Από το Marx ως το Soros

Καθημερινή Στήλη με άρθρα για την παγκόσμια οικονομία και όχι μόνο

Επικοινωνήστε μαζί μας μέσω της Φόρμας Επικοινωνίας του GFF

Η αγορά πετρελαίου που προβλημάτισε

00:01 - 13/01/20

Ένα από τα γεγονότα που ξεχώρισαν κατά την προηγούμενη εβδομάδα. Ήταν η κρίση μεταξύ ΗΠΑ – Ιράν στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας. Μια κρίση που αν και προς στιγμήν οδήγησε σε μια εντυπωσιακή άνοδο της τιμής του πετρελαίου (μέσα σε μια συνεδρίαση). Και όλοι μίλησαν για μια νέα πετρελαϊκή κρίση. Ωστόσο η εβδομάδα κύλισε περίεργα για την τιμή του «μαύρου χρυσού». Η οποία τελικά έκλεισε με απώλειες, για πρώτη φορά μετά τον Νοέμβριο του 2019. 

Χαρακτηριστικά ήτανε και τα όσα έγραψαν στους New York Times, οι Stanley Reed και Clifford Krauss, το πρώτο πράγμα που προκάλεσε έκπληξη με την αρχική αντίδραση της αγοράς πετρελαίου στη δολοφονία από τους Αμερικανούς του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί ήταν πως φάνηκε πολύ υποτονική. Αν και αμέσως μετά το συμβάν οι τιμές εκτινάχθηκαν, η τάση αυτή δεν κράτησε για πολύ. Ωστόσο, το πετρέλαιο θα μπορούσε να αποδειχθεί ένα ιδιαίτερα ευμετάβλητο εμπόρευμα, όπως και κατέστη εμφανές – οι τιμές αργού, αργά τη νύχτα της Τρίτης, έδειξαν μια άνοδο σχεδόν 4% αφότου έγινε γνωστό ότι το Ιράν είχε εξαπολύσει επίθεση με πυραύλους σε δύο αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ. Αφ’ ης στιγμής η επίθεση δεν είχε στόχο πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, ήταν αδύνατον να εκτιμήσει κανείς εάν η άνοδος τιμών είχε να κάνει με εσπευσμένα ανακλαστικά ή με την απαρχή μιας ανοδικής πορείας που θα είχε μέλλον. Μέχρι στιγμής οι προμήθειες σε πετρέλαιο δεν έχουν διακοπεί και δεν υπάρχει κάποια ένδειξη ότι το Ιράν θα επιδιώξει να παρεμποδίσει το εμπόριο του πετρελαίου, παραδείγματος χάριν με το να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, ένα στενό κανάλι από όπου διελαύνουν πολλά πετρελαιοφόρα αφήνοντας πίσω τους τον Περσικό Κόλπο.

Από πλευράς τους, οι αναλυτές της αγοράς στοιχηματίζουν πως υπάρχουν λίγες πιθανότητες να συμβεί κάτι απροσδόκητο. Χθες, η τιμή αργού Νέας Υόρκης είχε υποχωρήσει 5% στα 59,41 δολάρια το βαρέλι, όταν την Τρίτη τελούσε υπό διαπραγμάτευση στα 65,50 δολάρια το βαρέλι, έναντι 61 δολαρίων την περασμένη εβδομάδα. Το αδιέξοδο μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ιράν σημειώνεται ενώ έχουν προηγηθεί αρκετά χρόνια με τις τιμές του πετρελαίου να δέχονται καθοδικές πιέσεις εξαιτίας της πληθώρας προμηθειών. Σε μεγάλο βαθμό το πλεόνασμα αυτό σχετίζεται με την έκρηξη της παραγωγής πετρελαίου από σχιστολιθικά κοιτάσματα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η παραγωγή πετρελαίου της χώρας έχει υπερδιπλασιαστεί μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια, φθάνοντας στα 13 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Ως αποτέλεσμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι σήμερα η μεγαλύτερη παραγωγός «μαύρου χρυσού» διεθνώς. Κατά τον Γκάρι Ρος, επικεφαλής της επενδυτικής εταιρείας Black Gold Investors, αντίκτυπο στις τιμές του εμπορεύματος έχει και ο προβληματισμός για τον ολοένα και μεγαλύτερο περιορισμό στη χρήση ορυκτών καυσίμων λόγω του ρόλου τους στην κλιματική αλλαγή.

Οσο για τις αγορές, αυτές έχουν συνηθίσει τόσο στο πλεόνασμα πετρελαίου, ώστε δεν ανησυχούν για τις εντάσεις στην περιφέρεια του Περσικού Κόλπου, όπως στο παρελθόν. «Ενα σπασμένο βαρόμετρο έχει γίνει το πετρέλαιο, για να καταγράφει το φορτισμένο κλίμα στη Μέση Ανατολή», παρατηρεί η Χέλιμα Κροφτ, διευθύντρια του τμήματος διεθνούς στρατηγικής εμπορευμάτων στην επενδυτική τράπεζα RBC Capital Markets. «Αντιδρά μόνον όταν συμβεί κάτι κατακλυσμιαίο», προσθέτει. Σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Φάιφ, ανώτατο οικονομολόγο στην εταιρεία ερευνών αγοράς Argus, «την Τεχεράνη θα την ανησυχούσε το ενδεχόμενο να υπάρξουν αντιδράσεις που θα εκτινάξουν στα ύψη την τιμή του πετρελαίου ή θα θέσουν σε κίνδυνο τις προμήθειες που έχουν αποδέκτρια την Κίνα – μια χώρα η οποία λειτουργεί υποστηρικτικά προς το Ιράν, εφόσον αγοράζει μεγάλες ποσότητες του πετρελαίου του και είναι εξαρτημένη σε μέγιστο βαθμό από τη Μέση Ανατολή για τα καύσιμά της». Και ο κ. Φάιφ προσθέτει πως «σήμερα, το να κλείσουν τα Στενά τα Ορμούζ δεν είναι πολύ πιθανότερο από όσο ήταν πριν από μία εβδομάδα».

Φυσικά, οι επενδυτές θα ωθούσαν ανοδικά το πετρέλαιο εάν έκλειναν τα Στενά ή οι εχθροπραξίες μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν κατέληγαν σε σοβαρή σύρραξη. Κι αυτό θα συνέβαινε διότι οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες έχουν ένα μικρό «μαξιλάρι» σχεδόν 2 εκατ. βαρελιών ημερησίως ως δυνητική παραγωγή που μπορούν αμέσως να προσθέσουν στην αγορά. Εάν διακοπτόταν η προμήθεια εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, αυτό θα έστελνε στα ύψη τις τιμές του πετρελαίου, λένε οι αναλυτές. Πάντως, η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να κατευνάσει τις αγορές αποδεσμεύοντας μέρος των στρατηγικών αποθεμάτων της.