Σε κάτι το οποίο προσωπικά θα θεωρούσαμε αυτοκτονία, αφού
πιστεύουμε πως παγκοσμίως το πρόβλημα χρέους θα πρέπει να
αντιμετωπιστεί με γενναίες αποφάσεις, μέχρι και κούρεμα
χρεών. Το Reuters πριν από μερικές ημέρες σχολίαζε πως ο
πόλεμος κατά του κορωνοϊού αποδείχθηκε δαπανηρότατος. Το
ομοσπονδιακό έλλειμμα των ΗΠΑ πέρυσι έφτασε τα 3,4 τρισ.
δολάρια, το οποίο αντιστοιχεί με το σχεδόν 95% της συνολικής
φορολογίας. Και όπως σχολίασε το Reuters, ήρθε η ώρα να
επανεξετάσουμε νέους φόρους ως πηγές κρατικών εσόδων, οι
οποίοι, όχι μόνον θα εξυπηρετούν τον σκοπό αυτό, αλλά και θα
μπορούν να αντιμετωπίζουν οικονομικές και κοινωνικές
ασθένειες. Ο Λευκός Οίκος ζήτησε να αυξηθούν οι μέγιστοι
φορολογικοί συντελεστές στα εισοδήματα, στα εταιρικά και
κεφαλαιακά κέρδη, ενώ ο φόρος υπεραξίας μπορεί επίσης να
καταβληθεί στα ακίνητα. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις
Τζόνσον εξετάζει τη μείωση των φορολογικών ελαφρύνσεων στις
συντάξεις. Συνεκτιμώντας το ιστορικό μειωμένης αποταμίευσης
στη Βρετανία, μια επιδρομή στα προγράμματα συνταξιοδότησης
θα ήταν ανεπιθύμητη. Οσον αφορά την προτεινόμενη αύξηση της
φορολογίας εισοδήματος των ΗΠΑ, οι πλούσιοι Αμερικανοί είναι
ειδικοί στο να την αποφεύγουν. Δημοσιογράφοι της ProPublica
αποκάλυψαν ότι αρκετοί από τους πλουσιότερους πολίτες της
Αμερικής, συμπεριλαμβανομένων των Τζεφ Μπέζος, Ελον Μασκ,
Τζορτζ Σόρος και Καρλ Αϊκαν, δεν πλήρωσαν για κάποια χρόνια
τον ομοσπονδιακό φόρο εισοδήματος.
Το 2015,
περίπου 14.000 Αμερικανοί φορολογούμενοι πλήρωσαν
περισσότερο φόρο εισοδήματος από τον επικεφαλής της
Berkshire Hathaway, Γουόρεν Μπάφετ, του οποίου η περιουσία
αποτιμάται στα σχεδόν 100 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι φόροι
που καταβάλλει είναι σχετικά περιορισμένοι, διότι σπάνια
εμφανίζει κεφαλαιακά κέρδη και η εταιρεία δεν δίδει μέρισμα.
Οι πέντε αμερικανικές εταιρείες με την υψηλότερη
χρηματιστηριακή αξία, δηλαδή οι Microsoft, Apple, Facebook,
Alphabet και Amazon.com, πληρώνουν το 15% των κερδών τους
στους φόρους, δηλαδή σχεδόν ένα τρίτο λιγότερο από τον
νόμιμο φορολογικό συντελεστή 21% στις ΗΠΑ, με τα δεδομένα
του 2020. Σημειωτέον πως ο φόρος εισοδήματος εισήχθη πρώτη
φορά στη Μεγάλη Βρετανία το 1798, όταν η χώρα βρισκόταν σε
πόλεμο με τη Γαλλία. Ο κορωνοϊός δεν είναι στρατός υπό τον
Ναπολέοντα Βοναπάρτη, αλλά δόθηκε μια μάχη, της οποίας το
κόστος πρέπει να καταβληθεί. Ακολουθούν ορισμένες προτάσεις
φόρων για τον στόχο αυτό.
Πρώτον,
φόρος επί του πλούτου: εκτός από τη μείωση της ανισότητας,
μια ετήσια εισφορά αυτού του είδους, η οποία με κάποιον
τρόπο προβλέπεται ήδη σε ευημερούσες οικονομίες,
συμπεριλαμβανομένης της Ελβετίας και της Νορβηγίας, θα
μπορούσε να αντικαταστήσει τα κέρδη κεφαλαίου και τον έντονα
αντιδημοφιλή φόρο ακίνητης περιουσίας. Οι πλουσιότεροι 25
Αμερικανοί διατηρούν περί το 1,8 τρισ. δολάρια σε πλούτο,
οπότε ένας συντελεστής 2% θα απέδιδε περίπου 36 δισ. δολάρια,
ήτοι υπερπολλαπλάσια όσων καταβάλλουν σε φόρο. Δεύτερον,
φόρος μόχλευσης. Ο Μάρτιν Χάτσινσον, πρώην συνάδελφός μας
στην Breakingviews, πρότεινε φόρο επί της εταιρικής
μόχλευσης ως πηγή οικονομικής αστάθειας. Η AT&T είναι σήμερα
η πιο μοχλευμένη αμερικανική εταιρεία εκτός
χρηματοπιστωτικού κλάδου. Οι συνολικές της υποχρεώσεις
ανέρχονται στα σχεδόν 350 δισ. δολάρια, οι οποίες εάν
φορολογούνταν με 2%, ο τηλεπικοινωνιακός όμιλος θα πλήρωνε
στο κράτος σχεδόν 7 δισ. δολάρια περισσότερα. Τρίτον, φόρος
μονοπωλίου. Ο Ανταμ Σμιθ διατεινόταν πως μια δυναμική
οικονομία απαιτεί ελεύθερο ανταγωνισμό. Ωστόσο, όπως δείχνει
ο Τζόναθαν Τέπερ στο πρόσφατο βιβλίο του «Ο μύθος του
καπιταλισμού», η οικονομία των ΗΠΑ κυριαρχείται από
κολοσσούς. Η έρευνα δείχνει ότι οι εταιρείες με δεσπόζουσα
θέση στην αγορά είναι πιο κερδοφόρες, αλλά τείνουν να
επενδύουν λιγότερο. Ενας φόρος επί του μεριδίου αγοράς και
αποτελεσματικότερος θα ήταν και θα σώρευε μετρητά. Και,
τέλος, ένας πράσινος φόρος κατανάλωσης. Μία βασική αδυναμία
του καπιταλισμού είναι ότι οι υπεύθυνοι για την καταστροφή
του περιβάλλοντος συχνά αποφεύγουν να χρεωθούν γι’ αυτήν. Ο
νομπελίστας Ρόναλντ Κόους προτείνει το κράτος να χρεώνει τις
εταιρείες για «εξωτερικότητες», όπως είναι η ρύπανση, ενώ
εναλλακτικά θα μπορούσε να συμπεριληφθεί το περιβαλλοντικό
κόστος στον φόρο κατανάλωσης.
|
