Στην πολιτική, όπως και στη ζωή, τίποτα δεν μένει σταθερό και αμετάβλητο. Η αλλαγή δεν είναι απλώς κανόνας, αλλά συστατικό στοιχείο της ίδιας της φύσης, του κάθε ζωντανού οργανισμού  και κατ’ επέκταση των κοινωνικών και πολιτικών διεργασιών.

Έτσι μπορούμε να ερμηνεύσουμε και τις αναδιατάξεις που ήδη εμφανίζονται στην εγχώρια πολιτική σκηνή. Η αποκρυστάλλωσή τους θα χρειαστεί χρόνο. Και βέβαια θα εξαρτηθεί από την ενεργοποίηση των όποιων αντανακλαστικών διαθέτουν οι πρωταγωνιστές της. Ως εκ τούτου, μόνο τότε θα δούμε αν πρόκειται για βαθιά τομή ή αν είναι μια ενδιάμεση φάση, όπου δε θα συνιστά μια πραγματική ανατροπή.

Η πανδημική κρίση ανέστειλε σε μεγάλο βαθμό την αποκαλούμενη επιστροφή στην κανονικότητα, ό,τι κι αν σημαίνει αυτή, αλλά δεν την ανέκοψε. Τα περιοριστικά μέτρα, η αποστασιοποίηση, ακόμη και το πάγωμα διαφόρων ατομικών και συλλογικών δραστηριοτήτων δεν διαμορφώνουν, όπως φαίνεται, μια στατική κατάσταση. Ούτε ακυρώνουν τον πολιτικό ανταγωνισμό ο οποίος δεν παύει να είναι οξύς και έντονος.

Απεναντίας τροφοδοτούν αλλαγές και μεταβολές αποδεικνύοντας πως το κοινωνικό σώμα βρίσκεται σε μια περίοδο αναζήτησης. Οι πολιτικές του εκφράσεις κάθε άλλο παρά περιχαρακωμένες είναι. Οι ρηγματώσεις στο πολιτικό τοπίο είναι υπαρκτές. Το ίδιο και η ρευστότητα. Ο νέος πρωταγωνιστής που έχει ανέβει επί σκηνής προκάλεσε αλλαγή ρεπερτορίου. Μάλιστα προσελκύει το ενδιαφέρον ενός ευρύτερου τμήματος της κοινής γνώμης.

Η απρόσμενη παρουσία του, εύλογο είναι να δημιουργεί αμηχανία στους ανταγωνιστές του. Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ δείχνουν να ξαφνιάζονται για τη δυναμική εμφάνιση του ΠΑΣΟΚ. Ο αρχηγός των γαλάζιων βιάστηκε να το κατατάξει στην κεντροαριστερή πολυκατοικία, αδυνατώντας να κρύψει τη δυσανεξία του. Ο επικεφαλής δε της λεγόμενης ριζοσπαστικής αριστεράς επαναλαμβάνει διαρκώς το δίλλημα «με τη δεξιά ή τη δημοκρατική παράταξη», εγκαλώντας με αυτόν τον τρόπο το ΠΑΣΟΚ για πολιτικό αλληθωρισμό. 

Μητσοτάκης και Τσίπρας ξεχνούν πως η πολιτική ακολουθεί την κίνηση του εκκρεμούς. Είτε γιατί είναι επιρρεπείς σε αυταρέσκειες. Είτε διότι υποτιμούν τους αντιπάλους τους. Μολονότι και οι δύο επικαλούνται την ανάγκη κανονικότητας στην πολιτική ζωή, εντούτοις δεν αισθάνονται καλά γνωρίζοντας πως με την επιστροφή της, τα ιδεολογικοπολιτικά σύνορα επαναχαράσσονται.

Επιπροσθέτως οι επεκτατικές τους βλέψεις δεν αναιρούν την ταυτότητα και τη φυσιογνωμία των κομμάτων τους. Αλλά ούτε συνιστούν πράξεις μετεξέλιξης ή ακόμη και μετάλλαξης. Και πολύ περισσότερο αδυνατούν να εξαερώσουν τον ενδιάμεσο ζωτικό χώρο της κεντροαριστεράς, όποια και αν είναι η εμβέλεια και η απήχησή του.

Το κόμμα της Ν.Δ.  ενσαρκώνει και πρεσβεύει την ελληνική κεντροδεξιά, έχοντας κάτω από τις φτερούγες του ένα σκληρό δεξιό πυρήνα. Το διαπιστώνουμε συχνά στις διάφορες εκφάνσεις του δημόσιου λόγου του. Το μεταρρυθμιστικό  λούστρο με το οποίο ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιχειρεί την επιφανειακή της μεταμόρφωση, δεν αναιρεί την πραγματικότητα.

Από την άλλη ο ΣΥΡΙΖΑ είναι και παραμένει η κομματική έκφραση ενός πολτοποιημένου πολιτικού σχήματος. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα συνονθύλευμα ιδεοληπτικών εμμονών και πολιτικού πρωτογονισμού με έντονη ροπή στο λαϊκισμό. Η προφανής αδυναμία του να μετεξελιχθεί σε κάτι άλλο το πιστοποιεί. Η προσπάθεια του Αλέξη Τσίπρα να απεγκλωβιστεί από το σφιχτό εναγκαλισμό, αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων δύσκολη έως και ατελέσφορη.

Το βέβαιο είναι πως ο Πρωθυπουργός και ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, αν και πρεσβεύουν διαμετρικά αντίθετες πολιτικές, δεν μπορούν να καλύψουν τον ιδεολογικοπολιτικό χώρο που άλλοτε το ΠΑΣΟΚ εξέφραζε. Η επανάκαμψή του στην πολιτική ζωή αυτό ακριβώς επιβεβαιώνει. Με απλά λόγια μπαίνει σφήνα ανάμεσα στους δύο, που δεν παύουν να εκπροσωπούν ένα ασθενικό και αναχρονιστικό κομματικό σύστημα.

Η εκλογή νέου αρχηγού αναμφίβολα  έχει δώσει πολιτικό αέρα στα πανιά του. Η δημοσκοπική του εκτίναξη είναι εντυπωσιακή. Η τροχιά κίνησης στην οποία έχει εισέλθει, καθιστά τον Νίκο Ανδρουλάκη πρωταγωνιστή που θα κριθεί από τη διαχείριση της επιτυχίας του.

Το πολιτικό κεφάλαιο που έχει ήδη δημιουργήσει ενέχει όλες τις προϋποθέσεις για τη θετική έκβαση του εγχειρήματός του. Αρκεί ωστόσο, να μην υποτιμήσει τη διάσταση της κίνησης και της έγκαιρης τοποθέτησης στα μείζονα ζητήματα του τόπου.

Πάντως με την αλλαγή σκηνικού και ρεπερτορίου, η κυριαρχία του Μητσοτάκη και οι αντοχές του Τσίπρα θα δοκιμαστούν και θα αναμετρηθούν με τα νέα δεδομένα.

Γιώργος Πανταγιάς (Athens Voice)