Δεν είδαμε χθες κάτι πρωτόγνωρο, ειδικά τον τελευταίο καιρό. Μια πραγματικά πολύ βαρετή συνεδρίαση, με μικρές διακυμάνσεις και χαμηλό τζίρο. Στο τέλος, παρατηρήθηκαν τα γνωστά «μαγικά», τουλάχιστον σε κάποια χαρτιά με κάποιες εντολές αγορών και κλείσιμο με οριακά κέρδη 0,20% αν και η αγορά είχε βρεθεί και -0,50%. Όπως είχαμε αναφέρει και προσφάτως, θεωρούμε πιθανό να δούμε αρκετές τέτοιες συνεδριάσεις μέχρι το τέλος του έτους, ειδικά καθώς πλησιάζουμε τα Χριστούγεννα, οπότε παραδοσιακά μειώνονται οι συναλλαγές και οι διακυμάνσεις. Και φυσικά σε τέτοιες συνεδριάσεις εύκολα τα fund κάνουν την αγορά ότι θέλουνε …

Πέρα από τα καθημερινά τεχνικά σχόλια για τον ΓΔ που δημοσιεύονται στο GFF, το πιο βασικό ζήτημα, κατά τη γνώμη μας, σε κάτι που μοιάζει με Déjà vu τελευταία: η παραμονή του τραπεζικού δείκτη υψηλότερα των 2.300 – 2.290 και 2.280 μονάδων, με το δείκτη να κλείνει χθες στις 2.330 μονάδες, με χαμηλό ημέρας τις 2.303 μονάδες. Κρίσιμα τεχνικά επίπεδα είναι αυτά των στηρίξεων, η απώλεια των οποίων, όπως έχουμε γράψει και στο παρελθόν, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικά προβλήματα και πιθανόν σε έναν αισθητό κύκλο πτώσης 10-12%, με τις επόμενες κρίσιμες στηρίξεις στις 2.040 – 2.020 μονάδες, με ότι αυτό σημαίνει για την πορεία όλης της αγοράς.

Όσον αφορά το θέμα της επιβολής έκτακτης φορολογίας στις κυπριακές τράπεζες, φυσικά επηρεάζονται η Τράπεζα Κύπρου και η Eurobank. Ωστόσο, σε πρώτη ανάγνωση θεωρούμε πως η επιβάρυνση είναι απόλυτα ελεγχόμενη, χωρίς ουσιαστική επιβάρυνση της αποτίμησης των δύο τραπεζών, κυρίως στην περίπτωση της Eurobank. Ενδιαφέρουσα και η ανάλυση των αναλυτών της Alpha Finance, σχετικά με τον αντίκτυπο της πρότασης του ΑΚΕΛ για έκτακτη εισφορά στις τράπεζες Κύπρου και Eurobank.

Σύμφωνα με την Alpha Finance, η πρόταση νόμου αφορά τη θέσπιση προσωρινού φόρου στα κέρδη των πιστωτικών ιδρυμάτων για τα έτη 2025 και 2026, υπολογιζόμενου στο 20% του μέρους των καθαρών εσόδων από τόκους που υπερβαίνει κατά περισσότερο από 40% τα αντίστοιχα επίπεδα του 2022. Οι τράπεζες επισημαίνουν ότι ήδη υπόκεινται σε ειδική εισφορά στις καταθέσεις, που εφαρμόζεται αποκλειστικά στις κυπριακές τράπεζες και αυξάνεται αναλογικά με την αύξηση των καταθέσεων. Σύμφωνα με στοιχεία, η εισφορά αυτή ξεπέρασε τα 0,5 δισ. ευρώ την τελευταία δεκαετία. Το ΑΚΕΛ επικαλείται σχετική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις χώρες της Βαλτικής, όπου είχαν επιβληθεί προσωρινοί έκτακτοι φόροι χωρίς να επηρεαστεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα, αν και οι τράπεζες σημειώνουν ότι οι περιπτώσεις αυτές ήταν διαφορετικές και συχνά αφορούσαν εθελοντικά προγράμματα μερισμάτων ή βραχυπρόθεσμα μέτρα με όριο περίπου 100 εκατ. ευρώ ετησίως.

Η Alpha Finance εκτιμά ότι η πιθανότητα επιβολής της εισφοράς παραμένει χαμηλή. Αν εφαρμοστεί, θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά την Τράπεζα Κύπρου, με εκτιμώμενη μείωση καθαρών κερδών περίπου 71 εκατ. ευρώ το 2025 και 69 εκατ. ευρώ το 2026. Αυτό αντιστοιχεί σε πτώση περίπου 16% στα καθαρά έσοδα από τόκους και σε προσαρμογή περίπου -4% στην τιμή-στόχο. Στην περίπτωση της Eurobank, ο αντίκτυπος εκτιμάται στα 20 εκατ. ευρώ και για τα δύο έτη, με περιορισμένη επίδραση στη μέση εκτίμηση των καθαρών εσόδων από τόκους (-1,3%) και ασήμαντη προσαρμογή στην τιμή-στόχο. 

Όσον αφορά το 2026 και τα χρηματιστήρια, χωρίς να υποστηρίζουμε ότι θα είναι μια κακή χρονιά, θεωρούμε σχεδόν βέβαιο ότι μια ή δύο φορές μέσα στη χρονιά θα παρατηρηθεί απότομη αύξηση της μεταβλητότητας και μπορεί να έχουμε μέχρι και sell-off. Τέτοιες πτώσεις δεν σημαίνουν αναγκαστικά αρνητική χρονιά συνολικά, αφού μετά από τέτοιες βυθίσεις μπορεί να ακολουθήσει ανάκαμψη, όπως συνέβη φέτος τον Μάρτιο – αρχές Απριλίου λόγω των δασμών. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύουμε ότι οι επενδυτές πρέπει να διατηρούν ρευστότητα για την αντιμετώπιση 1-2 sell-off μέσα στη χρονιά, δηλαδή με αγορές στα χαμηλά ….

Σε σχέση με τα παραπάνω. Αξίζει να διαβάσει κανείς και την ανάλυση της Fitch. Η Fitch Ratings προειδοποιεί ότι τα σημάδια δημιουργίας «φούσκας» σε ορισμένα τμήματα των χρηματοπιστωτικών αγορών ενισχύθηκαν το 2025, καθώς οι επενδυτές επέδειξαν έντονη διάθεση για ανάληψη ρίσκου, οι αποτιμήσεις συνέχισαν να ανεβαίνουν και οι κεφαλαιακές δαπάνες σε κλάδους συνδεδεμένους με την τεχνητή νοημοσύνη εκτοξεύθηκαν. Ο οίκος τονίζει ότι η απότομη διάσταση ανάμεσα στο άφθονο και φθηνό χρήμα και στις υποτονικές μακροοικονομικές προοπτικές αυξάνει τον κίνδυνο διόρθωσης ή σκάσιμου κάποιας φούσκας μέσα στο 2026.

Σύμφωνα με την Fitch, η διαρκής άνοδος των χρηματιστηριακών αποτιμήσεων, τα ιστορικά χαμηλά spreads, η ενίσχυση των ιδιωτικών καναλιών δανεισμού και η εκτίναξη των επενδύσεων στην AI –σε περιβάλλον παρατεταμένης ευρείας ρευστότητας– δημιουργούν συνθήκες υπερθέρμανσης. Παράλληλα, η απόκλιση ανάμεσα στην ισχυρή επενδυτική συμπεριφορά και τις αδύναμες μακροοικονομικές προοπτικές αναδεικνύει πιθανές εστίες ευπάθειας για την παγκόσμια οικονομία και το πιστωτικό σύστημα.

Η κεντρική πρόβλεψη της Fitch δεν ενσωματώνει σοβαρή διόρθωση ούτε ύφεση μέσα στο 2026. Ωστόσο, ο οίκος εντοπίζει συγκεκριμένους παράγοντες που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν κρίση και κύμα υποβαθμίσεων χωρών.

Κύρια σημεία κινδύνου

• Υπερβολικές αποτιμήσεις και επενδυτική ευφορία

Η αυξημένη όρεξη για ρίσκο έχει οδηγήσει σε χαλάρωση των κριτηρίων δανεισμού και σε αυξημένη πιθανότητα αιφνίδιας διόρθωσης, με αντίκτυπο στις συνθήκες ρευστότητας.

• Μεγάλη εξάρτηση από την «έκρηξη» της τεχνητής νοημοσύνης

Η τεράστια ροή κεφαλαίων προς την AI ενισχύει μεν την ανάπτυξη, αλλά η αβεβαιότητα ως προς τις τελικές οικονομικές επιπτώσεις και η ταχύτητα των τεχνολογικών αλλαγών δημιουργούν κινδύνους υπερεπένδυσης.

• Η συνεχιζόμενη άνοδος του ιδιωτικού δανεισμού

Η επέκταση του private credit, με έλλειψη διαφάνειας και ανεξερεύνητους κινδύνους μόχλευσης, μπορεί να λειτουργήσει επιταχυντικά σε περίπτωση εξωγενούς σοκ.

• Αυξανόμενες πιέσεις σε ανεπτυγμένες οικονομίες με υψηλό χρέος

Το διογκούμενο δημόσιο χρέος σε πολλές χώρες ενισχύει την πιθανότητα αναταράξεων στις αγορές ομολόγων.

Απόκλιση μεταξύ οικονομίας και αγορών

Η Fitch υπογραμμίζει τη σαφή απόσταση μεταξύ των αγορών, που κινούνται ανοδικά, και της πραγματικής οικονομίας, η οποία παραμένει εύθραυστη.

Οι κύριοι χρηματιστηριακοί δείκτες σε ΗΠΑ, Κίνα και Ευρωζώνη έχουν «τρέξει» με διψήφιες αποδόσεις από τις αρχές του 2025.

Οι αποτιμήσεις στον S&P 500 ξεπερνούν τον μέσο όρο των τελευταίων 30 ετών.

Τα πιστωτικά spreads σε IG, HY και EM διαμορφώνονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.

Οι εκδόσεις εταιρικού χρέους στις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 9% και αναμένεται να αγγίξουν επίπεδα-ρεκόρ.

Αντίθετα, οι οικονομικές προοπτικές είναι υποτονικές:

• Η ανάπτυξη των ΗΠΑ αναμένεται να παραμείνει κάτω από 2% το 2026.
• Η Κίνα προβλέπεται να επιβραδυνθεί περίπου στο 4%.

Πολιτικοί και γεωπολιτικοί κίνδυνοι

Η αβεβαιότητα στην εμπορική πολιτική των ΗΠΑ παραμένει υψηλή. Η νέα διαπραγμάτευση της USMCA το 2026, οι προσωρινές συμφωνίες με Κίνα και Ευρώπη και ο υψηλός δασμολογικός συντελεστής αυξάνουν τον κίνδυνο ανατροπών.

Ο γεωπολιτικός κίνδυνος παραμένει επίσης έντονος, με την Fitch να προειδοποιεί για πιθανά ξαφνικά σοκ που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανατιμολόγηση των αγορών, ειδικά υπό τις τρέχουσες υψηλές αποτιμήσεις.

Μία κεντρική εστία κινδύνου είναι η αγορά κρατικού χρέους. Η εμπειρία του Ηνωμένου Βασιλείου το 2022 και οι πιέσεις που παρατηρήθηκαν στα γαλλικά spreads το 2025 υποδηλώνουν ότι η μεταβλητότητα μπορεί να αυξηθεί απότομα.

Τεχνητή νοημοσύνη: Μοχλός ανάπτυξης, αλλά και πιθανή πηγή διόρθωσης

Η Fitch αναγνωρίζει ότι η AI έχει ήδη μετασχηματίσει την οικονομία. Οι τέσσερις μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας έχουν υπερδιπλασιάσει τις επενδύσεις τους σε λιγότερο από δύο χρόνια, ξεπερνώντας τα 350 δισ. δολάρια.

Ωστόσο, η ταχύτητα των αλλαγών, ο άγνωστος μακροοικονομικός αντίκτυπος και ο κίνδυνος υπερεπένδυσης μπορεί να οδηγήσουν σε περιόδους έντονων διορθώσεων.

Ιδιωτική πίστωση: Όχι συστημικός κίνδυνος, αλλά πιθανός επιταχυντής κρίσης

Τα περιουσιακά στοιχεία private credit ανήλθαν σε 2,1 τρισ. δολάρια στο τέλος του 2024. Αν και αποτελούν μικρό μέρος του συνολικού χρηματοπιστωτικού συστήματος, η ταχύτατη επέκτασή τους και η περιορισμένη διαφάνεια δημιουργούν κινδύνους μετάδοσης σε περίπτωση σοκ.

Συνταξιοδοτικά ταμεία, ασφαλιστικές εταιρείες, κρατικά funds, τράπεζες και ιδιώτες επενδυτές θα μπορούσαν να επηρεαστούν από ένα τέτοιο σοκ.