Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών συνέχισε να βελτιώνεται το 3ο τρίμηνο του 2021 κατά 6,2%, έπειτα από ετήσια αύξηση 5,2%το 1ο τρίμηνο και 5,7%το 2ο τρίμηνο. Σε όρους όγκου, η επίδοση του 3ου τριμήνου είναι η καλύτερη της τελευταίας δεκαετίας. Συνολικά στο 9μηνο η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος ξεπέρασε τα 5,2 δισ. ευρώ, σημάδι ότι ακόμα και με τις μεγάλες αυξήσεις του 4ου τριμήνου να συνυπολογιστούν και πάλι το πρόσημο θα είναι θετικό.

Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι ακόμα και ο Πρωθυπουργός την περασμένη Τετάρτη αιτιολόγησε τις μειώσεις του ΕΝΦΙΑ και την αύξηση του κατώτατου μισθού από την 1η Μαΐου ως αντιστάθμισμα στις επιβαρύνσεις που προκαλούν κυρίως οι ενεργειακές ανατιμήσεις στο διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών.

Στην κυβέρνηση φαίνεται ότι έχουν στοχεύσει τον συγκεκριμένο δείκτη, ως τρόπο μέτρησης είτε των επιβαρύνσεων από τη μία είτε των παροχών και ενισχύσεων που η ίδια προγραμματίζει από την άλλη. Ως δείκτη ασφυξίας.

Στόχος είναι η ζημιά να είναι όσο γίνεται πιο μικρή, κυρίως για τους πιο αδύναμους, ώστε να αποφευχθεί μια νέα διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.

Σε ανάλυσή της η Eurobank αφού αποδίδει ξεκάθαρα την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος το 2021 στα κυβερνητικά μέτρα, βγάζει έναν προβληματισμό για το 2022. Τονίζει χαρακτηριστικά ότι η στήριξη των ιδιοκτητών προσωπικών επιχειρήσεων μέσω επιδοτήσεων, η αύξηση των κοινωνικών παροχών (εκτός των κοινωνικών παροχών σε είδος) και η μείωση των φόρων (εισοδήματος και πλούτου) και των κοινωνικών εισφορών, εξηγούν σε μεγάλο βαθμό την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών στην Ελλάδα ανάμεσα στο 9μηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2021 και στο 9μηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2019, δηλαδή προτού ξεσπάσει η υγειονομική κρίση.

Η ίδια ωστόσο δεν βλέπει πως αυτή η στήριξη θα συνεχιστεί στο ίδιο μέγεθος και το 2022. Οπως αναφέρουν οι οικονομολόγοι της τράπεζας, με δεδομένες τις πληθωριστικές πιέσεις, η διατήρηση του διαθέσιμου εισοδήματος σε θετικό έδαφος θα εξαρτηθεί από την πορεία των κερδών των προσωπικών επιχειρήσεων, χωρίς αυτή τη φορά τη δυνατότητα παροχής κρατικών ενισχύσεων, λόγω της προσπάθειας επιστροφής της χώρας σε δημοσιονομική πειθαρχία. Αρα το εισόδημά τους θα εξαρτηθεί από την πορεία των κλάδων και των επιχειρήσεων.

Ο δεύτερος παράγοντας από τον οποίο θα εξαρτηθεί το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών σε περιβάλλον ανατιμήσεων είναι η πορεία των αμοιβών. Αυτό δηλαδή που δεν έγινε το 2021, όπου οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας τουλάχιστον στο 9μηνο υπολείπονταν κατά 2,8%. Προφανώς στην ίδια κατεύθυνση καθοριστική θα είναι και η ενίσχυση της παραγωγικότητας της εργασίας, έτσι ώστε να αυξηθούν οι μισθοί και η απασχόληση.

Αυτοί είναι οι κίνδυνοι και το οπλοστάσιο αντιμετώπισής τους δείχνει να εξαντλείται από τον Φεβρουάριο. Το δίλημμα που είναι πιθανό να βρεθεί τους επόμενους μήνες η κυβέρνηση είναι αν θα επιμείνει στη δημοσιονομική πειθαρχία ή αν θα επικρατήσει το ένστικτο πολιτικής επιβίωσης.

Νίκος Φιλιππίδης (Οικονομικός Ταχυδρόμος)