00:01 - 01/10/25

Κόστος Στέγασης

Τα χαμηλά εισοδήματα «λυγίζουν» από το κόστος στέγασης

Σύμφωνα με ανάλυση της Blupeak Estate Analytics, τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα δαπανούν πλέον πάνω από το 60% του μηνιαίου τους προϋπολογισμού για να καλύψουν τις ανάγκες στέγασης. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στη συνεχή άνοδο του κόστους κατοικίας: από το 2019 έως το 2025 τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 24% και οι τιμές πώλησης κατά 30%, ενώ το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα ενισχύθηκε μόλις κατά 6%, λόγω της ακρίβειας και του επίμονου πληθωρισμού.

Η επίδραση των βραχυχρόνιων μισθώσεων

Όπως σημειώνει η Καθημερινή, η αύξηση στις τιμές πώλησης οδηγεί περισσότερους στην επιλογή της ενοικίασης, εντείνοντας τις πιέσεις στην αγορά. Η Blupeak επισημαίνει ότι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις επιβαρύνουν περαιτέρω την κατάσταση, ιδίως σε τουριστικές περιοχές όπως η Αθήνα. Στο β΄ τρίμηνο του 2025 τα ζητούμενα ενοίκια στην πρωτεύουσα αυξήθηκαν κατά 7,2%, την ώρα που υπήρχαν περίπου 15.400 ενεργές καταχωρίσεις Airbnb, οι οποίες απορροφούν σημαντικό μέρος του διαθέσιμου οικιστικού αποθέματος και διαταράσσουν την ισορροπία προσφοράς – ζήτησης.

Τα «παγωμένα» ακίνητα

Η Blupeak έχει καταγράψει περίπου 100.000 κατοικίες που παραμένουν ανεκμετάλλευτες: περισσότερες από 75.000 ανήκουν σε φορείς του Δημοσίου ή σε ιδρύματα, ενώ άλλες 25.000 βρίσκονται σε χαρτοφυλάκια τραπεζών και εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων. Παράλληλα, εκτιμάται ότι μόνο στην Αττική υπάρχουν 250.000-300.000 κενά διαμερίσματα, ενώ σε όλη τη χώρα εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια μένουν άδεια. Επιπλέον, υπολογίζονται 6.500 εκκρεμείς κληρονομιές, εκ των οποίων οι 4.500 χαρακτηρίζονται σχολάζουσες, δηλαδή χωρίς ενεργό ιδιοκτησιακό καθεστώς.

Προτεινόμενες λύσεις

Η εταιρεία υπογραμμίζει ότι απαιτούνται άμεσες και ουσιαστικές παρεμβάσεις με μακροπρόθεσμο χαρακτήρα. Μεταξύ άλλων προτείνει την επιβολή ανώτατου ορίου στις βραχυχρόνιες μισθώσεις σε περιοχές όπου τα καταλύματα ξεπερνούν το 10% του συνόλου των κατοικιών, με επανεξέταση ανά εξάμηνο. Ένα τέτοιο μέτρο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των ενοικίων κατά 2%-5% μέσα σε έναν χρόνο.

Ανακαίνιση και κοινωνικά κριτήρια

Η Blupeak προτείνει επίσης κίνητρα προς ιδιοκτήτες για την ανακαίνιση και διάθεση κατοικιών στην αγορά μακροχρόνιας μίσθωσης με κοινωνικά κριτήρια. Σε αυτά περιλαμβάνονται πρόσθετη φορολογική έκπτωση 10% για εργασίες ανακαίνισης και χορήγηση μικροδανείων με χαμηλό επιτόκιο, υπό τον όρο τριετούς μίσθωσης με ενοίκιο αναφοράς ανάλογα με την περιοχή και το μέγεθος. Στόχος είναι η ενίσχυση του διαθέσιμου αποθέματος με τρόπο άμεσο και κοινωνικά δίκαιο.

Ωστόσο, πρωτοβουλίες αυτού του τύπου, όπως το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», έχουν μέχρι σήμερα αποτύχει λόγω γραφειοκρατικών εμποδίων και χαμηλής ανταπόκρισης των ιδιοκτητών. Για τον λόγο αυτό, η Blupeak εισηγείται ένα νέο πλαίσιο, που θα βασίζεται σε συνέργειες με ειδικευμένες πλατφόρμες, οι οποίες θα αναλαμβάνουν την ανακαίνιση και την ενοικίαση των ακινήτων με κοινωνικούς όρους που θα συμφωνούνται εκ των προτέρων.

Η ανάγκη αξιόπιστων δεδομένων

Καθοριστικό εμπόδιο στη διαμόρφωση αποτελεσματικών πολιτικών για την αγορά κατοικίας παραμένει η απουσία ακριβών και επίκαιρων στατιστικών στοιχείων. Η Blupeak τονίζει ότι απαιτείται ψηφιοποίηση της αγοράς ακινήτων και δημιουργία εθνικού μητρώου κατοικιών και ενοικίων, όπου θα καταγράφονται σε πραγματικό χρόνο η χρήση, η διαθεσιμότητα και οι τιμές κάθε ακινήτου. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να υπάρξει στοχευμένη πολιτική για την αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.

Αγορά Εργασίας

Η ελληνική αγορά εργασίας συνεχίζει να δείχνει βελτίωση, καθώς το δεύτερο τρίμηνο του 2025 ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε κατά 1,4% σε ετήσια βάση, αγγίζοντας τα 4,4 εκατομμύρια – το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 15 ετών. Ωστόσο, οι ελλείψεις προσωπικού σε καίριους κλάδους και η υψηλή διαρθρωτική ανεργία εξακολουθούν να αποτελούν σημαντική πρόκληση.

Σύμφωνα με την Alpha Bank, η αντιμετώπιση δύο βασικών ζητημάτων είναι κομβικής σημασίας:

1. Υψηλή διαρθρωτική ανεργία

Η αναντιστοιχία μεταξύ ζητούμενων και προσφερόμενων δεξιοτήτων κρατά την Ελλάδα στα υψηλότερα επίπεδα διαρθρωτικής ανεργίας στην ΕΕ-27, με ποσοστό που εκτιμάται πάνω από 9% το 2025. Οι ελλείψεις είναι πιο έντονες στον τουρισμό και στις κατασκευές, παρά την αύξηση της συνολικής απασχόλησης.

2. Χαμηλή συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό

Το ποσοστό συμμετοχής παραμένει χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με αποτέλεσμα και χαμηλότερη απασχόληση (Ελλάδα 56,4% έναντι 62,1% στην ΕΕ-27 το β΄ τρίμηνο). Η διαφορά είναι ιδιαίτερα εμφανής στις γυναίκες και στους νέους, παρότι η συμμετοχή αυτών των ομάδων σημείωσε ιστορικά υψηλά.

Πολιτικές προτεραιότητες

Η τράπεζα υπογραμμίζει τέσσερις άξονες πολιτικής:

Μείωση διαρθρωτικής ανεργίας μέσω επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που θα προωθήσουν την ανάπτυξη ψηφιακών, πράσινων και τεχνικών δεξιοτήτων, την αναβάθμιση της επαγγελματικής κατάρτισης και την καλύτερη σύνδεση εκπαίδευσης και παραγωγής.

Αύξηση συμμετοχής νέων, γυναικών και μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων, με μέτρα όπως φορολογικά κίνητρα, επιδοτήσεις απασχόλησης (in-work benefits) και διευκολύνσεις για τη φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων.

Περιορισμός αδήλωτης εργασίας μέσω ισχυρότερων ελέγχων αλλά και μείωσης του μη μισθολογικού κόστους, ώστε να γίνει πιο ελκυστική η νόμιμη απασχόληση.

Αντιστροφή του brain drain, με κίνητρα επιστροφής εξειδικευμένων εργαζομένων που μετανάστευσαν κατά την περίοδο της κρίσης.

Ενδείξεις αποκλιμάκωσης της διαρθρωτικής ανεργίας

Η καμπύλη Beveridge για την περίοδο 2019–2025 δείχνει πτώση της ανεργίας και αύξηση των κενών θέσεων, με εξαίρεση την πανδημία. Το β΄ τρίμηνο 2025, το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε σε 8,6% (από 9,8% πέρυσι), ενώ τα κενά υποχώρησαν στο 1,6% (από 2,5%). Η τάση αυτή, ιδίως στον τουρισμό, υποδηλώνει κάποια εξομάλυνση των αναντιστοιχιών δεξιοτήτων.

Σύγκλιση με την Ευρώπη

Η απασχόληση στην Ελλάδα ανήλθε στο 56,4% το β΄ τρίμηνο 2025 – το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί. Η πρόοδος οφείλεται κυρίως στη συμμετοχή των γυναικών (48,7%), η οποία πλησιάζει πλέον τα ευρωπαϊκά επίπεδα. Στους νέους κάτω των 25 ετών, ωστόσο, το χάσμα παραμένει μεγάλο (20,5% στην Ελλάδα έναντι 34,6% στην ΕΕ-27).

Οι κλάδοι με τα περισσότερα κενά εξακολουθούν να είναι οι κατασκευές, οι τεχνικές και επιστημονικές δραστηριότητες, καθώς και η εστίαση-φιλοξενία, ενώ χαμηλότερα ποσοστά εμφανίζουν οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, η ενέργεια και τα ορυχεία.

Θέμα χρόνου – Κρατάμε επιφυλάξεις

Σε ένα γρήγορο σχόλιο για τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα, άνθρωποι που γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις θεωρούν πλέον θέμα χρόνου να ανακοινώσει ο κ. Σαμαράς νέο κόμμα. Δεν ξέρουμε πραγματικά τι να πούμε· είναι πληροφορίες που μεταφέρουμε σηκώνοντας τα χέρια ψηλά.

Εφόσον επιβεβαιωθούν, μέχρι την τελευταία στιγμή θεωρούμε την κίνηση του πραγματικά ακατανόητη. Κατά την άποψή μας, πρόκειται για μια απαράδεκτη κίνηση του κ. Σαμαρά, που το μόνο που έχει να προσφέρει στο συγκεκριμένο timing είναι ζημία στη χώρα

Και για να το ξεκαθαρίσουμε, αυτά δεν τα λέμε γιατί είμαστε ΝΔ ή οπαδοί του κ. Μητσοτάκη – το αντίθετο. Αλλά γιατί έτσι πιστεύουμε.