Στα αποτελέσματα 9μήνου της Εθνικής, ένα σύντομο σχόλιο — καθώς θα ακολουθήσουν τις επόμενες ημέρες αναλυτικότερες εκτιμήσεις. Θα χαρακτηρίζαμε την εικόνα παρόμοια με εκείνη των υπόλοιπων τριών τραπεζών (με την ΑΛΦΑ να ανακοινώνει σήμερα) που έχουν ήδη δημοσιεύσει τα αποτελέσματα 9μήνου. Συνολικά καλή επίδοση, αλλά με εμφανή κόπωση στο 3ο τρίμηνο.

Οι ελληνικές τράπεζες εξετάζουν σε βάθος τα δανειακά τους χαρτοφυλάκια, αναζητώντας ευκαιρίες συνεργασίας μεταξύ των πελατών τους, σε μια περίοδο όπου η πιστωτική επέκταση αναμένεται να φτάσει στο απόγειό της το 2025 και το 2026. Οι διοικήσεις των τραπεζών επιχειρούν να προετοιμαστούν για τη νέα φάση που θα ακολουθήσει μετά τη λήξη των προγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης, επιδιώκοντας να διασφαλίσουν τόσο τη βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων όσο και τη σταθερότητα των χαρτοφυλακίων τους.

Μόνο μέσα στο 2025, οι τράπεζες αναμένεται να καταγράψουν καθαρή πιστωτική επέκταση ύψους 10 δισ. ευρώ προς τις επιχειρήσεις, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία της προληπτικής διαχείρισης των δανείων και της κατανόησης των σχέσεων μεταξύ των πελατών.

Ο ρόλος των τραπεζών στη «μετά Ταμείο Ανάκαμψης» εποχή

Καθώς ο κύκλος των χρηματοδοτήσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του, οι τράπεζες μεταβαίνουν σε έναν νέο, πιο ενεργό και συμβουλευτικό ρόλο. Δεν περιορίζονται πλέον στη χορήγηση δανείων, αλλά λειτουργούν ως στρατηγικοί συνεργάτες για τις επιχειρήσεις, εντοπίζοντας ευκαιρίες συνεργειών και εταιρικών συμπράξεων.

Στόχος τους είναι να συμβάλουν στη δημιουργία πιο ανθεκτικών και δυναμικών επιχειρηματικών σχημάτων, ικανών να αναπτυχθούν τόσο στην εγχώρια αγορά όσο και διεθνώς. Παράλληλα, επιδιώκουν να στηρίξουν τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν αυξημένο δανεισμό, μειώνοντας τους κινδύνους καθυστερήσεων, ενώ δημιουργούν τις προϋποθέσεις για νέες χορηγήσεις σε μεγαλύτερα και οικονομικά ισχυρότερα σχήματα.

Επιπλέον, ο ενισχυμένος ρόλος τους ως σύμβουλοι και διαμεσολαβητές σε συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων ανοίγει δρόμους για νέα, διαφοροποιημένα έσοδα.

Από την εξυγίανση στην ανάπτυξη

Πολλοί τραπεζίτες συγκρίνουν τη σημερινή περίοδο με εκείνη που ακολούθησε την κρίση, όταν οι τράπεζες προωθούσαν συγχωνεύσεις και συνεργασίες για να μειώσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η βασική διαφορά είναι ότι πλέον η ίδια πρακτική εφαρμόζεται όχι για λόγους εξυγίανσης, αλλά ανάπτυξης: σκοπός είναι να δημιουργηθούν ισχυρότερες, ανταγωνιστικές επιχειρήσεις με κρίσιμη μάζα και εξωστρέφεια – οι λεγόμενοι «εθνικοί πρωταθλητές».

Οι κλάδοι που βρίσκονται στο επίκεντρο

Οι τράπεζες εστιάζουν σε τομείς που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, όπως η βιομηχανία, η μεταποίηση και η ενέργεια. Παράλληλα, εξετάζουν ευκαιρίες συνέργειας σε κλάδους όπως οι κατασκευές, οι υποδομές και οι υπηρεσίες.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν ο τουρισμός, η πληροφορική και οι νέες τεχνολογίες, καθώς και οι υπηρεσίες υγείας. Αυτοί οι κλάδοι θεωρούνται στρατηγικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της χώρας και τη δημιουργία σταθερού επενδυτικού περιβάλλοντος.

Πώς αντιδρούν οι επιχειρήσεις

Παραδοσιακά, σε περιόδους ευημερίας, οι επιχειρήσεις είναι απρόθυμες να μοιραστούν την κερδοφορία τους ή να ενταχθούν σε μεγαλύτερα σχήματα. Ωστόσο, το σημερινό περιβάλλον διαφέρει. Οι σημαντικές επενδύσεις που έχουν ήδη γίνει απαιτούν συνεχή πρόσβαση σε κεφάλαια και χρηματοδοτικά εργαλεία, γεγονός που καθιστά τις συνέργειες όχι μόνο ελκυστικές, αλλά και αναγκαίες.

Την οριστικοποίηση των προσωρινών συντελεστών αναθεώρησης του πρώτου τριμήνου του 2022 ζητούν οι εργοληπτικές εταιρείες, προκειμένου να δοθεί λύση στο αδιέξοδο που έχει προκαλέσει στάση πληρωμών σε πολλούς δημόσιους φορείς. Η ενεργοποίηση του ενιαίου συστήματος τιμολόγησης για έργα και μελέτες παραμένει σε εκκρεμότητα, διατηρώντας τους προϋπολογισμούς έργων σε επίπεδα τιμών 15ετίας, ενώ ο μηχανισμός αναθεώρησης για υλικά και εργασία έχει ουσιαστικά παγώσει από την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Παρά τις έντονες αυξήσεις σε υλικά, καύσιμα και ενέργεια λόγω πανδημίας και πολέμου στην Ουκρανία, οι μοναδικές αναθεωρήσεις που έχουν εφαρμοστεί είναι αυτές του 2021 και του πρώτου τριμήνου του 2022. Οι εργοληπτικοί φορείς τονίζουν ότι οι συντελεστές εκείνης της περιόδου, αν και ανεπαρκείς, καλύπτουν μόνο ένα μέρος των αυξήσεων και δεν περιλαμβάνουν κόστη καυσίμων και εργασίας. Ωστόσο, ορισμένες αναθέτουσες αρχές αρνούνται πλέον να πληρώσουν λογαριασμούς βασισμένους σε αυτούς τους προσωρινούς συντελεστές, επικαλούμενες δικαστική απόφαση που δημιούργησε αβεβαιότητα. Οι εργοληπτικές ενώσεις (ΣΑΤΕ, ΠΕΣΕΔΕ, ΠΕΔΜΕΔΕ) με νέα επιστολή προς τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρίστο Δήμα, ζητούν να καθοριστούν οι συντελεστές του α’ τριμήνου 2022 ως οριστικοί για όλα τα έργα που έχουν δημοπρατηθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024 και να ισχύσουν μέχρι την ολοκλήρωσή τους. Όπως επισημαίνουν, τα έργα δεν μπορούν να ολοκληρωθούν με τους σημερινούς προϋπολογισμούς, γεγονός που απειλεί τόσο την έγκαιρη υλοποίησή τους όσο και την απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Αν και η προτεινόμενη λύση δεν θεωρείται ιδανική για τις τεχνικές εταιρείες, αναγνωρίζεται ως η μόνη ρεαλιστική διέξοδος για να αποφευχθεί γενικευμένη παύση εργασιών. Προτείνουν, επίσης, η πρόσθετη χρηματοδότηση να καλυφθεί είτε από τους ίδιους πόρους των ευρωπαϊκών έργων είτε, για τα εθνικά, μέσω πρόβλεψης στον επόμενο προϋπολογισμό.

«Φτερά» σε νέες διεθνείς αγορές, όπως η Νοτιοανατολική Ασία και η Αφρική, ετοιμάζεται να ανοίξει η Aegean, στο πλαίσιο της στρατηγικής της για επέκταση σε προορισμούς μεγάλης απόστασης. Το πρώτο βήμα θα πραγματοποιηθεί τον Μάρτιο του 2026, με την έναρξη απευθείας πτήσεων προς την Ινδία. Ο Μαυρίκιος και οι Σεϋχέλλες αποτελούν τους πρώτους εξωτικούς προορισμούς που εξετάζει η εταιρεία να εντάξει στο δίκτυό της, φέρνοντας την Ελλάδα πιο κοντά σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς του Ινδικού Ωκεανού.

Στο πλαίσιο αυτό, ο αερομεταφορέας εξασφάλισε από την Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας, κατόπιν αιτήματός του, τα απαραίτητα δικαιώματα για τη διενέργεια τακτικών πτήσεων από Αθήνα προς Πορτ Λουί (Μαυρίκιος) τρεις φορές την εβδομάδα και προς Βικτώρια (Σεϋχέλλες) τέσσερις φορές την εβδομάδα. Αν και η Aegean απέκτησε τη δυνατότητα να εκτελεί πτήσεις προς τους παραπάνω προορισμούς, δεν τους έχει ακόμη εντάξει στον προγραμματισμό της για το 2026. Σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr, η υλοποίηση αυτών των δρομολογίων αναμένεται να εξεταστεί για το 2027 ή το 2028, καθώς την επόμενη χρονιά προτεραιότητα έχει η Ινδία.

Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν απευθείας αεροπορικές συνδέσεις από την Ελλάδα προς τον Μαυρίκιο ή τις Σεϋχέλλες, με τους ταξιδιώτες να εξυπηρετούνται μέσω ενδιάμεσων σταθμών. Εφόσον η Aegean προχωρήσει στον σχεδιασμό της, θα αποτελέσει την πρώτη ελληνική αεροπορική εταιρεία που θα συνδέει απευθείας την Αθήνα με τον Ινδικό Ωκεανό, ανοίγοντας νέες προοπτικές για μακρινά ταξίδια από την ελληνική αγορά.

Το στρατηγικό άνοιγμα προς την ινδική αγορά έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει τον Μάρτιο του 2026 με πτήσεις προς το Νέο Δελχί πέντε φορές την εβδομάδα, ενώ από τον Μάιο θα προστεθούν δρομολόγια προς τη Μουμπάι με τρεις εβδομαδιαίες πτήσεις. Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στη μακροπρόθεσμη στρατηγική ανάπτυξης της Aegean σε αγορές υψηλής δυναμικής και σηματοδοτεί την είσοδό της στις πτήσεις μεγάλων αποστάσεων.

Η υλοποίηση του πλάνου θα υποστηριχθεί από την ενίσχυση του στόλου με δύο νέα Airbus A321neo XLR (Extra Long Range), με αυτονομία πτήσης έως 10,5 ώρες, τα οποία αναμένεται να παραληφθούν τον Δεκέμβριο του 2025 και τον Ιανουάριο του 2026. Τα αεροσκάφη αυτά συμπληρώνουν την ήδη υπάρχουσα παραγγελία τεσσάρων A321neo LR, που καλύπτουν αποστάσεις έως 8 ώρες, διευρύνοντας σημαντικά τις επιχειρησιακές δυνατότητες της εταιρείας και προσφέροντας υψηλό επίπεδο άνεσης στους επιβάτες.