Τετάρτη, 00:01 - 19/08/2020

  Tweet

Ο όρος «Γαλάζια Πατρίδα», Mavi Vatan στα Τουρκικά, εφευρέθηκε ή γεννήθηκε, αν θέλετε, ως όραμα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής το 2006, και 5 χρόνια μετά αποτυπώθηκε σε ανεπίσημους χάρτες. Απεικονίζει όλες τις θαλάσσιες ζώνες (εξ ου και το «Γαλάζια…») που διεκδικεί ως τουρκικές (εξ ου και το «Πατρίδα…»), σε Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειο και Εύξεινο Πόντο. 

Καλύπτει έκταση 462.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Ανάδοχος του όρου, αλλά όχι της ιδέας (αυτή γεννήθηκε μέσα στη συλλογική μηχανή των υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών), αλλά του ονόματος φέρεται να είναι ο απόστρατος, σήμερα, ναύαρχος Τζεμ Γκιουρντενίζ. Σε μια συνέντευξή του τον Μάρτιο του 2019 στην αγγλόφωνη Χουριέτ, κάπως αυτάρεσκα ομολόγησε ότι η ιδέα της ονομασίας του ήρθε από την πεποίθησή του ότι εκείνον τον καιρό, λέει, Αθήνα και Λευκωσία επιδίωκαν ένα κοινό μέτωπο με ΗΠΑ και ΕΕ «για να αρπάξουν από την Τουρκία μια έκταση 100.000 τ.μ. στην Ανατολική Μεσόγειο». 

Όμως, υπάρχει και η εκδοχή ο όρος «Γαλάζια Πατρίδα» να είναι γέννημα ενός εν ενεργεία ακόμα ναυάρχου, πολύ κοντά λένε στον Ερντογάν, του Τζιχάτ Γιαϊτζί, με πιο λεπτομερή δημοσίευση χαρτών αλλά και συναφή κείμενα που έδιναν ιδιαίτερο βάρος στο δεύτερο συστατικό του, το «Πατρίδα». 

Πέρα από μια ιστορική καταγραφή, δεν θεωρώ ότι έχουν και μεγάλη σημασία αυτά τα «ποιος ο ανάδοχος», αλλά κυρίως αυτό που ο πρώην Αντιπρόεδρος της ελληνικής Κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών το διάστημα 2013-2015, Ευάγγελος Βενιζέλος, σε ένα εξαιρετικό άρθρο του στο Βήμα της Κυριακής για τη Συμφωνία Ελλάδας –Αιγύπτου για την ΑΟΖ και τις συνακόλουθες εξελίξεις με την επιθετική αντίδραση της Τουρκίας, ονομάζει «στρατηγικό ειρμό» -που οι Τούρκοι διαθέτουν· εμείς όχι. 

Παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα από την αρχή του άρθρου του, και προτρέπω να το διαβάσουμε όσοι ενδιαφερόμαστε για το βάθος και την αλήθεια των πραγμάτων και όχι για τη θολούρα και την πολιτική τους εκμετάλλευση: 

«Σε περιόδους κρίσης στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής η Κυβέρνηση εκφράζει την επίσημη θέση της Ελληνικής Δημοκρατίας και έχει τη στήριξη όλων μας.

Είναι επίσης προφανές ότι ο κάθε επιμέρους χειρισμός -για παράδειγμα η πρόσφατη συμφωνία Ελλάδας και Αιγύπτου για την οριοθέτηση της ΑΟΖ- αποκτά νόημα μέσα στα συμφραζόμενα και την αλληλουχία του. Χωρίς στρατηγικό ειρμό δημιουργούνται εσφαλμένες εντυπώσεις, σε σχέση με τις επιπτώσεις διαφόρων κινήσεων.

Ο τρόπος μάλιστα με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα στο πεδίο αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ακρίβεια των διατυπώσεών μας. Πολλοί νομίζουν ότι η εξωτερική πολιτική και η διπλωματία είναι συνώνυμες της αμφισημίας και της υπεκφυγής. Όταν όμως περιγράφεις κρίσιμα πραγματικά δεδομένα με βάση τα οποία καλείσαι να λάβεις καθοριστικές αποφάσεις, οφείλεις να είσαι απολύτως ακριβής:

Η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ δεν είναι χωρικά ύδατα και δεν αποτελούν τμήμα της επικράτειας. Είναι περιοχή στην οποία το παράκτιο κράτος δεν ασκεί κυριαρχία αλλά πολύ συγκεκριμένα κυριαρχικά δικαιώματα. Για να συμβεί δε αυτό, πρέπει οι θαλάσσιες αυτές ζώνες να οριοθετηθούν, όπως προβλέπει η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (ΔΣΔΘ), με συμφωνία μεταξύ των γειτονικών κρατών ή με συνδιαλλαγή, διαιτησία ή δικαιοδοτική διαδικασία. Χωρίς οριοθέτηση τα συγκεκριμένα κυριαρχικά δικαιώματα δεν μπορούν να ασκηθούν πλήρως, ενώ έως ότου συντελεσθεί η οριοθέτηση, τα γειτονικά κράτη οφείλουν να προβαίνουν με καλή πίστη σε πρακτικές διευθετήσεις που δεν παρεμποδίζουν την τελική οριοθέτηση».

Ο Βενιζέλος, όπως κι ο μακαρίτης ο Αλέκος Μαρκίδης, είναι από εκείνους τους πολιτικούς που δεν βλέπουμε πια ούτε στην Ελλάδα ούτε στην Κύπρο. Και αυτό το έλλειμμα, ιδίως σε καιρούς σαν τους τωρινούς, φαίνεται πάρα πολύ. 

Χρήστος Μιχαηλίδης (philenews.com)