Ο
θόρυβος περί του αγωγού EastMed με αφορμή ένα
αμερικανικό non paper προς την ελληνική
κυβέρνηση δείχνει τη μεγάλη παρανόηση που
υφίσταται στο εσωτερικό σχετικά με την
πραγματικότητα και, κυρίως, τις διαχρονικές
ευθύνες του πολιτικού συστήματος για τη
διαμόρφωση της εικόνας αυτής. Οσο νωρίτερα στο
2022 βρισκόμαστε, τόσο καλύτερα θα είναι να
γίνει αντιληπτό ότι το διεθνές περιβάλλον
ευρύτερα, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο
ειδικότερα, κινείται ολοένα και περισσότερο
εκτός του γνώριμου πλαισίου. Οσο ο ανταγωνισμός
ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις της εποχής
εντείνεται, τόσο τα περιφερειακά ή τοπικά
προβλήματα κατηγοριοποιούνται σε δεύτερη και
τρίτη μοίρα. Ακόμα συχνότερα, αυτά τα προβλήματα
εντάσσονται οργανικά στον ανταγωνισμό των
μεγάλων. Αυτό σημαίνει ότι εκ των πραγμάτων
σχετικοποιούνται προκειμένου η επίλυσή τους (ή η
μη επίλυσή τους) να υπηρετήσει την κεντρική
σύγκρουση ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις.
Το πρόβλημα στην παρούσα
φάση δεν είναι αν θα
γίνει ή όχι ο EastMed.
Αλλωστε η υλοποίησή του
αμφισβητείτο ανοιχτά εδώ
και χρόνια, ασχέτως αν η
τάση αυτή υποβαθμιζόταν
παντοιοτρόπως. Παρά το
γεγονός ότι ο EastMed
ήταν συνδεδεμένος με τα
ελληνικά συμφέροντα,
αλλά και συνέβαλε ευθέως
στη διαφοροποίηση των
πηγών φυσικού αερίου για
την Ε.Ε. Οι αμερικανικές
απόψεις είναι επίσης
γνωστές. Ο ίδιος ο Αμος
Χόκσταϊν είχε παραδεχθεί
δημόσια το 2019 ότι τη
διετία 2015-2017,
περίοδο ζυμώσεων για
πιθανή επίλυση του
Κυπριακού, πρότεινε στον
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
μια όδευση του αγωγού
από την Κύπρο προς την
Τουρκία. Δεδομένου,
βεβαίως, ότι θα λυνόταν
το Κυπριακό. Ως εκ
τούτου, οι δεύτερες
σκέψεις και η αμφιθυμία
των ΗΠΑ έναντι του
EastMed είναι μια μάλλον
σταθερά στο Στέιτ
Ντιπάρτμεντ.
Το πρόβλημα για την
Ελλάδα δεν είναι όμως
αυτές οι μετατοπίσεις ή
επανεμφανίσεις θέσεων.
Το πρόβλημα στην παρούσα
φάση είναι ότι ο Ρετζέπ
Ταγίπ Ερντογάν έχει
αποφασίσει πως η ώρα για
την επιστροφή μιας
ισχυρότερης Τουρκίας, με
μεγαλύτερο περιφερειακό
ρόλο, περνάει μέσα από
τον περιορισμό των
ελληνικών συμφερόντων
στην Ανατολική Μεσόγειο
και στο Αιγαίο. Παρά το
γεγονός ότι η αναζήτηση
παραγόντων εξωτερικής
εξισορρόπησης από την
πλευρά της Αθήνας είναι
ορθή και επιβεβλημένη –άλλωστε
δεν γίνεται διαφορετικά–
έχει έλθει η ώρα για μια
σοβαρή συζήτηση περί του
τι μπορεί να συμβεί σε
περίπτωση που η Αγκυρα,
εκμεταλλευόμενη τον
γεωστρατηγικό όγκο και
βάθος της Τουρκίας,
επιτύχει να
εξουδετερώσει τη διεθνή
εκστρατεία της Αθήνας.
Απαντήσεις εύκολες δεν
υπάρχουν.