00:01 - 01/09/25

Ακίνητα – Επενδύσεις …

Έχοντας αρκετές φορές πει την ατάκα πως με επενδύσεις σε ακίνητα ανάπτυξη (σε βάθος χρόνου) δε γίνεται … Ο Σύνδεσμος Ανωνύμων Εταιρειών και Επιχειρηματικότητας (ΣΑΕΕ) προβλέπει σημαντική μείωση των ξένων κεφαλαίων που θα επενδυθούν φέτος στην ελληνική αγορά ακινήτων. Συγκεκριμένα, εκτιμά ότι η πτώση κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025 θα ξεπεράσει το 50%, με τις επιπτώσεις να γίνονται πλήρως αντιληπτές στα τέλη Οκτωβρίου. Ο κύριος λόγος είναι οι αλλαγές στο πρόγραμμα «χρυσής βίζας», που αύξησαν σημαντικά το ελάχιστο όριο επένδυσης στις 800.000 ευρώ για την Αττική, τη Θεσσαλονίκη και τα νησιά με μόνιμο πληθυσμό άνω των 3.100 κατοίκων.

Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το πρώτο τρίμηνο του 2025 οι εισροές κεφαλαίων για αγορά ακινήτων μειώθηκαν κατά 31,4%, φτάνοντας τα 356 εκατ. ευρώ, από 520 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2024. Η πτώση θα ήταν μεγαλύτερη, αν δεν είχε δοθεί δίμηνη παράταση για την ολοκλήρωση αγοραπωλησιών με βάση το προηγούμενο καθεστώς (500.000 ευρώ για περιοχές της Αττικής και 250.000 ευρώ για τις υπόλοιπες περιοχές). Κατά το πρώτο δίμηνο υπήρξαν 1.300 αιτήσεις, που συγκράτησαν προσωρινά την πτώση των επενδύσεων.

Εάν επιβεβαιωθεί η εκτίμηση του ΣΑΕΕ, το πρώτο εξάμηνο του 2025 θα εισρεύσουν περίπου 550-600 εκατ. ευρώ, έναντι 1,15 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2024. Υπενθυμίζεται ότι συνολικά το 2024 οι εισροές ξένων κεφαλαίων για την αγορά ακινήτων έφτασαν τα 2,75 δισ., καταγράφοντας αύξηση 30% σε σχέση με το 2023 (2,1 δισ.), με το τέταρτο τρίμηνο να ξεπερνά κάθε προηγούμενο, φτάνοντας τα 824,5 εκατ. ευρώ (+68% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023).

Οι ξένες επενδύσεις στην αγορά ακινήτων αποτελούν σημαντικό μέρος των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ), φτάνοντας περίπου το 50% του συνόλου, ακόμη και μετά μεγάλες συναλλαγές όπως η εξαγορά της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή από τη Masdar.

Ο ΣΑΕΕ επισημαίνει ότι η εικόνα θα μπορούσε να βελτιωθεί με την υπογραφή της διευκρινιστικής ΚΥΑ για το νέο πρόγραμμα «χρυσής βίζας». Η ρύθμιση προβλέπει άδειες με ελάχιστο ποσό 250.000 ευρώ για ακίνητα που έχουν αλλάξει χρήση (π.χ. από γραφείο ή κατάστημα σε διαμέρισμα). Ισχύει περιορισμός στην εκμετάλλευση, αφού απαγορεύεται η μετατροπή τους σε βραχυχρόνια μίσθωση, με δυνατότητα χρήσης μόνο για μακροχρόνια μίσθωση ή για ιδία χρήση.

Μια μελέτη που κρατάμε

Από την προηγούμενη εβδομάδα κρατάμε μια μελέτη του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, που δόθηκε στη δημοσιότητα λίγο πριν τη ΔΕΘ, καταγράφει ένα μάλλον αρνητικό περιβάλλον, όπου οι δυσμενείς εξελίξεις υπερτερούν των θετικών. Η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος στο πρώτο εξάμηνο του 2025 συνδέεται με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία δείχνουν μείωση του τζίρου στα μικρά καταστήματα, τα οποία εξακολουθούν να αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά» της επιχειρηματικότητας. Παραμένει αμφίβολο αν η αναμενόμενη ανάκαμψη των επόμενων μηνών, ενισχυμένη από την τουριστική περίοδο, θα είναι αρκετή ώστε να εξασφαλίσει την απαραίτητη ρευστότητα στους «μικρούς» της αγοράς που δέχονται τις ισχυρότερες πιέσεις.

Σύμφωνα με την έρευνα, μία στις δύο μικρές ή πολύ μικρές επιχειρήσεις έχει ταμειακά διαθέσιμα που φτάνουν το πολύ για έναν μήνα, ενώ πάνω από το 1/4 των επιχειρήσεων βρίσκεται ήδη σε κατάσταση οικονομικής ασφυξίας.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο κλάδος αναμένει με έντονο ενδιαφέρον τις εξαγγελίες της ΔΕΘ, ελπίζοντας σε ουσιαστικές φοροελαφρύνσεις για τους μικρομεσαίους. Παράλληλα, εκπρόσωποι των επαγγελματιών προειδοποιούν για την έκρηξη του ιδιωτικού χρέους και τη συνεχή αύξηση του λειτουργικού κόστους.

Το βάρος του χρέους και το κόστος στέγασης

Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, τα χρέη προς τον ΕΦΚΑ έχουν αυξηθεί κατά 19 δισ. ευρώ από το 2019 (από 32 στα 51 δισ.), οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία έφτασαν τα 8,5 δισ. ευρώ την τελευταία διετία, ενώ οι οφειλές προς τις εταιρείες ενέργειας ξεπερνούν τα 4 δισ. ευρώ. Συνολικά, τα συσσωρευμένα χρέη λειτουργούν σαν «θηλιά» για περισσότερες από 300.000 επιχειρήσεις, οδηγώντας τες σε αργό μαρασμό όσο δεν δίνεται μόνιμη λύση.

Παράλληλα, η στεγαστική κρίση αναδεικνύεται σε νέα απειλή, όχι μόνο για τα νοικοκυριά αλλά και για τις μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες δαπανούν πάνω από το 50% των εσόδων τους απλώς για να καλύψουν τα ενοίκια.

Μέσα σε αυτές τις πιεστικές συνθήκες, η «μαρίδα» των μικρομεσαίων, κυρίως οι πολύ μικρές επιχειρήσεις με 1 έως 10 εργαζόμενους, περιμένει με αγωνία τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, ελπίζοντας όχι μόνο σε φορολογικές ελαφρύνσεις για τη μεσαία τάξη, αλλά και σε στοχευμένα μέτρα που θα επιτρέψουν τη μετάβαση από την απλή επιβίωση σε πραγματική ανάπτυξη.

Τι δείχνουν τα στοιχεία της έρευνας ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ

Η νέα έρευνα καταγράφει αισθητή υποχώρηση του οικονομικού κλίματος για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025. Ο σχετικός δείκτης μειώθηκε κατά 12 μονάδες, φθάνοντας τις 47,2, γεγονός που αντανακλά τη μείωση του κύκλου εργασιών, το υψηλό λειτουργικό κόστος, την υποχώρηση της ρευστότητας και τη δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Ο Δείκτης Προσδοκιών υποχώρησε ελαφρά στις 58,2 μονάδες, καταδεικνύοντας αβεβαιότητα και συγκρατημένες προοπτικές.

Τα αναλυτικά στοιχεία σκιαγραφούν ένα απαιτητικό περιβάλλον:

Εννέα στις δέκα επιχειρήσεις κατέγραψαν αύξηση του λειτουργικού κόστους από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης.

Το 50% δήλωσε μείωση του κύκλου εργασιών στο πρώτο εξάμηνο του 2025.

Το 56,7% ανέφερε περαιτέρω μείωση ρευστότητας, υπενθυμίζοντας τις δύσκολες συνθήκες του 2018.

Η επενδυτική δραστηριότητα παραμένει χαμηλή: στο 53,4% όσων επένδυσαν, το ποσό δεν ξεπέρασε τις 5.000 ευρώ, ενώ η εξάρτηση από ίδια κεφάλαια αγγίζει το 83,2%.

Σημάδια ανθεκτικότητας

Παρά το δυσμενές περιβάλλον, εντοπίζονται και κάποια θετικά στοιχεία:

Το 10,1% των επιχειρήσεων αύξησε το προσωπικό του.

Το ποσοστό των επιχειρήσεων με ληξιπρόθεσμες οφειλές υποχώρησε στο 24% από 30,2% το προηγούμενο εξάμηνο.

Γενικά, η εικόνα που προκύπτει είναι αυτή ενός επιχειρηματικού τοπίου γεμάτου προκλήσεις, με περιορισμένα αλλά υπαρκτά σημάδια αντοχής, τα οποία ωστόσο δεν επαρκούν για να σηματοδοτήσουν ουσιαστική αλλαγή πορείας.

Συμπεράσματα της έρευνας

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων μειώθηκε στις 47,2 μονάδες, καταγράφοντας πτώση περίπου 12 μονάδων σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο.

Το 26,8% των επιχειρήσεων δεν διαθέτει καθόλου ρευστά διαθέσιμα, ενώ το 22% έχει κεφάλαια που επαρκούν το πολύ για έναν μήνα.

Το 10,1% δήλωσε αύξηση προσωπικού.

Εννέα στις δέκα επιχειρήσεις ανέφεραν αύξηση του λειτουργικού κόστους από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης, μεσοσταθμικά κατά 37,6%.

Ποιότητα διατροφής

Μια νέα επιστημονική έρευνα του Πανεπιστημίου Αιγαίου σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ φέρνει στο φως ανησυχητικά ευρήματα για την ποιότητα των ελληνικών αυγών. Οι λεγόμενες «αιώνιες χημικές ουσίες» PFAS, γνωστές και ως «για πάντα χημικά», ανιχνεύθηκαν σε όλα τα δείγματα, ενώ σε πολλά υπερέβαιναν τα όρια ασφαλείας της Ε.Ε. για όλες τις ηλικιακές ομάδες, ιδιαίτερα στην Ηλεία.

Οι PFAS δεν αποδομούνται ποτέ και συσσωρεύονται στο περιβάλλον, περνώντας τελικά στην τροφική αλυσίδα. Έρευνες στο εξωτερικό έχουν συνδέσει τις ουσίες αυτές με καρκίνο, βλάβες στο ήπαρ και το ανοσοποιητικό, καθώς και με προβλήματα ανάπτυξης στα παιδιά. Η νέα ελληνική μελέτη επιβεβαιώνει ότι και στη χώρα μας η κατάσταση είναι σοβαρή.

Η ανάλυση περιλάμβανε 75 αυγά από κοτέτσια σε Σέρρες, Μαγνησία, Βοιωτία, Αττική και Ηλεία. Οι μέσες τιμές για PFOS, PFHxS και PFBA καταγράφηκαν σε πολύ υψηλά επίπεδα, με κάποιες μετρήσεις να φτάνουν έως και 5,30 μg/kg. Σύμφωνα με τους ερευνητές, έφηβοι και ηλικιωμένοι υπερβαίνουν το όριο ασφαλούς εβδομαδιαίας πρόσληψης, δημιουργώντας σοβαρούς προβληματισμούς για την υγεία των καταναλωτών.

Φάρμακα και φυτοφάρμακα στα αυγά

Για πρώτη φορά σε ελληνικά αυγά ανιχνεύθηκαν επίσης υπολείμματα φαρμάκων και έξι διαφορετικά φυτοφάρμακα. Το εντομοαπωθητικό DEET βρέθηκε σε όλα τα δείγματα, ενώ το οξολινικό οξύ ήταν το συχνότερα ανιχνευμένο φαρμακευτικό σκεύασμα. Αν και τα βαρέα μέταλλα εντοπίστηκαν σε χαμηλά επίπεδα, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η παρουσία PFAS παραμένει σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία.

Οι επιστήμονες καλούν σε περαιτέρω έρευνα για να εντοπιστούν οι πηγές μόλυνσης και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα προστασίας, επισημαίνοντας ότι η ασφάλεια των τροφίμων πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα.