Πέμπτη, 00:01 - 10/06/2021

  Tweet

Οποτε πήγε να ανοίξει συζήτηση για τα αίτια της ήττας, ματαιώθηκε και διαπιστώθηκε ότι φταίνε οι πολίτες που δεν κατάλαβαν, ο χρόνος που δεν έφτανε για να υλοποιηθεί το σχέδιο ολοκληρωτικής καταστροφής της χώρας και φυσικά, τα ΜΜΕ, η διαπλοκή, οι ολιγάρχες κ.λπ. Επειτα από όλα αυτά, σήμερα το παραμύθι που ψελλίζουν όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ, από τον Πολάκη έως τον ίδιο τον Τσίπρα και διάφορους που είχαν την τύχη να εκλεγούν βουλευτές, έχει τίτλο «Η επόμενη φορά θα είναι αλλιώς». Σαν να λένε ότι κάποιοι θα πρέπει να σκιάζονται, γιατί οι ορδές του ΣΥΡΙΖΑ θα κάνουν επέλαση με άγριες διαθέσεις και δεν θα πάρουν ούτε καν αιχμαλώτους… Η συμπεριφορά αυτή και η πολιτική της εκδήλωση είναι αξιοπρόσεκτη. Μπορεί να δηλητηριάζει την πολιτική συζήτηση, αλλά φαίνεται και ότι έχει ολοένα και λιγότερη απήχηση. Ποια είναι όμως τα αίτια του φαινομένου και πώς ερμηνεύεται;

Σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα βιβλία των τελευταίων δεκαπέντε ετών, ο λόρδος Ντέιβιντ Οουεν, πρώην υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου και ψυχίατρος στο επάγγελμα, ασχολήθηκε διεξοδικά με τη σχέση πολιτικής και ασθένειας, μέσω της παρατήρησης ηγετικών προσωπικοτήτων του 20ού αιώνα. «Ασθενείς ηγέτες στην εξουσία» ο τίτλος της μελέτης, στην οποία εξετάζονται περιπτώσεις ηγετών από τον Θίοντορ Ρούζβελτ και τον Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ, έως τον Χίτλερ, το Στάλιν, τον Ρίγκαν, τη Θάτσερ, τον Μπους και τον Μπλερ. Πέραν εκείνων που ταλαιπωρούνταν από κλινικά νοσήματα, τα οποία είτε επηρέαζαν τις αποφάσεις τους είτε όχι, ο Οουεν δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε μία «πάθηση» η οποία προκαλείται από την ίδια την εξουσία. Την ονομάζει το «σύνδρομο της ύβρεως». Ορίζεται ως εξής: αλλοιωμένη αντίληψη της πραγματικότητας, υπερβολική αυτοπεποίθηση και απαξίωση των αντίθετων απόψεων ή και όλων των απόψεων πλην των «δικών μας». Οι συνειρμοί αρχίζουν να ενεργοποιούνται και να κατευθύνονται στα καθ’ ημάς.

Ο Οουεν παραπέμπει σε κάποιο σημείο στην ιστορικό Μπάρμπαρα Τάκμαν, η οποία αξιολογεί την ύβριν ως καθοριστικό συντελεστή της παραφροσύνης, που την ορίζει ως εξής: «Η αφύσικη εμμονή σε μία πολιτική αποδεδειγμένα ανεφάρμοστη ή αντιπαραγωγική». Και συνεχίζει, με μία περιγραφή ανησυχητικά ταιριαστή για κάποιους από τους δικούς μας πολιτικούς πρωταγωνιστές: «Η ξεροκεφαλιά, η πηγή της αυταπάτης, αποτελεί παράγοντα με τεράστιο ρόλο στη διακυβέρνηση. Συνίσταται στην αξιολόγηση μιας κατάστασης με βάση υπάρχουσες, παγιωμένες ιδέες και στην απαξίωση ή την απόρριψη όλων των στοιχείων που υποδεικνύουν το αντίθετο (…). Επίσης, στην άρνηση των κυβερνώντων να διδαχθούν από τα λάθη τους».

Θυμίζει κάτι; Εξηγεί πολλά; Προφανώς. Και να σκεφτεί κανείς ότι κάποια στιγμή «η αυταπάτη» είχε χρησιμοποιηθεί εδώ ως αθώα δικαιολογία και άλλοθι για τις καταστροφικές πολιτικές επιλογές του 2015. Ηταν, όμως, ακριβώς το αντίθετο. Βλέποντας σήμερα ότι η αυταπάτη διατηρείται ζωντανή εν όψει «δεύτερης φοράς», που «θα είναι αλλιώς», μπορεί κανείς να βγάλει τα συμπεράσματά του. Η παρατήρηση, ωστόσο, οφείλει να αξιολογηθεί και από τους σημερινούς κυβερνώντες, αν θέλουν να είναι προνοητικοί και να μην παρασυρθούν από άλλου είδους αυταπάτες, που θα μπορούσε να προκαλέσει η πολιτική ηγεμονία τους.

Άγγελος Κωβαίος (Protagon)