Μερικές ημέρες απομένουνε
μόνο για το τέλος του 2020 και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία
πως η χρονιά θα μας μείνει χαραγμένη στη μνήμα. Γενικά η
χρονιά θα μείνει στην ιστορία, δεδομένου ότι η ανθρωπότητα
έζησε πανδημία …. Και φυσικά όλες οι συζητήσεις γυρίζουνε
γύρω από την κρίση και στο τι θα αφήσει πίσω. Χαρακτηριστικά
ήτανε τα όσα έγραφε το Reuters την προηγούμενη εβδομάδα,
σχολιάζοντας πως οι
κυβερνήσεις σήμερα εμφανίζονται ως οι νέοι ακτιβιστές
μέτοχοι. Και όπως έγραψε το Reuters. Ακριβώς όπως συνέβη και
στην περίπτωση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, έτσι
και τώρα η πανδημία έδωσε το ελεύθερο στα κράτη να
αναμειχθούν περισσότερο στα του ιδιωτικού τομέα. Η διάσωση
επιχειρήσεων σήμαινε πως βρέθηκαν να διατηρούν μερίδια σε
προβληματικές μονάδες, ενώ το μέλημά τους για την εθνική
ασφάλεια τους έδωσε ένα παραπάνω κίνητρο να ενδυναμώσουν
τους ομίλους στρατηγικού ενδιαφέροντος.
Το
ζητούμενο αλλά όχι και ευρισκόμενο πολλές φορές φαίνεται πως
είναι η ορθή διακυβέρνηση. Το επιχείρημα ότι οι εθνικές
κυβερνήσεις πρέπει να μην ανακατεύονται στο επιχειρείν
εθεωρείτο ήδη ξεπερασμένο, προτού ξεσπάσει η πανδημία του
κορωνοϊού. Αρκετά συχνά οι μαζικές ιδιωτικοποιήσεις
εταιρειών κοινής ωφελείας και ταχυδρομείων δεν είχαν ως
αποτέλεσμα την επαγγελλόμενη βελτίωση στην αποδοτικότητα και
την εξυπηρέτηση. Η διάσωση τραπεζών με χρήματα των
φορολογουμένων μετά την κρίση του 2008 έδωσε τέλος στον
κομπασμό για την παντοδυναμία των χρηματοπιστωτικών
ιδρυμάτων.
Εν τω
μεταξύ, η οικονομική επιτυχία της Κίνας βασίστηκε και στο
ότι ασπάστηκε τον κρατικό καπιταλισμό ως μία εναλλακτική
προσέγγιση. Στην αρχή του 21ου αιώνα οι επιχειρήσεις, που
ανήκαν στο δημόσιο, ήλεγχαν μόλις το 5% των περιουσιακών
στοιχείων των 2.000 μεγαλύτερων επιχειρήσεων στον πλανήτη,
σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ. Εως το 2018 το μερίδιό τους
είχε φθάσει στο ένα πέμπτο. Ενέσκηψε ο κορωνοϊός και η
μετακίνηση επιταχύνθηκε. Κρατικές αρχές από το Χονγκ Κονγκ
έως το Παρίσι έχουν διοχετεύσει δημόσια κονδύλια σε
καθηλωμένες αεροπορικές εταιρείες και άλλες υπό κατάρρευση
επιχειρήσεις.
Οι
προηγμένες οικονομίες έχουν δεσμεύσει άνω του 10% του ΑΕΠ
τους υπό μορφή πιστώσεων, κεφαλαίων και εγγυημένων δανείων,
όπως εκτιμά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Πιθανώς μεγάλο
μέρος αυτού του χρέους να μετασχηματισθεί σε μετοχές, οπότε
οι φορολογούμενοι θα διατηρούν μερίδια σε επιχειρήσεις για
χρόνια, όπως θεωρείται το πιθανότερο. Συν τοις άλλοις, τα
κράτη έγιναν πιο δραστήρια, ενώ η Βρετανία και η Γερμανία
ανέλαβαν περισσότερες αρμοδιότητες, ώστε να έχουν τη δυνατότητα
να εξετάζουν τις ξένες επενδύσεις κατ’ απομίμηση της
αντίστοιχης Επιτροπής Ξένων Επενδύσεων στις ΗΠΑ. Η γερμανική
κυβέρνηση διέθεσε 300 εκατ. ευρώ στην παρασκευάστρια
εμβολίων CureVac, ενώ το Λονδίνο επένδυσε 500 εκατ. δολάρια
στην προβληματική εταιρεία διαχείρισης δορυφόρων OneWeb. Το
Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων της Ιταλίας τοποθέτησε
κεφάλαια στην εταιρεία πληρωμών Nexi και τη Euronext, η
οποία διαχειρίζεται χρηματιστήρια.
Το
σοβαρότερο θέμα έχει να κάνει με το ότι το δημόσιο ως
μέτοχος κάποια στιγμή θα διαπιστώσει πως οι προτεραιότητές
του συγχέονται. Από τη μία οι πολιτικές πιέσεις να
υπερασπιστεί την εθνική ασφάλεια, από την άλλη η πρόκληση να
αναπτύξει νέα τεχνολογία και να αναζωογονήσει υποβαθμισμένες
περιοχές θα έρθουν σε σύγκρουση με τις αποδόσεις για τους
επενδυτές.
|
