Τετάρτη, 00:01 - 14/07/2021

  Tweet

Αυτός ο «νεολογισμός», ο οποίος, όπως φαίνεται τείνει να κυριαρχήσει στην επικοινωνία, μού θύμισε κι έναν άλλο … αλαφροίσκιωτο «νεολογισμό» που λένε μερικοί συνάδελφοι του αστυνομικού ρεπορτάζ και που, όπως διαπιστώνω, έχει πια καθιερωθεί ευρύτατα. Πρόκειται για τη φράση που συνοδεύει ένα έγκλημα του αστυνομικού δελτίου, δηλαδή η φράση  «και τώρα η Αστυνομία εξαπέλυσε άγριο ανθρωποκυνηγητό»! Ακούγοντας τη φράση αυτή και μάλιστα τηλεοπτικά, θα περίμενε ο τηλεθεατής να παρακολουθούσε μια σκηνή διωκόντων αστυνομικών να κυνηγούν  σε απόσταση αναπνοής διωκόμενο εγκληματία ή κακοποιό! Κι όμως, την ίδια στιγμή τόσο οι αστυνομικοί, όσο και ο κακοποιός είναι … άφαντοι βρίσκονται σε … αστυνομικά τμήματα οι μεν και σε κάποια κρύπτη ο δε!

Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι όλοι αυτοί οι «οδικοί χάρτες» στην οικονομία είναι … γλωσσολογικές φαντασιώσεις, αφού, σύμφωνα με την ελληνική γλώσσα, γραμματική και γλωσσολογία οδικός χάρτης είναι αυτός που  δείχνει τις οδικές αρτηρίες μιας περιοχής! Αλλά, να μην εκπλαγείτε αν δείτε ότι και οι δύο αυτές λεκτικές μονάδες «Οδικός χάρτης» και «άγριο ανθρωποκυνηγητό» τελικά υιοθετηθούν και εισαχθούν στο Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας ως «νεολογισμός» μαζί με δεκάδες χιλιάδες άλλους που «διέσωσε» ο Κουμανούδης και από το 2014 το «Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας» η Ακαδημία Αθηνών, το οποίο κάθε άλλο παρά «χρηστικό είναι» έτσι ογκώδες σε χαρτί και στην τιμή των 48 ευρώ.

Έτσι, οι αγορητές, οι ρήτορες και οι αρθρογράφοι μιλώντας μεταφορικά (σαν να γράφουν ποίηση ή μυθιστόρημα»!) χρησιμοποιούν αυτόν τον τάχα «νεολογισμό» στην οικονομία, μολονότι υπάρχουν αντίστοιχοι οικονομικοί όροι, όπως «σχέδια», «προγράμματα» και άλλα!

Κακοσχηματισμένοι «νεολογισμοί»

Με την ευκαιρία σημειώνω ότι το έργο « Συναγωγή νέων λέξεων υπό των λογίων πλασθεισών από της Αλώσεως μέχρι των καθ’ ημάς χρόνων» του Στεφάνου Κουμανούδη είναι πρωτοποριακό για την εποχή του και αποτελεί ίσως  το μοναδικό λεξικό νεολογισμών της Νέας Ελληνικής. Το έργο εκδόθηκε το 1900 και περιλαμβάνει πάνω από 60.000 λήμματα, τα οποία αποτελούν νεόπλαστες, όπως ονομάζει ο ίδιος, λέξεις που δημιουργήθηκαν και ανανέωσαν το λεξιλόγιο της γλώσσας από την περίοδο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης το 1453 μέχρι το 1900. Πέρα από αυτό, το έργο αυτό εκπλήσσει για την επιστημονική υπευθυνότητα, καθώς τα λήμματα συνοδεύονται υποχρεωτικά από πληροφορίες σχετικά με την πηγή από την οποία αντλήθηκαν και την ημερομηνία. Ορισμένα λήμματα συνοδεύονται προαιρετικά από πληροφορίες που σχετίζονται με τη μορφή, τα συμφραζόμενα, τη σημασία, την ετυμολογία, τις κοινωνιογλωσσικές κρίσεις και τη λεξικογραφική συνείδηση, ενώ  η υπευθυνότητα αυτή κορυφώνεται με  τη χρησιμοποίηση  διακριτικών  σημαδιών μπροστά από ορισμένους νεολογισμούς  (ότι προέρχονται από την αρχαία ελληνική, αλλά έχουν διαφορετική σημασία, ότι υπήρχε στην αρχαία ελληνική, ότι είναι νοθογενείς  και ότι είναι ξενόφερτοι!).

Είναι αλήθεια ότι  η γλωσσική αλλαγή αποτελεί μια αέναη διαδικασία, μια φυσική εξέλιξη, η οποία είναι χρήσιμη όταν είναι ομαλή, όταν σηματοδοτεί πρόοδο, όπως έγινε από τα ομηρικά έπη έως τον Διαφωτισμό. Δυστυχώς, τα νεώτερα χρόνια, συνεχώς αυξάνονται και πληθύνονται οι  ακραίες περιπτώσεις  γλωσσών pidgin και creole,   όπως και εκατοντάδων παρεφθαρμένων ελληνικών λέξεων,  τις οποίες κατάντησε έτσι η φωνητική ή ακουστική  «ορθογραφία»  πάλαι ποτέ αναλφάβητων ή αγράμματων. Με αυτή την έννοια, θα πρέπει να εισαχθούν ως «νεολογισμοί» η λέξη «Λεψείνα» (Ελευσίνα) ή η λέξη … «βερεσέ», όπως έλεγε οικογενειακός μου φίλος το «βεσέ» (WC) του σπιτιού του, καθώς και όλες σχεδόν οι παρεφθαρμένες λέξεις Απομνημονευμάτων αγωνιστών του 1821!

Έτσι, πολλοί νεολογισμοί ή είναι κακοσχηματισμένοι και μη αναγκαίοι ή περιττοί, όταν μάλιστα προέρχονται από δάνεια λέξεων από ξένες γλώσσες  για τις οποίες υπάρχουν αντίστοιχες ελληνικές διεθνώς αναγνωρισμένες.  Θεωρείται, για παράδειγμα, «νεολογισμός» η λέξη «κομπιούτερ», ενώ  υπάρχει η αντίστοιχη ελληνική «υπολογιστής». Όλα αυτά οδηγούν στον αφελληνισμό της ελληνικής γλώσσας, την οποία με ευλάβεια χρησιμοποιούν και τηρούν οι ξένοι, ή τη μιγαδοποίησή της.

Και με τη «βούλα» της Ακαδημίας Αθηνών!

Κι ενώ, ύστερα από όλα αυτά  έπρεπε να γίνει μία επίσημη επέμβαση και παρέμβαση για θεραπεία και  αντικατάσταση περιττών,   κακοσχηματισμένων και μη αποτελεσματικών για την επικοινωνία «νεολογισμών», έρχεται η Ακαδημία Αθηνών το 2014, ύστερα από μελέτη … δέκα ετών και κόστος 1.000.000 ευρώ (η οποία χρηματοδοτείται και από τον προϋπολογισμό των Δημοσίων Επενδύσεων!!!) ,το ανώτατο αυτό πνευματικό ίδρυμα της χώρας μας,  με το «Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας», που προανέφερα, όχι μόνο  να διαιωνίσει με τη βούλα του, αλλά και να αυξήσει και να το … «εμπλουτίσει»  εφαρμόζοντας μια παράξενη για επιστημονικό οργανισμό συμβιβαστική λύση, δικαιώνοντας βιωματικές θέσεις και προτάσεις πολιτογραφώντας γλωσσικά εγκλήματα της συνεχώς προωθούμενης «φωνητικής ορθογραφίας»!

Το Λεξικό περιλαμβάνει 3.000.000  λέξεις-ψηφίδες, 75.000 λήμματα και 103 γνωστικούς τομείς σε  1.819 σελίδες. Πέρα από τον μεγάλο όγκο και την κυκλοφορία του σε χαρτί και όχι στο Διαδίκτυο, που θα ήταν περισσότερο προσιτό για τους νέους, οι συντάκτες του Λεξικού αυτού χρησιμοποιούν, κατά παραβίαση της επιστημονικής γραμματικής, γλωσσολογικής και ετυμολογικής αρχής, συμβιβαστική στάση, καταγράφοντας νεολογισμούς της ελληνικής γλώσσας  στη διπλή ορθογραφία, όπου υφίσταται, και χρησιμοποιεί παραδείγματα από διαλόγους της καθημερινότητας. Έτσι,  για πρώτη φορά σε αυτό το λεξικό της Ακαδημίας Αθηνών συμπεριλαμβάνονται νεολογισμοί, όπως «ιός Έμπολα», «άμπερ αλέρτ», «τηλεμαϊντανός», «αεροκουρτίνα», «μπότοξ» και «γενόσημα», λήμματα που προέρχονται από τη μαγειρική και ζαχαροπλαστική, λέξεις με νέες σημασίες, αλλά και φράσεις της αργκό, όπως «κάγκουρας», «ιντερνετάκιας», «μπαχαλάκιας» ή «μπουζουκλερί».

Επίσης, καθιερώνει, χωρίς να έπρεπε, όπως προανέφερα, διπλή ορθογράφηση  για ορισμένες λέξεις, όπως  αβγό-αυγό, κτίριο-κτήριο, ορθοπαιδικός-ορθοπεδικός, ενώ θα περίμενε κανείς την πρότασή της για την ορθή γραφή! Αναλυτικότερα έχουν καταγραφεί 5.000 νεολογισμοί που δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο λεξικό, καθιερώνεται η διπλή ορθογράφηση, που συναντάται σε περίπου 500 λέξεις (αβγό ή αυγό; εταιρεία ή εταιρία; συγγνώμη ή συγνώμη;), ενώ καταγράφονται και φράσεις που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν λάθος, αλλά χρησιμοποιούνται ευρέως, όπως «αποτίει φόρο τιμής» ή «αποτίνει φόρο τιμής», «οι ασκοί του Αιόλου» ή «ο ασκός του Αιόλου».  Δηλαδή, τώρα δεν θεωρείται λάθος η φράση «αποτίνει φόρο τιμής» ή  πρέπει να φορτώσουμε τον Αίολο με ασκούς, ενώ κρατούσε μόνο έναν!

Ακόμα, στο λεξικό παρουσιάζεται και  ο ακριβής υφολογικός προσδιορισμός των λέξεων και των εκφράσεων μέσα από 30 κριτήρια. Για παράδειγμα η λέξη «γατόνι» κατηγοριοποιείται ως αργκό, η φράση «εκπάγλου καλλονή» ως αρχαιοπρεπής, ο όρος «κοινοτυπία» ως εσφαλμένος αντί του σωστού «κοινοτοπία» και η λέξη «μπουζουκλερί» ως χιουμοριστική.

Συνεπώς, με την ίδια λογική θα πρέπει να καθιερωθούν ως … ορθές οι συχνά λεγόμενες από «γραμματιζούμενους» λέξεις ή φράσεις, όπως «προοιονίζει» (αντί του ορθού προοιονίζεται), «περί άλλα τυρβάζει αυτός» (αντί του ορθού «αυτός περί άλλα τυρβάζεται αυτός», διότι το ρήμα είναι μόνο «τυρβάζομαι»), «αυτός ζει» (αντί του ορθού «αυτός ζη», από το ρήμα «ζήω –ζω», ενώ το «ζει» παράγεται από το ρήμα «ζέω» που σημαίνει «ζεματάω!), η λέξη «βερεσέ» του φίλου μου, η φράση «άγριο ανθρωποκυνηγητό και εκατοντάδες άλλες χαμαιτυπείων, έτσι για να σταματήσει η λεξιπενία των Νεοελλήνων…

Δημήτρης Στεργίου

Πρώτη δημοσίευση Οικονομικός Ταχυδρόμος