00:01 - 07/04/25

Μισθοί

Η επίδραση της αύξησης του κατώτατου μισθού φτάνει έως τους μισθούς των 1.350 ευρώ μεικτά, γεγονός που σημαίνει πως εργαζόμενοι με υψηλότερες αποδοχές αναμένεται μέσα στο 2025 είτε να μη δουν αυξήσεις είτε να δουν μόνο οριακές, της τάξης του 1% με 1,5%. Αν και, σύμφωνα με τη δήλωση της Υπουργού Εργασίας Νίκης Κεραμέως, ο στόχος για μέσο μισθό 1.500 ευρώ ενδέχεται να επιτευχθεί πριν το 2027, οι μελέτες καταδεικνύουν ότι αυτό θα συμβεί κυρίως λόγω της επίδρασης της αύξησης στα εισοδηματικά κλιμάκια κοντά στον κατώτατο μισθό.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Καθημερινής, πέραν των 1.350 ευρώ, εάν δεν υπάρξουν ουσιαστικές παρεμβάσεις στις εργασιακές σχέσεις, η αύξηση των μισθών αναμένεται να είναι σημαντικά περιορισμένη ή και ανύπαρκτη. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι άλλες μελέτες υποστηρίζουν πως ο μέσος μισθός των 1.500 ευρώ θα έπρεπε να είχε ήδη επιτευχθεί.

Ο εργατολόγος Γιάννης Καρούζος, μιλώντας στην Καθημερινή, αναφέρει ότι η πρόσφατη αύξηση του κατώτατου μισθού στα 880 ευρώ αφορά περίπου 575.000 εργαζόμενους, ωστόσο οι μεταβολές στους μέσους μισθούς επηρεάζουν περισσότερους από 1,5 εκατομμύριο μισθωτούς με απολαβές άνω των 900 ευρώ. Η επίδραση του κατώτατου στον μέσο μισθό –το λεγόμενο spillover effect– φαίνεται από τα δεδομένα του 2024, οπότε ο κατώτατος αυξήθηκε κατά 6,4%:

Εργαζόμενοι με μισθούς 1.000–1.100 ευρώ είδαν κατά μέσο όρο αύξηση 2,8%.

Εργαζόμενοι με μισθούς 1.100–1.200 ευρώ είχαν μέση αύξηση 1,4%.

Για όσους αμείβονται με 1.200–1.300 ευρώ, η αύξηση ήταν μόλις 1,1%.

Τα στοιχεία αυτά, που προέρχονται από την Τράπεζα της Ελλάδος, δείχνουν πως η επίδραση της αύξησης εξαντλείται γύρω στα 1.350 ευρώ. Πάνω από αυτό το όριο, οι μισθοί είτε δεν επηρεάζονται είτε επηρεάζονται ελάχιστα από την αύξηση του κατώτατου.

Σε σύγκριση με προηγούμενα έτη, οι μελετητές της Τράπεζας της Ελλάδος παρατηρούν πως η επίδραση του κατώτατου μισθού είναι εντονότερη στα χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια (π.χ. 1.000–1.100 ευρώ), ενώ φθίνει στα υψηλότερα, όπου μικρότερο ποσοστό της αύξησης μεταφέρεται στους μισθούς. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως στα ανώτερα κλιμάκια –όπου συνήθως εργάζονται πιο εξειδικευμένοι υπάλληλοι– δεν καταγράφονται αυξήσεις που να σχετίζονται με τον κατώτατο μισθό.

Η ίδια τάση καταγράφεται και στη μελέτη του ΚΕΠΕ για τον κατώτατο μισθό του 2025, που επισημαίνει ότι, πέραν των εργαζομένων με μισθούς 900–1.350 ευρώ, υπάρχουν και συγκεκριμένες ομάδες που επηρεάζονται περισσότερο:

Οι εργαζόμενοι σε μικρές επιχειρήσεις.

Οι γυναίκες.

Οι εργαζόμενοι με μερική απασχόληση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, μετά τις αυξήσεις του 2024, οι αποδοχές στις μικρές επιχειρήσεις αυξήθηκαν κατά 8,6% –ποσοστό υψηλότερο από την αύξηση του κατώτατου (6,4%)– ενώ στις μεγάλες επιχειρήσεις, όπου οι μισθοί ήταν ήδη υψηλότεροι, η αύξηση ήταν μόλις 5,1%.

Μικρές Επιχειρήσεις

Αντίθετα, η αύξηση της απασχόλησης στις μικρές επιχειρήσεις –οι οποίες επηρεάστηκαν εντονότερα από την αύξηση του κατώτατου μισθού– ήταν περιορισμένη, φθάνοντας μόλις το 1,6%, τη στιγμή που στις μεγάλες επιχειρήσεις έφτασε το 5,1%.

Παράλληλα, οι αποδοχές των γυναικών αυξήθηκαν κατά μέσο όρο κατά 0,636 ποσοστιαίες μονάδες για κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης του κατώτατου μισθού, έναντι 0,59 π.μ. στον γενικό πληθυσμό.

Στην περίπτωση της μερικής απασχόλησης, η ελαστικότητα του μέσου μισθού ως προς τον κατώτατο ανέρχεται στο υψηλό επίπεδο των 0,75 π.μ. για κάθε μονάδα αύξησης του κατώτατου μισθού. Μάλιστα, στις μικρές επιχειρήσεις, όπου η μερική απασχόληση είναι πιο διαδεδομένη, η συσχέτιση αυτή είναι ακόμα εντονότερη, καθώς φθάνει στις 0,79 ποσοστιαίες μονάδες.

Όπως επισημαίνει ο κ. Καρούζος, πέρα από το φαινόμενο της διάχυσης της αύξησης του κατώτατου μισθού, καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη των αποδοχών είναι και η λειτουργία των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, και σε αυτό το πεδίο, τα δεδομένα δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξα για την επίτευξη του στόχου των 1.500 ευρώ έως το 2027.

Οι επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις καλύπτουν μικρό μόνο ποσοστό εργαζομένων. Στο δεκάμηνο του 2024 υπεγράφησαν 205 τέτοιες συμβάσεις, καλύπτοντας συνολικά 142.374 εργαζομένους. Από αυτές, οι 132 –που αντιστοιχούν σε 87.855 εργαζομένους, ή 61,7% του συνόλου– δεν περιλάμβαναν καμία πρόβλεψη για αύξηση αποδοχών. Οι υπόλοιποι 54.519 εργαζόμενοι (38,3%) έλαβαν κατά μέσο όρο αύξηση μόλις 2%, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.

Υπάρχουν, βεβαίως, ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων που καλύπτονται από κλαδικές συλλογικές συμβάσεις και λαμβάνουν σημαντικές αυξήσεις, όπως οι υπάλληλοι τραπεζών, οι εργαζόμενοι σε ξενοδοχεία, αρτοποιεία, τουριστικά και επισιτιστικά καταστήματα, στον κλάδο των πετρελαιοειδών, στην καπνοβιομηχανία κ.ά. Βάσει των στοιχείων της Eurostat για τον Δείκτη Μισθολογικού Κόστους, το 2023 οι αποδοχές στον τουριστικό τομέα αυξήθηκαν κατά 17,2%, στον χρηματοπιστωτικό τομέα κατά 11,6% και συνολικά στην επιχειρηματική οικονομία κατά 8,1%.

Ο κ. Καρούζος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι είναι απολύτως σαφές πως χρειάζεται ένα ειδικά στοχευμένο πλαίσιο μέτρων για τη στήριξη της μεσαίας τάξης, η οποία πλήττεται περισσότερο: πρόκειται για εργαζόμενους που δεν καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις, επηρεάζονται ελάχιστα από τις αυξήσεις του κατώτατου και βλέπουν τις αποδοχές τους να διαβρώνονται από τον πληθωρισμό.

Τέλος, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ομότιμου καθηγητή του Παντείου Σάββα Ρομπόλη και του δρος Βασίλη Μπέτση, ο μέσος μισθός στην Ελλάδα θα έπρεπε ήδη από το 2024 να έχει φτάσει τα 1.520 ευρώ, και άρα ο στόχος για το 2027 θεωρείται καθυστερημένος. Οι ίδιοι υπογραμμίζουν την ανάγκη αύξησης της κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις στο 80%, όπως προβλέπεται και στην Οδηγία 2022/2041 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επάρκεια των κατώτατων μισθών.

Τουρισμός

Αν και υπάρχει μια σχετική ανησυχία για πιθανές έμμεσες κυρίως επιπτώσεις στην πορεία του ελληνικού τουρισμού από την αναστάτωση που προκαλούν στην παγκόσμια οικονομία οι τελευταίες εξελίξεις με τους δασμούς του D. Trump, τις οποίες πάντως δεν πολύ ασπαζόμαστε. Θετικά τα παρακάτω στοιχεία:

Mε 28,2 εκατ. προγραμματισμένες αεροπορικές θέσεις σε διεθνείς πτήσεις προς την Ελλάδα και αύξηση +4,6% σε σύγκριση με το 2024 ανοίγει η θερινή σεζόν 2025 . Συνολικά, ο προγραμματισμός της θερινής περιόδου 2025 αποτυπώνει μια σταθερή δομή της τουριστικής ζήτησης, με το ενδιαφέρον για την Ελλάδα να παραμένει ισχυρό από τις μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές, ενώ η δυναμική από τις ΗΠΑ, τη Μέση Ανατολή και τη ΝΑ Ευρώπη συνεχίζει να ενισχύεται.

Αυτό είναι το κύριο συμπέρασμα που προκύπτει από την ανάλυση των πλέον πρόσφατων διαθέσιμων στοιχείων του Air Data  Tracker, του  ψηφιακού κόμβου του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) για τη δυναμική παρακολούθηση του προγραμματισμού των αεροπορικών θέσεων και της εξέλιξης των κρατήσεων αεροπορικών θέσεων σε εισερχόμενες διεθνείς πτήσεις.

Παράλληλα, προκύπτει σταδιακή επέκταση της σεζόν με αυξημένες κρατήσεις τον Απρίλιο και τον Μάιο, ενώ αξιοσημείωτη είναι η μείωση των κρατήσεων 11,6% στη Σαντορίνη λόγω των σεισμών.

O κ. Ηλίας Κικίλιας, Γενικός Διευθυντής του ΙΝΣΕΤΕ δήλωσε σχετικά «Η θερινή σεζόν 2025 αναμένεται να εξελιχθεί θετικά για τον ελληνικό τουρισμό. Το άνοιγμα σε νέες αγορές μαζί με τη διαφαινόμενη αύξηση της τουριστικής δραστηριότητας στην αρχή της σεζόν επιβεβαιώνουν τη δυναμική του τομέα. Ανταγωνιστικότητα, ανθεκτικότητα, βιωσιμότητα και προσαρμογή αποτελούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις για να διατηρήσει και να ενισχύσει ο ελληνικός τουρισμός την ισχυρή του θέση στην παγκόσμια τουριστική αγορά.».

Η εικόνα ανά αγορά

Το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει η μεγαλύτερη αγορά για την Ελλάδα με 5,6 εκατ. θέσεις (+2,2% σε σχέση με πέρυσι), αντιπροσωπεύοντας το 20% του συνόλου, ενώ ακολουθεί η Γερμανία με 4,7 εκατ. θέσεις (+2,5%) και μερίδιο αγοράς 17%. Τρίτη είναι η Ιταλία με 2,5 εκατ. θέσεις (+3,9%) και μερίδιο αγοράς 9%, επιβεβαιώνοντας τη σταθερή ανοδική πορεία των τελευταίων ετών.

Από τις σημαντικές αγορές για τον εισερχόμενο τουρισμό, τη μεγαλύτερη αύξηση (+18,6%) καταγράφουν οι ΗΠΑ με 727 χιλιάδες αεροπορικές θέσεις. Ανάμεσα στις σημαντικές αυξήσεις ξεχωρίζουν το Ισραήλ, που παρουσιάζει ισχυρή άνοδο +52,1%, ξεπερνώντας το 1,3 εκατ. θέσεις. Αξιοσημείωτη αύξηση παρουσιάζουν και χώρες με μικρή μέχρι στιγμής δυναμικότητα όπως η Σαουδική Αραβία (+45,0 %) με 84 χιλ. θέσεις, η Αλβανία (+56,0%) με 156 χιλ. θέσεις και η Αρμενία (+68,5%) με 75 χιλ. θέσεις. Εντυπωσιακή αύξηση εμφανίζει και η Γεωργία, η οποία υπερδιπλασιάζει τη δυναμικότητά της (+113% ) με 126 χιλ. θέσεις.

Αντίθετα, μειώσεις παρατηρούνται από χώρες όπως η Γαλλία (-2,6%)  με 1,7 εκατ. θέσεις, η Πολωνία (-6,7%) με  682 χιλ. θέσεις και η Δανία (-7,3% ) με  298 χιλ. θέσεις.

Η εικόνα ανά προορισμό

Σε επίπεδο προορισμών και για το top-10 των αεροδρομίων, τη μεγαλύτερη αύξηση παρουσιάζει η Θεσσαλονίκη με +11,4% και 2,3 εκατ. θέσεις, ακολουθούμενη από την Αθήνα με +8,3% και 10 εκατ. θέσεις, τα Χανιά με +5,6% και 1,4 εκατ. θέσεις, την Κέρκυρα με +5,1% και 2,3 εκατ. θέσεις, τη Ρόδο με +2,4% και 2,9 εκατ. θέσεις, ενώ οριακές αυξήσεις παρουσιάζουν η Μύκονος (+0,9%) με 650 χιλ. θέσεις, το Ηράκλειο (+0,2%) με 3,7 εκατ. θέσεις και η Κως (+0,1%) με 1,4 εκατ. θέσεις. Αντίθετα, μείωση παρουσιάζουν η Σαντορίνη (-11,6%) με 754 χιλ. θέσεις και η Ζάκυνθος (-1,5% ) με 1,0 εκατ. θέσεις.

Σταδιακή αύξηση της τουριστικής δραστηριότητας στην αρχή της σεζόν

Η ποσοστιαία αύξηση προγραμματισμένων θέσεων είναι μεγαλύτερη κατά τους μήνες Απρίλιο (+10,5%), Μάιο (+5,9%) και Ιούνιο (+5,1%), μια εξέλιξη που παραπέμπει σε σταδιακή αύξηση της τουριστικής δραστηριότητας στην αρχή της σεζόν, αντίστοιχη με  εκείνη που καταγράφηκε τους φθινοπωρινούς μήνες τα προηγούμενα δύο χρόνια.

Οι ανταγωνίστριες χώρες

Από τις ανταγωνίστριες χώρες, τον μεγαλύτερο αριθμό θέσεων έχει η Ισπανία με 82,9 εκατ. (+5,6% σε σχέση με πέρυσι), ακολουθούμενη από την Ιταλία με 62,1 εκατ. (+5,7%), τη Γαλλία με 58,2 εκατ. (+0,6%), την Τουρκία με 52,0 εκατ. (+4,1%), την Ελλάδα με 28,2 εκατ. (+4,6%), την Πορτογαλία με 22,6 εκατ. (+5,4%), την Κροατία με 6,9 εκατ. (+7,2%), την Κύπρο με 5,7 εκατ. (+16,4%) και τη Μάλτα με 3,8 εκατ. (+10,4%). Παρατηρείται δηλαδή ότι τις μεγαλύτερες αυξήσεις παρουσιάζουν οι μικρότεροι προορισμοί (Κροατία, Κύπρος, Μάλτα), ενώ οι υπόλοιπες χώρες κυμαίνονται μεταξύ 4,1% και 5,7%, πλην Γαλλίας που η αύξηση αναμένεται οριακή (+0,6%). 

Τρόφιμα

Μέσα τώρα σε όλον αυτόν τον κακό χαμό που προκαλούν οι δασμού του D. Trump. Οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν τον Μάρτιο, με μια απότομη αύξηση στα φυτικά έλαια να αντισταθμίζει τις μειώσεις στα δημητριακά και τη ζάχαρη, ανακοίνωσε την Παρασκευή ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών.

Ο Δείκτης Τιμών Τροφίμων του FAO, ο οποίος παρακολουθεί τις μηνιαίες μεταβολές σε ένα καλάθι διεθνώς εμπορεύσιμων ειδών διατροφής, διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο στις 127,1 μονάδες τον Μάρτιο έναντι αναθεωρημένης εκτίμησης 126,8 μονάδων για τον Φεβρουάριο.

Η μέτρηση του Μαρτίου ήταν αυξημένη κατά 6,9% σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα, αλλά 20,7% κάτω από το ανώτατο όριο του Μαρτίου 2022 μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Υποσχέθηκε (κι άλλον) ανασχηματισμό μήπως και πέσουν οι τόνοι

Όπως τώρα σχολίαζε ο Βηματοδότης …. Με ελιγμούς, τρικ και… τυράκι την πρωθυπουργική υπόσχεση ότι θα γίνει και άλλος ανασχηματισμός προσπάθησε το Μέγαρο Μαξίμου να καταπραΰνει το φορτισμένο κλίμα που επικρατεί εδώ και καιρό στη «γαλάζια» Κοινοβουλευτική Ομάδα.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έκρυψε την αγωνία του για το βαρύ κλίμα που επικρατούσε στις τάξεις των βουλευτών παραδεχόμενος ότι «είναι σημαντικό, και με την ευκαιρία της σημερινής Κοινοβουλευτικής Ομάδος, να κλείσουμε έναν κύκλο προβληματισμού, ενδεχομένως, θα έλεγα, και αμηχανίας κυβέρνησης και κόμματος».

Διαβλέποντας, ωστόσο, ότι τα λόγια του δεν ενθουσίαζαν ιδιαίτερα το ακροατήριο του, αφού ο πρόσφατος ανασχηματισμός, αντί να λύσει το ζήτημα της επανεκκίνησης από την οποία είχε ανάγκη η κυβέρνηση, δημιούργησε περισσότερες δυσαρέσκειες, έσπευσε να τους κλείσει το μάτι, λέγοντας κάτι που δεν έχει ακουστεί άλλη φορά από πρωθυπουργικά χείλη. Ότι, δηλαδή, όπως είπε επί λέξει, «η κυβερνητική σύνθεση δεν είναι στατική και δεν θα παραμείνει στατική».

Αμέσως μετά, μάλιστα, που άνοιξε ο κατάλογος με τους βουλευτές που ήθελαν τον λόγο, κατά έναν πολύ περίεργο τρόπο βρέθηκαν να μιλούν πρώτοι η Ελίζα Βόζεμπεργκ, ο Χάρης Θεοχάρης και ο Θεόδωρος Σκυλακάκης που το μόνο που έκαναν ήταν να εκθειάζουν το κυβερνητικό έργο.

Όσο για τους δυσαρεστημένους που έλαβαν τον λόγο αργότερα μη νομίζετε ότι το έβαλαν κάτω. Μάζευαν την ίδια ώρα υπογραφές για να καταθέσουν ερώτηση για την υπουργό Εργασίας Νίκη Κεραμέως και τα προγράμματα ανεργίας της ΔΥΠΑ. Μιλάμε, εν ολίγοις, για μια «ωραία ατμόσφαιρα» που θα έλεγε εν προκειμένω ο αείμνηστος Ντίνος Ηλιόπουλος.