Με την αγορά των ψηφιακών νομισμάτων να είναι χωρίς
αμφιβολία πιο “hot”
αγορά από ποτέ, αν και πιστεύουμε πως οι κίνδυνοι είναι πολύ
μεγαλύτεροι από ότι οι εμπλεκόμενοι επενδυτές πιστεύουνε.
Όπως χαρακτηριστικά έγραφε το Reuters πριν από μερικές
ημέρες, τα ψηφιακά νομίσματα
που εκδίδονται από τις κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν να
αποδειχθούν η σημαντικότερη χρηματοοικονομική καινοτομία από
την εφεύρεση του χαρτονομίσματος. Οι διοικητές των κεντρικών
τραπεζών ισχυρίζονται ότι με αυτά θα απομακρυνθούν από την
αγορά τα bitcoins και τα άλλα συναφή. Εντούτοις, αν λάβουμε
υπ’ όψιν πώς πρωτοξεκίνησαν τα χαρτονομίσματα, τότε θα
αντιληφθούμε ότι το εν λόγω νόμισμα δεν θα είναι εξ αρχής
σταθερό και πιθανώς να προκαλέσει πληθωρισμό και άλλα
οικονομικά δεινά. Οι Κινέζοι ανακάλυψαν το χαρτονόμισμα, ή
τα «ιπτάμενα μετρητά» όπως λέγονταν, τον 11ο αιώνα.
Χρειάστηκαν 600 χρόνια για να καλύψουν το χαμένο έδαφος οι
Ευρωπαίοι, με τη Σουηδία να εκδίδει το πρώτο
τραπεζογραμμάτιο στη Γηραιά Ηπειρο το 1661. Στην αρχή τα νέα
χρήματα μετατρέπονταν σε πολύτιμα μέταλλα. Οι κυβερνήσεις
δεν μπορούσαν να αντισταθούν στον πειρασμό να
χρησιμοποιήσουν αυτά τα εύχρηστα μετρητά να χρηματοδοτήσουν
τις δαπάνες τους, ειδικά σε περιόδους κρίσης. Αρχικά, τα
οφέλη της έκδοσης χαρτονομισμάτων γίνονται αισθητά ευρέως,
αν και η χρυσή περίοδος της ισχυρής οικονομικής ανάκαμψης,
χωρίς πληθωρισμό διαρκεί περίπου ένα χρόνο, σύμφωνα με τον
Πίτερ Μπέρνχολτς, που ασχολείται με την ιστορία της
οικονομίας.
Με την
άνοδο των τιμών τα χαρτονομίσματα γίνονται καυτές πατάτες,
αλλά οι άνθρωποι δεν μπορούν να τα ξεφορτωθούν αρκετά
σύντομα. Η αυξημένη κυκλοφορία τους μόνο επιτείνει τις
πληθωριστικές πιέσεις. Οι άνθρωποι ανταλλάσσουν τα
χαρτονομίσματα με πιο ασφαλή περιουσιακά στοιχεία ή
προσπαθούν να βγάλουν τις αποταμιεύσεις τους από τη χώρα. Οι
κυβερνήσεις συνήθως ανταποκρίνονται, απαγορεύοντας τις
εναλλακτικές προς τα χαρτονομίσματα λύσεις ή επιβάλλοντας
ελέγχους στις ανταλλαγές. Προς το τέλος της περιόδου του
υπερπληθωρισμού στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης
πραγματοποιήθηκαν πολλές συναλλαγές σε ξένα νομίσματα.
Οταν ένας
επαρκής αριθμός ανθρώπων έχει εκτεθεί σε όλο το εύρος των
τρομακτικών επιπτώσεων του υπερπληθωρισμού σχηματίζεται το
κλίμα συναίνεσης για τη νομισματική μεταρρύθμιση. Αλλά
επειδή η κυβέρνηση έχει πλέον χάσει την εμπιστοσύνη του λαού,
το νόμισμα αντικατάστασης πρέπει να συνοδεύεται από ένα
πλαίσιο, το οποίο θα εμποδίζει την κεντρική τράπεζα να
χρηματοδοτεί τα δημοσιονομικά ελλείμματα – έτσι το
ρέντενμαρκ εισήχθη τον Νοέμβριο του 1923 και τερμάτισε τον
εφιάλτη του υπερπληθωρισμού της Γερμανίας.
Ενα
ψηφιακό νόμισμα κεντρικής τράπεζας (CBDC) θα μπορούσε να
προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη αναστάτωση. Μετά την πτώχευση
της Lehman Brothers οι κεντρικές τράπεζες συγκέντρωσαν πολλά
δολάρια, ευρώ και στερλίνες, αλλά η ποσοτική χαλάρωση δεν
εκτίναξε τον πληθωρισμό, διότι τα περισσότερα από αυτά
κατετίθεντο στις πρώτες. Ενα νέο ψηφιακό νόμισμα, από την
άλλη πλευρά, πηγαίνει κατευθείαν στις τσέπες των ανθρώπων.
Στην
πραγματικότητα αυτό είναι μεγάλο μέρος από το δέλεαρ που
διαθέτει. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ισχυρίζονται ότι τα
κρατικά μέτρα έκτακτης ανάγκης κατά τη διάρκεια της
πανδημίας θα είχαν εφαρμοστεί πιο γρήγορα, εάν οι πληρωμές
διεξάγονταν μέσω ψηφιακού νομίσματος. Αυτός ο νέος τύπος
χρημάτων φαίνεται τέλεια σχεδιασμένος για την εφαρμογή της
λεγόμενης Σύγχρονης Νομισματικής Θεωρίας, βάσει της οποίας
οι κυβερνήσεις πρέπει να τυπώσουν περισσότερο χρήμα για την
ανοικοδόμηση, την αντιστροφή της κλιματικής αλλαγής και την
επίτευξη κοινωνικής δικαιοσύνης. Ενα ψηφιακό νόμισμα θα
μπορούσε το όραμα του Μίλτον Φρίντμαν για τα «από μηχανής
χρήματα», με όλες τις πληθωριστικές του επιπτώσεις, να το
μεταμορφώσει σε πραγματικότητα.
|
