-«Η υγειονομική κρίση που βιώνουμε έχει επηρεάσει ιδιαίτερα τον ηλικιωμένο πληθυσμό σε όλη την Ευρώπη. Η προσβασιμότητα και η ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης στην ΕΕ αποτελούσαν ανέκαθεν έναν κρίσιμο παράγοντα. Ωστόσο, εξαιτίας της κρίσης στην υγειονομική περίθαλψη έχει αυξηθεί η δυσκολία στην πρόσβαση των ηλικιωμένων στις ιατρικές υπηρεσίες»,  μου εξηγεί ο Αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας και Νευροψυχολογίας (Α’ Νευρολογική Κλινική ΕΚΠΑ) Σωκράτης Γ. Παπαγεωργίου. « Και φαντάσου τι γίνεται με τους ανθρώπους με νοητικές διαταραχές και άνοια…».

-Και τι μπορούμε να κάνουμε;

Προσαρμογή των συστημάτων υγείας…

-«Αυτό που χρειάζεται είναι προσαρμογή των συστημάτων υγείας σε αυτές τις ανάγκες», συμπληρώνει η  Κλινική Νευροψυχολόγος (επιστημονική συνεργάτης στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών/Α’ Νευρολογική Κλινική) Στέλλα Φραγκιαδάκη.

»Τα ηλικιωμένα άτομα που αντιμετωπίζουν περιορισμούς στην καθημερινή τους λειτουργικότητα χρειάζονται περισσότερες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης σε σύγκριση με εκείνα που δεν αντιμετωπίζουν τέτοιους περιορισμούς.

» Ειδικά για τους ηλικιωμένους με κινητικές δυσκολίες, η πρόσβαση στο σύστημα υγείας γίνεται ακόμη πιο δύσκολη και απαιτητική. Γι’ αυτό, καθετί  που εμποδίζει την προσβασιμότητα του ατόμου στην παροχή υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες για την κατάσταση της υγείας του και τη συνολική ποιότητα ζωής του».

Αctive Ageing και το πρόγραμμα « ΑΔΡΙΟΝ»

Στόχος είναι η διατήρηση της αυτονομίας των ηλικιωμένων και της ενεργού διαβίωσης για το μεγαλύτερο δυνατό χρονικό διάστημα. Και εδώ μπαίνει η έννοια του « ActiveAgeing».

Πάμε τώρα στην προσαρμογή των συστημάτων υγείας. Όπως μου εξήγησε  ο Σωκράτης Γ. Παπαγεωργίου,  αυτό είναι ένα θέμα προς επεξεργασία. Και κάπως έτσι, η κουβέντα πήγε -και -στο πρόγραμμα «ΑΔΡΙΟΝ» που θα τρέξει έως το 2023 (συμμετέχουν επτά χώρες), και αφορά, όπως μου είπε, την  κοινωνική καινοτομία για την ενιαία φροντίδα ηλικιωμένων σε Ιόνιο και Αδριατική.

Και για να μην αδικήσω κανέναν θα πρέπει να σας αναφέρω πως σε αυτό το πρόγραμμα, εκτός από τους δυο προαναφερόμενους επιστήμονες , συμμετέχουν και ο ψυχίατρος Γιάννης Παπατριανταφύλλου, η Νευροψυχολόγος Διονυσία Κονταξοπούλου, ο Πολιτικός Μηχανικός/Συγκοινωνιολόγος (ΕΜΠ) Δημοσθένης Παύλου, η Νευροψυλόγος Ευαγγελία Στανίτσα  και η ειδικευμένη Νευρολόγος Θάλεια Αγγελοπούλου.

Για την  ιστορία, πέρα από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης της Κεντρικής Μακεδονίας (που αφορά την Ελληνική συμμετοχή) στο πρόγραμμα συμμετέχουν  κι άλλα οκτώ πανεπιστήμια και ινστιτούτα  γειτονικών χωρών (University of Ljubljana, Jozef Stefan Institute, University of Split School of Medicicine κα).

Διακρατικό σύστημα υγείας…

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:

-Κοινωνική καινοτομία: δηλαδή;

-«Στόχος των επιστημόνων που παίρνουμε μέρος σε αυτό το πρόγραμμα είναι να διαμορφώσουμε ένα τεχνολογικά προηγμένο σύστημα μακροχρόνιας φροντίδας το οποίο θα είναι ενισχυμένο από εθνικές και περιφερειακές νομοθεσίες για την υποστήριξη των ηλικιωμένων, ιδιαίτερα αυτών που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές. Με απλά λόγια, να συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός διακρατικού συστήματος υγείας για τον γηράσκοντα πληθυσμό σε όλες τις ζώνες Αδριατικής –Ιουνίου», επισημαίνει η Στέλλα Φραγκιαδάκη.

-Και ποια είναι η λέξη κλειδί;

-«Η λέξη κλειδί είναι τηλεϊατρική».

Στην αναμονή για ραντεβού στις περισσότερες χώρες…

Σύμφωνα με τα έως τώρα αποτελέσματα της  έρευνας, ένα ηλικιωμένο άτομο αντιμετωπίζει αυξημένες δυσκολίες και περιμένει πολύ για να κλείσει ιατρικό ραντεβού στις περισσότερες χώρες/περιοχές, ειδικά στην Ελλάδα και Κροατία. Επιπλέον, υπάρχει ένα 20% απ’όλες τις χώρες που ισχυρίστηκε την απουσία ή την πολύ δύσκολη πρόσβαση σε δομές του συστήματος υγείας.

Ένα άλλο εύρημα της έρευνας ,είναι οι αυξημένες δυσκολίες ηλικιωμένων που ζουν σε αγροτικές περιοχές να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες πρωτοβάθμιας (πάνω από 45% σε όλες τις χώρες) και δευτεροβάθμιες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης (πάνω από το 60% δεν έχουν καθόλου ή έχουν ελάχιστη πρόσβαση σε όλες τις χώρες).

Περιορισμένη χρήση της τεχνολογίας…

Επιπλέον, φάνηκε και η έλλειψη πρόσβασης των ηλικιωμένων σε νέες τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, όπως η πρόσβαση στο διαδικτυακό ραντεβού, οι υπηρεσίες τηλεϊατρικής προκειμένου να διευκολυνθούν οι συνθήκες διαβίωσης. Συμπέρασμα: σε όλες τις χώρες της Αδριατικής η χρήση αυτών των τεχνολογιών παραμένει υποτυπώδης.

Επίσης, στο πλαίσιο αυτού τού προγράμματος, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει σχεδιάσει και αναπτύξει μια πιλοτική δράση (συμμετέχουν η Β’ Υγειονομική Περιφέρεια Πειραιώς και Αιγαίου,  το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής , η Α’ Νευρολογική Κλινική /Αιγινήτειο Νοσοκομείο)  που στοχεύει άμεσα στην εφαρμογή της τηλεϊατρικής σε απομακρυσμένες περιοχές ( με έμφαση τα νησιά του Αιγαίου) , και που αντιμετωπίζει τα προβλήματα προσβασιμότητας των ηλικιωμένων στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.

Διαδικτυακά εξωτερικά ιατρεία…

Ο κύριος στόχος αυτής της πιλοτικής δράσης είναι ο σχεδιασμός, η οργάνωση και η δημιουργία εξωτερικών ιατρείων που θα πραγματοποιούνται αποκλειστικά διαδικτυακά και θα απευθύνονται σχεδόν αποκλειστικά σε ηλικιωμένους ασθενείς, είτε στο πλαίσιο της φυσιολογικής γήρανσης είτε στο πλαίσιο ευρύτερων νοητικών ή κινητικών διαταραχών.

«Αυτή η πιλοτική δράση θα επιτρέψει σε μεγάλο βαθμό την προσβασιμότητα του ηλικιωμένου πληθυσμού στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια υγειονομική περίθαλψη, ιδίως εκείνων που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές και δεν έχουν πρόσβαση σε εξειδικευμένη ιατρική περίθαλψη», συμπληρώνει η Στέλλα Φραγκιαδάκη.

Διαδικτυακή αξιολόγηση της οδηγικής συμπεριφοράς

Όπως μου εξηγούν, οι επιστήμονες που τρέχουν το πρόγραμμα, πέραν από το ιατρείο τηλεϊατρικής, υπάρχουν κι άλλες πιλοτικές δράσεις, όπως για παράδειγμα, η παροχή διαδικτυακών υπηρεσιών φυσικής άσκησης σε ηλικιωμένους ασθενείς με ή χωρίς νοητικές διαταραχές από εξειδικευμένους επαγγελματίες φυσικής αγωγής. Επιπλέον, σε συνεργασία με το ΕΜΠ θα πραγματοποιηθεί και διαδικτυακή αξιολόγηση της οδηγικής συμπεριφοράς και η παροχή συμβουλευτικής για τη διατήρηση της οδηγικης ικανότητας και αυτονομίας.

ΥΓ: Για όσους θεωρούν πως το θέμα δεν τους αφορά, υπάρχει ένα ρητό/παροιμία όπως θέλετε πείτε το: « Eκεί που είσαι ήμουν κι εδώ που είμαι θα ‘ερθεις (!)». Και ο νοών νοείτω…

Προκόπης Γιόγιακας (Οικονομικός Ταχυδρόμος)