Απασχόληση

Ας ξεκινήσουμε την εβδομάδα με μια τελευταία ανάλυση για την αγορά εργασίας. Ικανοποιητικά χαρακτηρίζει η Eurobank τα πρόσφατα στοιχεία που αφορούν την πορεία της απασχόλησης, καθώς και τους δείκτες οικονομικού κλίματος και PMI μεταποίησης, σύμφωνα με το εβδομαδιαίο δελτίο «7 Ημέρες Οικονομία».

Σύμφωνα με τη μηνιαία έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, το εποχικά διορθωμένο ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα ανήλθε σε 8,2% του εργατικού δυναμικού τον Σεπτέμβριο 2025, από 9,7% τον αντίστοιχο μήνα του 2024. Το ποσοστό αυτό, που αποτυπώνει τον βαθμό αξιοποίησης του παραγωγικού συντελεστή της εργασίας, κατατάσσει τη χώρα στην 4η υψηλότερη θέση μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ-27 (εξαιρουμένων Ιρλανδίας και Λουξεμβούργου).

Πρώτη κατατάσσεται η Ισπανία με 10,5%, ακολουθούμενη από τη Φινλανδία (9,6%), τη Σουηδία (8,7%) και την Ελλάδα (8,2%). Το ποσοστό ανεργίας στην Ευρωζώνη ανήλθε σε 6,3%, ενώ στην ΕΕ-27 σε 6,0%.

Όπως επισημαίνει η Eurobank, ο αριθμός των απασχολουμένων στην Ελλάδα ανήλθε σε 4.326,3 χιλιάδες άτομα τον Σεπτέμβριο 2025, σημειώνοντας ετήσια αύξηση 1,4% ή 59,1 χιλ. άτομα. Οι άνεργοι μειώθηκαν σε 385,8 χιλιάδες (-15,5% ή -70,5 χιλ. άτομα), ενώ το εργατικό δυναμικό διαμορφώθηκε σε 4.712,1 χιλ. άτομα (-0,2%) και ο μη ενεργός πληθυσμός σε 3.031,8 χιλ. άτομα (-0,5%).

Για το γ’ τρίμηνο 2025, η μέση ετήσια αύξηση της απασχόλησης ήταν 1,8%, έναντι 1,4% και 1,1% κατά το β’ και α’ τρίμηνο αντίστοιχα. Το γεγονός αυτό, σύμφωνα με την τράπεζα, αποτελεί θετική ένδειξη για την αναπτυξιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας το τρίτο τρίμηνο, με τα αναθεωρημένα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών να αναμένονται από την ΕΛΣΤΑΤ στις 5 Δεκεμβρίου 2025.

Απασχόληση (2)

Η Eurobank σημειώνει ότι, ενώ ο αριθμός των ανέργων είναι μόλις 21,9 χιλ. άτομα χαμηλότερος από το ιστορικά ελάχιστο επίπεδο του Μαΐου 2008, οι απασχολούμενοι παραμένουν 294 χιλ. λιγότεροι σε σχέση με το ιστορικά υψηλό του Απριλίου 2008. Η απόκλιση αυτή αντανακλά τη συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού κατά τη διάρκεια της πολυετούς κρίσης χρέους.

Παρά το γεγονός ότι η πτωτική τάση του εργατικού δυναμικού έχει σταματήσει μετά την πανδημία, η πλήρης αντιστροφή δεν έχει ακόμη επιτευχθεί. Η δημογραφική μείωση περιορίζει τη «δεξαμενή» των μη ενεργών ατόμων, δηλαδή όσων ούτε εργάζονται ούτε αναζητούν εργασία. Ωστόσο, όπως επισημαίνεται σε προηγούμενο δελτίο (τεύχος 551, 15/10/2025), υπάρχουν περιθώρια περαιτέρω ενίσχυσης του παραγωγικού συντελεστή της εργασίας, εφόσον αυξηθεί η συμμετοχή νέων και γυναικών στην αγορά εργασίας ή υπάρξει επιστροφή ανθρώπινου κεφαλαίου που είχε μεταναστεύσει στο εξωτερικό.

Ενδεικτικά, αν η ανεργία στην Ελλάδα ήταν ίση με αυτή της Ευρωζώνης, η απασχόληση θα ήταν υψηλότερη κατά περίπου 88,9 χιλ. άτομα (ή 2,1%). Επιπλέον, η θετική καθαρή εισερχόμενη μετανάστευση Ελλήνων υπηκόων το 2023, για πρώτη φορά από το 2009, θεωρείται ενθαρρυντική εξέλιξη.

Παράλληλα, η Eurobank τονίζει ότι οι δείκτες οικονομικού κλίματος και PMI μεταποίησης παρέμειναν σε επίπεδα υψηλότερα από τους μακροχρόνιους μέσους όρους τους τον Οκτώβριο 2025, υπεραποδίδοντας έναντι της Ευρωζώνης.

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος του ΙΟΒΕ αυξήθηκε στις 107,5 μονάδες (από 106,2 τον Σεπτέμβριο 2024), ενώ ο PMI μεταποίησης της S&P Global ανήλθε στις 53,5 μονάδες (από 52,0 τον Σεπτέμβριο 2025).

Η βελτίωση του κλίματος οφείλεται κυρίως στην αύξηση της εμπιστοσύνης στη βιομηχανία, τις υπηρεσίες και το λιανικό εμπόριο, αν και η καταναλωτική εμπιστοσύνη παραμένει αρνητική.

Η ενίσχυση του δείκτη PMI μεταποίησης αντικατοπτρίζει αύξηση της εγχώριας ζήτησης, η οποία ενεργοποίησε την παραγωγή, τις νέες παραγγελίες και την απασχόληση στις μεταποιητικές επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα. 

Οι νεότεροι εργαζόμενοι απέναντι σε ένα άδικο σύστημα

Μια λοιπόν που πιάσαμε τα της αγοράς εργασίας. Η παλαιότερη γενιά ανέκαθεν αντιμετώπιζε με δυσπιστία ή και ειρωνεία τα παράπονα των νεότερων για τον χώρο εργασίας. Οι Gen X θεωρούσαν τους millennials «τεμπέληδες», ενώ σήμερα η Gen Z φέρει τη ρετσινιά των «ανέργων».

Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη – και αδικεί πλήρως τη νέα γενιά. Η διαδικασία εύρεσης, απόκτησης και διατήρησης μιας θέσης εργασίας έχει μετατραπεί την τελευταία δεκαετία σε μια εξαντλητική, απάνθρωπη και συχνά δυστοπική εμπειρία.

Η αγορά εργασίας σε αδιέξοδο

Η κατάσταση στην αγορά εργασίας για τους νέους είναι απογοητευτική. Ο Michael Madowitz, επικεφαλής οικονομολόγος του Ινστιτούτου Roosevelt, την παρομοιάζει με «ένα τρομερό μποτιλιάρισμα».

«Μόλις αποφοιτήσεις, είναι σαν να προσπαθείς να μπεις σε έναν αυτοκινητόδρομο όπου κανείς δεν σε αφήνει να περάσεις», δήλωσε στους New York Times.

Η δυσκολία αυτή δεν αφορά μόνο την οικονομία, αλλά και την ίδια τη φύση της εργασίας: ένας τελειόφοιτος την περιέγραψε ως «την πιο απορριφθείσα γενιά», με τον υπερανταγωνισμό να κυριαρχεί σε κάθε πτυχή της ζωής, ακόμη και για τα πιο προνομιούχα ή φιλόδοξα άτομα.

Οι ηλεκτρονικές αιτήσεις εργασίας έχουν χαμηλώσει τον πήχη συμμετοχής, αλλά έχουν εκτοξεύσει τον αριθμό των υποψηφίων – εκατοντάδες για κάθε θέση.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη ως «φίλτρο» αποκλεισμού

Στο μεταξύ, η Τεχνητή Νοημοσύνη περιπλέκει ακόμη περισσότερο τη διαδικασία.

Ο Richard Yoon, φοιτητής οικονομικών στο Columbia, περιγράφει πώς οι περισσότεροι συμφοιτητές του στις χρηματοοικονομικές συνεντεύξεις μιλούν με… bots.

«Δεν το καταλαβαίνεις», του λένε. «Οι 19 από τις 20 συνεντεύξεις έγιναν με ρομπότ».

Οι υποψήφιοι, γνωρίζοντας πως τα βιογραφικά τους περνούν από αυτοματοποιημένα φίλτρα, προσαρμόζουν τη γλώσσα τους με λέξεις-κλειδιά που «αρέσουν» στα συστήματα. Όπως λέει ο Yoon, η διαδικασία έχει γίνει «δυστοπική» – μια απρόσωπη δοκιμασία όπου η ανθρώπινη επαφή είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας.

Όταν βρεις δουλειά, ξεκινά η πραγματική δυστοπία

Ακόμη και όσοι καταφέρνουν να βρουν εργασία, συχνά αντιμετωπίζουν νέες μορφές πίεσης και ελέγχου.

Η 27χρονη Stevie Stevens από το Οχάιο παραιτήθηκε από τη θέση της σε εταιρεία σχεδιασμού εκθέσεων, καθώς ένιωθε διαρκώς επιτηρούμενη και ανυποστήρικτη.

«Οι διευθυντές περιμένουν να κάνεις έξι δουλειές μέσα σε 40 ώρες την εβδομάδα», λέει.

Η ίδια μιλά για «τεχνολογίες επιτήρησης» – εφαρμογές που καταγράφουν δεδομένα παραγωγικότητας και αξιολογούν τον βαθμό «προσπάθειας» του εργαζόμενου.

Παρότι σήμερα εργάζεται ως ελεύθερη επαγγελματίας με λιγότερη ασφάλεια, δηλώνει πιο ευτυχισμένη: έχει έλεγχο στον χρόνο και την ενέργειά της.

Το φαινόμενο του “bossware” και η παρακολούθηση των εργαζομένων

Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις εφαρμόζουν το λεγόμενο bossware – λογισμικό παρακολούθησης που μετρά την παραγωγικότητα μέσω πληκτρολογίου, κινήσεων και τηλεφωνικών δραστηριοτήτων.

Έρευνα των New York Times το 2022 διαπίστωσε ότι οι εργοδότες σε διάφορους κλάδους αφαιρούν χρόνο από τους υπαλλήλους για «αδράνεια», χωρίς να υπολογίζουν φυσικές ή δημιουργικές παύσεις, συζητήσεις με συναδέλφους ή ακόμη και ανάγκες ξεκούρασης.

Το αποτέλεσμα; Μια κουλτούρα συνεχούς πίεσης και έλλειψης εμπιστοσύνης, που φθείρει ψυχικά και σωματικά.

Η ψυχική απελπισία των νέων εργαζομένων

Έρευνα του Εθνικού Γραφείου Οικονομικών Ερευνών (NBER) έδειξε ότι η ψυχική δυσφορία των νέων εργαζομένων αυξάνεται εδώ και πάνω από μια δεκαετία.

Σε ομοσπονδιακή έρευνα υγείας με δείγμα 400.000 Αμερικανούς, μετρήθηκε ο αριθμός των ημερών «κακής ψυχικής υγείας» – ημερών με στρες, κατάθλιψη ή συναισθηματική εξάντληση.

Τα αποτελέσματα σοκάρουν: οι εργαζόμενοι κάτω των 25 ετών δηλώνουν επίπεδα ψυχικής δυσφορίας αντίστοιχα με των ανέργων, κάτι που αποτελεί νέο φαινόμενο.

Η κατάσταση είναι ακόμη πιο έντονη στις γυναίκες και στους λιγότερο μορφωμένους νέους.

Το 2024, η εργασιακή ικανοποίηση των κάτω των 25 ετών ήταν κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη από των εργαζομένων άνω των 55.

Οι αιτίες πίσω από τη δυστυχία

Σύμφωνα με ανάλυση των New York Times, υπάρχουν δύο κύριες εξηγήσεις:

Αλλαγή προσδοκιών. Οι νέοι έχουν υψηλότερες απαιτήσεις για ευτυχία και νόημα στη δουλειά, εν μέρει λόγω της συνεχούς σύγκρισης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Επιδείνωση του εργασιακού περιβάλλοντος. Η εργασία έχει γίνει εντονότερη ανά ώρα, με αυξημένη παρακολούθηση και λιγότερο προσωπικό έλεγχο.

Η εργασιακή δυστοπία της Gen Z, λοιπόν, δεν είναι αποτέλεσμα τεμπελιάς ή αχαριστίας — αλλά μιας δομικής κρίσης που καθιστά τον σύγχρονο χώρο εργασίας πιο απάνθρωπο, αποξενωμένο και καταθλιπτικό από ποτέ.

Cristiano Amon (Qualcomm): «Η τεχνητή νοημοσύνη παραμένει υποτιμημένη – το μέγεθός της θα ξεπεράσει κάθε πρόβλεψη»

Οι τεράστιες προσδοκίες γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη έχουν ήδη μεταμορφώσει την παγκόσμια οικονομία, προσθέτοντας τρισεκατομμύρια δολάρια στην κεφαλαιοποίηση εταιρειών-κολοσσών όπως η Nvidia. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Cristiano Amon, Διευθύνοντα Σύμβουλο της Qualcomm, ο κόσμος εξακολουθεί να υποτιμά το πραγματικό μέγεθος που θα λάβει η νέα αυτή τεχνολογία.

«Η τεχνητή νοημοσύνη πιθανώς παραμένει υποτιμημένη», δήλωσε ο Amon σε συνέντευξή του στο Bloomberg Television, συγκρίνοντας την ανάπτυξή της με την εκρηκτική πορεία του διαδικτύου. «Το διαδίκτυο σήμερα είναι πολύ μεγαλύτερο απ’ ό,τι πίστευαν οι άνθρωποι στην εποχή της φούσκας των dot-com το 1999», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Επενδύσεις-μαμούθ ύψους 3 τρισ. δολαρίων ως το 2028

Η Morgan Stanley προβλέπει ότι οι εταιρείες παγκοσμίως θα επενδύσουν περίπου 3 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2028 για την ανάπτυξη κέντρων δεδομένων και άλλων υποδομών που θα στηρίξουν την επέκταση της τεχνητής νοημοσύνης.

Αν και η κλίμακα των επενδύσεων θυμίζει την περίοδο της «φούσκας» του 2000, ο Amon θεωρεί πως αυτή τη φορά τα θεμέλια είναι πολύ πιο ισχυρά.

«Η τεχνητή νοημοσύνη απαιτεί τεράστια υπολογιστική ισχύ», δήλωσε, υπογραμμίζοντας ότι η τρέχουσα ανάπτυξη δεν βασίζεται σε υπερβολή, αλλά σε πραγματική τεχνολογική ανάγκη.

Η Qualcomm στο επίκεντρο του AI μετασχηματισμού

Η Qualcomm, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής επεξεργαστών για smartphones, επιταχύνει τη διείσδυσή της στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης.

Τον περασμένο μήνα, η εταιρεία παρουσίασε μια νέα σειρά τσιπ AI, σχεδιασμένων να ανταγωνιστούν άμεσα τα εξαιρετικά επιτυχημένα προϊόντα της Nvidia.

Πρώτος πελάτης της σειράς αυτής θα είναι η Humain, μια ταχέως αναπτυσσόμενη σαουδαραβική startup τεχνητής νοημοσύνης.

Η νέα εποχή των “προσωπικών συσκευών τεχνητής νοημοσύνης”

Ο Amon δήλωσε ότι είναι «απίστευτα αισιόδοξος» για την κατηγορία που αποκαλεί προσωπικές συσκευές τεχνητής νοημοσύνης — ένα νέο τεχνολογικό οικοσύστημα που περιλαμβάνει συσκευές όπως τα έξυπνα γυαλιά της Meta Platforms.

Η Qualcomm, με έδρα το Σαν Ντιέγκο, προμηθεύει τους επεξεργαστές για τα Ray-Ban smart glasses της Meta, μια συνεργασία που σηματοδοτεί τη μετάβαση της εταιρείας από τα κινητά τηλέφωνα προς ένα μέλλον όπου η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι πανταχού παρούσα — από τις συσκευές τσέπης έως τα καθημερινά αξεσουάρ.

Σύμφωνα με τον Amon, όπως το διαδίκτυο άλλαξε για πάντα τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε, έτσι και η τεχνητή νοημοσύνη πρόκειται να επαναπροσδιορίσει ολόκληρη την οικονομική και τεχνολογική δομή του πλανήτη — και αυτή η αλλαγή, όπως τονίζει, μόλις έχει αρχίσει.