|
Κάθε χρόνια τέτοια εποχή, το Davos βρίσκεται στο επίκεντρο
του ενδιαφέροντος, συγκεντρώνοντα τα βλέμματα των αγορών και
γενικά των ΜΜΕ. Βέβαια όπως παρατηρούνε αρκετοί, το
περιβόητο οικονομικό Forum του Davos, χρόνο με το χρόνο
χάνει το πρεστίζ του. Χαρακτηριστικά είναι τα όσα είχε
γράψει πριν από μερικές ημέρες και το reuters, σχολιάζοντας
με δεικτικό τρόπο πως η
οικονομική σκέψη του Νταβός είναι αρκετά απλή. Όπως σχολίασε
ο Edward Hadas, οι περισσότεροι από τους ανθρώπους, που
συγκεντρώθηκαν την περασμένη εβδομάδα στο Παγκόσμιο
Οικονομικό Φόρουμ στην Ελβετία και συμμετείχαν στις
συζητήσεις του, θα συμφωνούσαν ότι ουσιώδη συστατικά μιας
μακροπρόθεσμης και αυξανόμενης ευημερίας είναι ένας
συνδυασμός ισχυρών επιχειρήσεων διαφορετικών κλάδων με ένα
μικρό αλλά αποδοτικό κράτος και άφθονο διεθνές εμπόριο.
Αυτήν την απλή συναινετική προσέγγιση την θέτουν υπό
αμφισβήτηση οι πολιτικές εξελίξεις. Αρκεί να σκεφθεί κανείς
τα διεθνή αινίγματα όπως της Κίνας και της Βρετανίας.
Η πολιτική
οικονομία της Κίνας σε μεγάλο βαθμό ακολουθεί το μοντέλο που
αγαπά το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, δηλαδή μία ισχυρή
κυβέρνηση, που δίνει κίνητρα στον τάχιστα αναπτυσσόμενο
ιδιωτικό τομέα, ο οποίος με τη σειρά του αριστεύει στην
υψηλή τεχνολογία με εργαλείο το εκτεταμένο διασυνοριακό
εμπόριο. Η συνταγή του Νταβός οδήγησε σε σταθερή και γρήγορη
οικονομική ανάπτυξη 6,1% κατά κεφαλήν και σε ετήσια βάση.
Αυτά είναι τα στοιχεία του ΔΝΤ για τα τελευταία πέντε χρόνια.
Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι οι άνθρωποι στο Νταβός δεν είναι
και τόσο ενθουσιώδεις. Τους προβληματίζει κάπως το ότι τα
τελευταία δέκα χρόνια οι πολιτικές ελευθερίες περιστέλλονται,
αλλά εκείνα που κυρίως τους ανησυχούν είναι η κλοπή
πνευματικής ιδιοκτησίας, η φρενήρης αύξηση του δανεισμού και
οι υπερβολικές επενδύσεις σε βασικά έργα υποδομών. Ομως,
τώρα έχει προκύψει ένα σοβαρότερο θέμα, μιας και φαίνεται
ολοένα και πιο ξεκάθαρα ότι ο ισχυρός άνδρας της Κίνας, ο Σι
Τζινπίνγκ, απομακρύνεται από την οικονομική προσέγγιση του
Νταβός. Επιθυμεί η χώρα του να εξαρτάται λιγότερο από τον
υπόλοιπο κόσμο και να επικεντρώσει το εμπόριό της και τις
επενδύσεις της στα οικονομικά εξαρτώμενα από αυτήν κράτη.
Στο εγχώριο πεδίο το Κομμουνιστικό Κόμμα θα ελέγχει έτι
περαιτέρω κάθε τμήμα του ιδιωτικού τομέα. Αυτό σημαίνει ότι
η Κίνα δεν θα ακολουθήσει την ορθόδοξη άποψη του Νταβός, την
οποία ακολουθούν Νότια Κορέα και Ταϊβάν, δίνοντας το
ελεύθερο στους ιδιώτες να διαδραματίσουν σημαντικότερο
οικονομικό ρόλο, όσο η ευημερία αυξάνεται.
Βάσει του
συμβατικού οικονομικού μοντέλου, ο ιδεολογικός έλεγχος των
ιδιωτών αφαιρεί από τις επιχειρήσεις τη ζωτικότητά τους, ενώ
οι περιορισμένες πολιτικές ελευθερίες οδηγούν και σε
ανεπαρκείς κρατικές πολιτικές. Η τεχνολογική πρόοδος θα
ανασχεθεί και η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί. Εντούτοις, μπορεί
αυτή η άποψη να είναι λάθος, μιας και δεν υπάρχει ανάλογο
ιστορικό προηγούμενο για την ανάπτυξη μίας σύγχρονης
βιομηχανικής οικονομίας σε μία χώρα τεραστίων διαστάσεων,
όπως η Κίνα – κι αυτό ισχύει, ακόμα και χωρίς να εκτιμήσουμε
τις άγνωστες επιπτώσεις μιας πρωτόγνωρης μείωσης του
πληθυσμού της χώρας, που βρίσκεται σε παραγωγική ηλικία,
κατά 7% από το 2018 έως το 2030, σύμφωνα με τα στοιχεία της
Economist Intelligence Unit.
Αντιθέτως,
στην περίπτωση της Βρετανίας, οι οικονομολόγοι μπορεί να
αισθάνονται περισσότερη αυτοπεποίθηση. Εχουν ένα σοβαρό
επιχείρημα ότι το ελεύθερο διασυνοριακό εμπόριο ωφελεί
συνολικά την ευημερία, αλλά η κυβέρνηση του πρωθυπουργού
Μπόρις Τζόνσον δεν αντιλαμβάνεται την πραγματική φύση αυτής
της ελευθερίας. Η επικείμενη έξοδος της χώρας από την
τεράστια, ενοποιημένη και ενιαία αγορά θα αφαιρέσει από το
βρετανικό εμπόριο μέρος της ελευθερίας του, ακόμα κι αν
συνάψει άλλες συμφωνίες. Οι ειδήμονες είναι τόσο πεπεισμένοι
για την ορθότητα των θέσεών τους, ώστε πολλοί δεν πιστεύουν
ότι ο Τζόνσον θα τηρήσει μία από τις πολλές και
μεταβαλλόμενες υποσχέσεις του, το να απομακρυνθεί από τους
κανόνες της Ε.Ε. Ας υποθέσουμε, όμως ότι τηρεί τις
τελευταίες του δεσμεύσεις. Οπότε μετά το πλήθος στο Νταβός
μπορεί απλά να κάνει ένα βήμα πίσω και να παρακολουθήσει την
αντιπαράθεση ανάμεσα στη θεωρητικά απελευθερωμένη
επιχειρηματική και διπλωματική ενέργεια της Βρετανίας και
στους πραγματικούς περιορισμούς της διεθνούς οικονομίας.
|
