Με την
πανδημία και τα τεράστια πακέτα στήριξης να έχουνε ανοίξει
μεγάλη συζήτηση για το ρόλο του κράτους …. Χαρακτηριστικά
και πολύ ενδιαφέροντα ήτανε τα όσα έγραψε το Reuters και
συγκεκριμένα πως τον Σεπτέμβριο του 1962, ο τότε πρόεδρος
των ΗΠΑ, Τζον Κένεντι, ανακοίνωσε πως η χώρα του ξεκινά ένα
φιλόδοξο σχέδιο για την προσσελήνωση του ανθρώπου στο
φεγγάρι πριν από το τέλος εκείνης της δεκαετίας. Το όραμα
της αποστολής στη Σελήνη υπό κρατική καθοδήγηση, που απέρρεε
από τον ανταγωνισμό του Ψυχρού Πολέμου, πυροδότησε ένα
τεχνολογικό άλμα, το οποίο αποτυπωνόταν στην οικονομία τις
δεκαετίες που ακολούθησαν.
Σύμφωνα
πάντα με το συγκεκριμένο δημοσίευμα του Reuters, κατά την
οικονομολόγο Μαριάννα Ματζουκάτο, συγγραφέα του βιβλίου «Μία
οικονομία με σκοπό: ένας διαστημικός οδηγός για την αλλαγή
του καπιταλισμού», και τώρα όπως και τότε οι κυβερνήσεις
πρέπει με το ίδιο πνεύμα να θέσουν μεγαλόπνοους στόχους για
τη βελτίωση της κατάστασης του πλανήτη και της κοινωνίας.
Η κ.
Ματζουκάτο, ιδρύτρια και διευθύντρια Ινστιτούτου Καινοτομίας
και Κοινού Σκοπού στο University College London, υποστηρίζει
ότι ο καπιταλισμός της Δύσης απέτυχε. Υστερα από χρόνια
ιδιωτικοποιήσεων κρατικών εταιρειών και ανάθεσης των
υπηρεσιών κοινής ωφελείας σε τρίτους, οι κυβερνήσεις πλέον
έχουν αποδυναμωθεί και δεν ευεργετούν την κοινωνία ούτε
περισώζουν τα χρήματα των φορολογουμένων. Η Βρετανία,
συγκεκριμένα, αντιπροσώπευε το 40% των περιουσιακών
στοιχείων που ιδιωτικοποιήθηκαν σε ολόκληρο τον Οργανισμό
Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης/ΟΟΣΑ μεταξύ 1980 και
1996.
Ολα τα
έργα, που χρηματοδοτήθηκαν από την κυβερνητική Πρωτοβουλία
Ιδιωτικής Χρηματοδότησης, κατέληξαν να κοστίζουν κατά μέσον
όρο 40% περισσότερο από όσα χρηματοδοτούνταν μέσω κρατικού
δανεισμού, σύμφωνα με τις αρμόδιες αρχές. Η οικονομολόγος
αναγνωρίζει έναν ρόλο για τον ιδιωτικό τομέα, αλλά το κράτος
είναι αναγκαίο να μπει στη θέση του οδηγού και να
δημιουργήσει «συνεργασίες με σκοπό». Ετσι θα κατευθύνει
ενέργεια και κεφάλαια προς υψηλότερους στόχους, όπως η
αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. «Σήμερα, είναι απολύτως
απαραίτητη μία προσέγγιση με σαφή αποστολή, ώστε να
καλλιεργηθούν σχέσεις μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού
τομέα, που αποσκοπούν στην επίλυση βασικών κοινωνικών
προβλημάτων», γράφει ο ειδικός οικονομικός σύμβουλος του
Ιταλού πρωθυπουργού Τζουζέπε Κόντε.
Η πανδημία,
η ευρεία κρατική στήριξη και η διάσωση εταιρειών παρέχουν
εύφορο έδαφος για να αναπτύξει η Μαριάννα Ματζουκάτο το
επιχείρημά της. Αναφέρει ως παράδειγμα το Ταμείο Ανάκαμψης
της Ε.Ε. με τα κονδύλια των 750 δισ. ευρώ για διάθεση σε
μακροπρόθεσμα δάνεια και επιχορηγήσεις προς τους κοινούς
στόχους να καταστεί η Ευρώπη πιο πράσινη και πιο ψηφιακή.
Ωστόσο, ο παραλληλισμός με την κατάκτηση της Σελήνης εδώ
καταρρέει. Ο στόχος του Τζον Κένεντι ήταν σαφής και
ξεκάθαρος, ενώ της Ε.Ε. οι στόχοι είναι ευρύτεροι και πολλοί.
Τα ευρωπαϊκά κεφάλαια ενδέχεται να επιτρέψουν στις
κυβερνήσεις να χρηματοδοτήσουν τη δαπανηρή έρευνα για την
παραγωγή υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε να
εξυπηρετούν τους κοινούς στόχους, αλλά ίσως τελικώς να
καταλήξουν σε έργα στενού εθνικού πλαισίου.
|
