφυλακών στο Ιράκ
με στενούς δεσμούς με το
Ιράν. Η Ουάσινγκτον έχει
κάνει έκκληση από καιρό
στην ιρακινή κυβέρνηση
να πατάξει αυτές τις
ιρανικές πληρεξούσιες
δυνάμεις και να διακόψει
τις σχέσεις της με την
Τεχεράνη. Η αντίδραση
των Ηνωμένων Πολιτειών
στην τελευταία επίθεση
είναι πιθανό να
διπλασιάσει τις εν λόγω
εκκλήσεις και να αυξήσει
την πίεση στην Βαγδάτη.
Σιίτες πολιτοφύλακες,
νότια της Βαγδάτης, τον
Ιούλιο του 2014. Alaa
Al-Marjani / Reuters
---------------------------------------------------------------
Η προσέγγιση αυτή είναι
ασύνετη. Η σημερινή
κυβέρνηση στην Βαγδάτη
είναι σε καλό κλίμα με
την Ουάσινγκτον, αλλά
δεν μπορεί να επιβιώσει
αν γίνει εχθρός της
Τεχεράνης. Το τελευταίο
πράγμα που χρειάζεται
είναι να παγιδευτεί σε
διασταυρούμενα πυρά
μεταξύ των δύο. Στην
καλύτερη περίπτωση, οι
προσπάθειες των Ηνωμένων
Πολιτειών να βγάλουν το
Ιράν από την εικόνα δεν
θα πετύχουν. Στην
χειρότερη περίπτωση, η
Ουάσιγκτον θα μπορούσε
να αποδυναμώσει μια
φιλική κυβέρνηση στην
Βαγδάτη και να
προετοιμάσει το έδαφος
για μια [κυβέρνηση]
λιγότερο διατεθειμένη να
συνεργαστεί.
Όχι πολύ καιρό πριν, οι
πληρεξούσιοι του Ιράν
στο Ιράκ είχαν γίνει
εταίροι των Ηνωμένων
Πολιτειών στον αγώνα
κατά του Ισλαμικού
Κράτους ή ISIS. Τα
αεροσκάφη των ΗΠΑ και οι
Ειδικές Δυνάμεις τους
συντονίζονταν έμμεσα με
τους μαχητές των
πολιτοφυλακών, με τον
ιρακινό στρατό να
λειτουργεί ως ο
ενδιάμεσος. Εξαιτίας
αυτού, οι Αμερικανοί
ήταν έτοιμοι να κάνουν
τα «στραβά μάτια» όταν
οι ίδιες αυτές δυνάμεις
υποστήριζαν επίσης την
ατζέντα του Ιράν στην
Συρία και την Υεμένη,
ενάντια στα συμφέροντα
των ΗΠΑ στις χώρες αυτές.
Όμως, με το ISIS στο
Ιράκ να έχει περιοριστεί
σε μεγάλο βαθμό, η
έμμεση συνεργασία έληξε
και αυτό που θέλουν οι
πολιτοφυλακές που
συνδέονται με το Ιράν
είναι οι υπόλοιπες
δυνάμεις των ΗΠΑ να
εγκαταλείψουν την χώρα.
Σήμερα, πολλές δωδεκάδες
σιιτικές πολιτοφυλακές
επιχειρούν στο Ιράκ (πέρα
από μια χούφτα
σουνιτικές). Λαμβάνουν
ουσιαστική δημοσιονομική
στήριξη από την κεντρική
κυβέρνηση, αλλά δεν
ελέγχονται εντελώς.
Πολλές λειτουργούν
κυκλώματα λαθρεμπορίας
και εκβιασμών και
εμπλέκονται σε διακίνηση
στα σημεία ελέγχου τους.
Ακόμα και χωρίς τις
επιθέσεις με ρουκέτες, η
συνεχιζόμενη επιρροή
τους αποτελεί κακή
είδηση.
Και όμως, όταν
ταξιδέψαμε στο Ιράκ
νωρίτερα αυτόν τον μήνα,
οι συνομιλητές μας -ειδικοί
και αξιωματούχοι, πολλοί
από τους οποίους
γνωρίζουμε εδώ και
χρόνια- ήταν εγκρατείς
σχετικά με τις
προοπτικές να υποταχθούν
σύντομα οι πολιτοφυλακές.
Ο πρωθυπουργός Adel
Abdul-Mahdi, ο οποίος
έχει αναλάβει καθήκοντα
από τον Οκτώβριο του
2018, εξαρτάται από τα
σιιτικά πολιτικά κόμματα
και τις πολιτικές
πτέρυγες των
πολιτοφυλακών για να
διατηρήσει την
κοινοβουλευτική του
πλειοψηφία. Ως εκ τούτου
έχει περιορισμένη
μόχλευση έναντί τους.
Έχει διατάξει τις
πολιτοφυλακές να
απόσχουν από τις
διεφθαρμένες
επιχειρηματικές
συναλλαγές τους, χωρίς
αποτέλεσμα. Επιπλέον,
μας ειπώθηκε
επανειλημμένα ότι κανένα
ιρακινό πολιτικό πρόσωπο
δεν έχει ανοσία στις
ιρανικές κολακείες και
απειλές.
Μαχητές από τις Δυνάμεις
Λαϊκής Κινητοποίησης οι
οποίες συνδέονται με το
Ιράν, κοντά στα σύνορα
Ιράκ-Συρίας, τον
Νοέμβριο του 2018. Alaa
Al-Marjani / Reuters
----------------------------------------------
Οι ηγέτες στο Ιράκ δεν
εκτιμούν αυτό που
εκλαμβάνουν ως
αμερικανική κατήχηση για
τους κινδύνους των
φιλο-ιρανικών «φέουδων»
στο εσωτερικό του Ιράκ -ειδικά
δεδομένου του πόσο συχνά
αλλάζει το αμερικανικό
αφήγημα. Ένας παλαιός
υπουργός στο υπουργικό
συμβούλιο, παραπονέθηκε
ότι οι Αμερικανοί
αλλάζουν άποψη συνεχώς,
συντονιζόμενοι με τις
συνδεδεμένες με του
Ιρανούς πολιτοφυλακές
εναντίον του ISIS τον
ένα χρόνο, και
αποφασίζοντας ότι οι
πολιτοφυλακές αυτές
είναι μια θανατηφόρα
απειλή τον επόμενο. Ένας
άλλος φιλο-αμερικανός
κορυφαίος αξιωματούχος
συμφώνησε, λέγοντας ότι
η ιρακινή κυβέρνηση, με
τον ταλαντευόμενο
κοινοβουλευτικό
συνασπισμό της, ευλόγως
δεν θα μπορούσε να
αναμένεται ότι θα
ακολουθήσει τις ξαφνικές
αλλαγές των Ηνωμένων
Πολιτειών.
Τώρα που οι Ηνωμένες
Πολιτείες και το Ιράν
φαίνεται να ισορροπούν
στο χείλος της
σύγκρουσης, οι Ιρακινοί
ηγέτες έχουν ιδιαίτερο
λόγο να φοβούνται ότι θα
πληγούν. Στα μέσα
Σεπτεμβρίου, ένα χτύπημα
με drone στις
εγκαταστάσεις πετρελαίου
της σαουδαραβικής Aramco
αύξησε τις εντάσεις μαζί
με τις ανησυχίες ότι το
Ιράκ θα γίνει ένα πεδίο
μάχης δια πληρεξουσίων
με τις σιιτικές
πολιτοφυλακές να
αναπτύσσονται ενάντια
στα συμφέροντα των ΗΠΑ
σε μια αναμέτρηση μεταξύ
των Ηνωμένων Πολιτειών
και του Ιράν. Ο Qasem
Soleimani, ο στρατηγός
υπεύθυνος για τις
επιχειρήσεις του
ιρανικού Σώματος της
Ισλαμικής Επαναστατικής
Φρουράς στο εξωτερικό,
ταξίδεψε ήσυχα στην
Βαγδάτη λίγες μέρες μετά
το χτύπημα κατά της
Aramco. Η επίσκεψή του
σίγουρα δεν ήταν
σύμπτωση, σημειώνουν οι
συνομιλητές μας. Ωστόσο,
ένας αξιωματούχος με
δεσμούς με τις
πολιτοφυλακές μάς είπε
ότι αν οι Ηνωμένες
Πολιτείες
πραγματοποιήσουν μόνο
ένα περιορισμένο χτύπημα
ενάντια στο Ιράν, οι
πολιτοφυλακές ενδέχεται
να μην απαντήσουν.
Για την Ουάσιγκτον,
αυτές οι διαβεβαιώσεις
μπορεί να είναι σχεδόν
τίποτα χωρίς την
δέσμευση της κεντρικής
κυβέρνησης της Βαγδάτης
να κρατήσει τις
πολιτοφυλακές υπό έλεγχο
και να περιορίσει την
επιρροή του Ιράν στην
χώρα. Η Ουάσινγκτον
μπορεί να έχει μπει στον
πειρασμό να θέσει
κριτήρια αναφοράς για τα
οικονομικά και
στρατιωτικά μέτρα που
πρέπει να λάβει η
Βαγδάτη, αλλά αυτή η
προσέγγιση έχει κακό
ιστορικό και είναι
απίθανο να λειτουργήσει
τώρα. Οι περισσότεροι
Ιρακινοί θέλουν βασικές
δημόσιες υπηρεσίες και
σταθερότητα πάνω απ' όλα.
Έχουν γίνει εχθρικοί
απέναντι σε μια
διεφθαρμένη πολιτική
τάξη,
συμπεριλαμβανομένων των
ηγετών των πολιτοφυλακών,
που αποτυγχάνει στα
βασικά καθήκοντα της
διακυβέρνησης. Η
Ουάσινγκτον θα πρέπει να
αποφύγει δραστικές
ενέργειες που θα
μπορούσαν να
ανακατευθύνουν αυτή την
οργή προς τις Ηνωμένες
Πολιτείες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες
εξακολουθούν να έχουν
μια στρατιωτική αποστολή
στο Ιράκ. Συνίσταται
στην παροχή εκπαίδευσης
και στην υποστήριξη
πληροφοριών στις
ιρακινές δυνάμεις που
μάχονται εναντίον των
επιβιωσάντων κυττάρων
του ISIS. Μέχρι τώρα, η
πλειοψηφία στο ιρακινό
κοινοβούλιο υποστήριξε
αυτήν την διευθέτηση.
Ωστόσο, το Ιράν
ενδέχεται να μπορέσει να
εξαγοράσει αρκετούς
βουλευτές του Ιράκ για
να ζητήσουν από την
κυβέρνηση να αφήσει τους
Αμερικανούς να φύγουν.
Εναλλακτικά, εάν η
Ουάσινγκτον πιέσει πάρα
πολύ την Βαγδάτη, οι
πολιτοφυλακές θα
μπορούσαν να ανατρέψουν
τον πρωθυπουργό
Αμπντούλ-Μαχντί. Το Ιράκ
θα αντιμετωπίσει μια
μακρά περίοδο πολιτικού
διχασμού, αφήνοντας την
κυβέρνηση χωρίς τιμόνι
και ανίκανη να κάνει
οτιδήποτε ενάντια στις
πολιτοφυλακές. Ακόμη
χειρότερα, τα σιιτικά
κόμματα ενδέχεται να
συμφωνήσουν σε έναν νέο,
πολύ πιο αντι-αμερικανό
πρωθυπουργό. Κανένα από
τα αποτελέσματα αυτά δεν
είναι καλό για τα
συμφέροντα των ΗΠΑ σε
μια χώρα τόσο κεντρική
στην αμερικανική
πολιτική για τη Μέση
Ανατολή.
Προς το παρόν, το
καλύτερο στοίχημα της
Ουάσιγκτον είναι να
παραμείνει στο πλευρό
της κυβέρνησης του Ιράκ,
καθώς προσπαθεί να
επιλύσει τις εσωτερικές
εντάσεις που την
καθιστούν τόσο ευάλωτη
έναντι εκείνων από το
εξωτερικό. Η Βαγδάτη
έχει σφυρηλατήσει μια
σειρά κατευθυντήριων
γραμμών για το πώς η
κυβέρνηση και οι
πολιτοφυλακές πρέπει να
ενεργούν καθώς
οικοδομούνται οι
περιφερειακές τριβές.
Για παράδειγμα, έχει
δηλώσει ότι κανείς δεν
έχει το δικαίωμα να
επιτεθεί σε ξένες
δυνάμεις που βρίσκονται
στο Ιράκ μετά από
πρόσκληση της ιρακινής
κυβέρνησης (βλέπε: τους
Αμερικανούς). Κάποιοι
από τους κορυφαίους
διοικητές συνδεόμενων με
το Ιράν πολιτοφυλακών,
προσυπέγραψαν. Οι πιο
ριζοσπάστες μεταξύ αυτών,
όπως ο στρατιωτικός
διοικητής Abu Mahdi al-Muhandis,
αρνήθηκαν να
συμμετάσχουν. Η
κυβέρνηση μπορεί τώρα να
αρχίσει να απομονώνει
πολιτικά τους
σκληροπυρηνικούς. Κάτι
τέτοιο δεν θα λύσει όλα
τα προβλήματα, αλλά
είναι ένα καλό πρώτο
βήμα.
Όσο οι Ιρακινοί θα
θέλουν εκπαίδευση και
βοήθεια από τις ΗΠΑ για
την καταπολέμηση του
ISIS, οι Ηνωμένες
Πολιτείες πρέπει να τα
προσφέρουν. Μια
ασθενέστερη κεντρική
κυβέρνηση στο Ιράκ δεν
θα προωθήσει την
περιφερειακή σταθερότητα
και θα εμποδίσει την
καταπολέμηση των
τελευταίων υπολειμμάτων
του ISIS. Εν τω μεταξύ,
η επιρροή του Ιράν μέσω
των πολιτοφυλακών και η
συνεχής παρέμβαση στην
ιρακινή πολιτική,
υπονομεύουν τις
προσπάθειες των Ιρακινών
πολιτικών που προσπαθούν
να οικοδομήσουν ένα
ισχυρότερο κράτος. Η
δημόσια, επίσημη
υποστήριξη από τις ΗΠΑ
προς την κεντρική
κυβέρνηση του Ιράκ –συμπεριλαμβανομένων
των πολιτικών και
στρατιωτικών επισκέψεων
υψηλού επιπέδου- θα
υπενθυμίσει στους
Ιρακινούς ότι η χώρα
τους δεν είναι εξ
ολοκλήρου στο έλεος του
Ιράν και των
πληρεξουσίων του.
Το Ιράν ξέρει πώς να
παίζει το μακροχρόνιο
παιχνίδι στο Ιράκ. Για
να είναι επιτυχείς, οι
Ηνωμένες Πολιτείες
πρέπει να μάθουν να
παίζουν έτσι, επίσης.
Ο ROBERT S. FORD είναι
ανώτερος συνεργάτης του
Ινστιτούτου Μέσης
Ανατολής και ανώτερος
υπότροφος Κίσινγκερ στο
Ινστιτούτο Jackson για
τις Παγκόσμιες Υποθέσεις
του Πανεπιστημίου Yale.
Εργάστηκε στην
αμερικανική πρεσβεία
στην Βαγδάτη από το 2004
έως το 2006 και από το
2008 έως το 2010. Από το
2011 έως το 2014,
υπηρέτησε ως Πρεσβευτής
των ΗΠΑ στην Συρία.
Η RANDA SLIM είναι
διευθύντρια του Conflict
Resolution and Track II
Dialogues Program του
Ινστιτούτου Μέσης
Ανατολής και μια
εξωτερική συνεργάτις στο
Ινστιτούτο Εξωτερικής
Πολιτικής της Σχολής
Προωθημένων Διεθνών
Σπουδών του
Πανεπιστημίου Johns
Hopkins.
Foreign
Affairs
http://www.foreignaffairs.gr/articles/72479/robert-s-ford-kai-randa-slim/to-makroxronio-paixnidi-sto-irak?page=show
http://www.foreignaffairs.gr/articles/72479/robert-s-ford-kai-randa-slim/to-makroxronio-paixnidi-sto-irak?page=show |
