Με
αυτό που κανείς θα έλεγε πράσινη οικονομία – αγορά να είναι
όλο και πιο της μόδας. Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο έγραψε
προσφάτως στο
site της Social Europe, η Isabel Shchatzschneider (επιστημονική
συνεργάτης – οικονομολόγος του τμήματος Ισλαμικών
Θρησκευτικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Φρίντριχ – Αλεξάντερ
Ερλάνγκεν-Νυρεμβέργης) πως η απώλεια της
βιοποικιλότητας απειλεί με αφανισμό ένα εκατομμύριο ζώα και
φυτά στον πλανήτη, αλλά με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας
της Βιοποικιλότητας στις 22 Μαΐου, διαπιστώνουμε μία
ελπιδοφόρο εξέλιξη: τελικά οι καταναλωτές αφυπνίζονται. Η
συνειδητοποίηση των κινδύνων για το περιβάλλον και οι
καταναλωτικές επιλογές αλληλοσυνδέονται, μεταμορφώνοντας τον
τρόπο που ζούμε και αλληλεπιδρούμε. Παρά ταύτα, η «πράσινη»
στροφή είναι περίπλοκη. Εάν δεν έχουν πρόσβαση σε
πληροφόρηση οι καταναλωτές, συχνά δεν μπορούν να λάβουν τη
σωστή απόφαση, βλάπτοντας το κλίμα, οπότε χρειάζονται λύσεις
που μετασχηματίζουν τα δεδομένα αυτά. Υστερα από όσα
συνέβησαν το 2020, οι καταναλωτές κατέστησαν σαφές ένα
πράγμα, το ότι δηλαδή θέλουν έναν πιο βιώσιμο κόσμο. Σε
πρόσφατη έρευνα του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση (WWF)
αναφέρεται ότι το 93% των συμμετεχόντων Ευρωπαίων θεωρεί
καίριο θέμα τη βιοποικιλότητα. Kι αυτό φανερώνει αλλαγές στα
μοντέλα κατανάλωσης, τα οποία προαναγγέλλουν και τις
κινήσεις των καταναλωτών στο μέλλον. Παραδείγματος χάριν,
μία πρόσφατη έκθεση σχετικά με το ποιες ιδέες θα επηρεάζουν
τις αγορές στο μέλλον, διαπίστωσε ότι ο κύκλος εργασιών στα
δερμοκαλλυντικά οργανικής προέλευσης αναμένεται να αυξηθεί
κατά 8,1% μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια.
Η εμπειρία του κορωνοϊού, η κλιματική αλλαγή και τα οξυμένα
προβλήματα υγείας θα διαμορφώσουν τις αγοραστικές επιλογές.
Παρά ταύτα, όσο περισσότεροι καταναλωτές μεταπηδούν σε
περιβαλλοντικά υπεύθυνες αγορές τόσο διαφαίνεται ο κίνδυνος
οι εταιρείες με μη βιώσιμα προϊόντα να τα προωθούν ως
βιώσιμα για να καλύψουν την ζήτηση. Η Αρχή Ανταγωνισμού και
Αγορών στη Βρετανία έχει δεσμευθεί να εντοπίζει ισχυρισμούς
για «δήθεν “πράσινα” προϊόντα», εξ ου και έφθασε στο
συμπέρασμα ότι το 40% των ειδών, που διαφημίζονται ψηφιακά
ως φιλικά για το περιβάλλον, εμπεριέχει ψευδή ή
παραπλανητικά χαρακτηριστικά. Ειδικά ο όρος «οργανικό»
θεωρείται ιδιαιτέρως αμφιλεγόμενος. Μελέτη στο Ηνωμένο
Βασίλειο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι οργανικές
καλλιέργειες αποδίδουν 40% λιγότερο από τις άλλες, οπότε
απαιτούν και περισσότερη γη κατά μιάμιση φορά. Λόγω της συνθήκης
αυτής, το οποίο πιθανώς να σημαίνει και μετατόπιση της
καλλιέργειας σε τροπικά δάση όπως αυτά του Αμαζονίου, οι
εκπομπές ρύπων είναι 21% υψηλότερες από ό,τι στη συμβατική
γεωργία, όπως διαπίστωσαν ερευνητές σε μελέτη του
Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης.
Θα πρέπει να
επισημανθεί ότι το «περιβαλλοντικό ξέπλυμα» ή η απόπειρα να
«μεταμφιεστούν» αγαθά επικίνδυνα για το περιβάλλον σε
ωφέλιμα θα βαίνει αυξανόμενη, όσο οι καταναλωτές θα
στρέφονται σε βιώσιμες λύσεις. Αυτό εν μέρει οφείλεται στην
έλλειψη λογοδοσίας αλλά και στο ότι αρκετές φορές το
καταναλωτικό κοινό δεν γνωρίζει επακριβώς το ανθρακικό
αποτύπωμα ενός εμπορεύματος. Προσφάτως, υπήρξαν πιέσεις κατά
των προϊόντων που συμπεριέχουν φοινικέλαιο, με αποτέλεσμα να
οργανωθούν εκστρατείες για μποϊκοτάρισμα και οι επιχειρήσεις
που το χρησιμοποιούσαν να επιλέξουν έλαιο καρύδας. Ωστόσο,
το τελευταίο τελικά απαιτεί πενταπλάσια καλλιεργήσιμη γη,
απειλώντας πέντε φορές περισσότερα είδη από όσα το
φοινικέλαιο. Η στροφή των καταναλωτών στη βιωσιμότητα εξαρτά
την επιτυχία της από την ακριβή πληροφόρηση όσον αφορά τα
εμπορικά σήματα και τις κυβερνήσεις, που μπορούν να
στηρίξουν, ζητώντας διαφάνεια και λογοδοσία. Λόγου χάριν,
μελέτη του 2019 σχετικά με τις σημάνσεις αγαθών στη Βρετανία
κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αν και το 82% των ερωτηθέντων
αναγνώριζε την ετικέτα δίκαιου εμπορίου Fairtrade, μόνον το
29% θα αγόραζε τα αντίστοιχα είδη. Τέλος, επιπλέον
παράγοντες, που επηρεάζουν την επιλογή είναι η ηλικία, το
φύλο, η εκπαίδευση και το κοινωνικοοικονομικό στάτους,
στοιχεία, που αποτυπώνουν έλλειμμα ενημέρωσης και
πληροφόρησης. |
