00:01 - 17/04/25

Μισθοί

Αν και το κάνουμε συνεχώς, έχουμε γράψει πως όποτε θα βγαίνουνε σχετικά στοιχεία θα τα παρουσιάζουμε. Επαναλαμβάνοντας κάθε φορά πως χωρίς ουσιαστική αύξηση των πραγματικών αποδοχών των εργαζομένων, κάτι για το οποίο δεν είμαστε και πολύ αισιόδοξοι λόγω της έλλειψης ανταγωνιστικότητας και του μικρού μεγέθους της ελληνικής οικονομίας. Η σταθερά υψηλή ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας μακροπρόθεσμα δε θα είναι εύκολη. Για την ακρίβεια μας φαίνεται αρκετά δύσκολη.

Με βάση λοιπόν πρόσφατα στοιχεία περίπου δύο στους τρεις εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα αμείβονται με λιγότερα από 1.000 ευρώ το μήνα, και αυτή η κατάσταση αναμένεται να παραμείνει αμετάβλητη, παρά τις πρόσφατες αυξήσεις στον κατώτατο μισθό. Αυτή η εικόνα αποκαλύπτει τη βαθιά ανισότητα στην ελληνική αγορά εργασίας, η οποία χαρακτηρίζεται από μια μισθολογική πυραμίδα με πολλούς εργαζομένους σε χαμηλά αμειβόμενες θέσεις και λίγους σε υψηλά αμειβόμενες.

Η κατάσταση αυτή οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η κυριαρχία μικρών επιχειρήσεων που δεν έχουν τη δυνατότητα ή την προθυμία να προσφέρουν καλύτερους μισθούς. Επίσης, η φορολογική κλίμακα, η οποία παρέμεινε «παγωμένη» για χρόνια, απορροφά ένα σημαντικό ποσοστό από τα μεικτά εισοδήματα των εργαζομένων, περιορίζοντας τις αυξήσεις των καθαρών μισθών.

Για να αλλάξει αυτή η εικόνα, απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις. Οι εργοδότες πρέπει να προχωρήσουν σε αυξήσεις για όλους τους εργαζομένους, όχι μόνο για τους 575.000 που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, αλλά και για τα δύο εκατομμύρια που αμείβονται με μεγαλύτερους μισθούς. Επιπλέον, το κράτος πρέπει να βρει τον δημοσιονομικό χώρο για να μειώσει τη φορολογία στους μεσαίους μισθούς, βελτιώνοντας τη φορολογική κλίμακα.

Η μισθολογική πυραμίδα του ιδιωτικού τομέα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Δεκεμβρίου 2024, δείχνει ότι το 31% των εργαζομένων (περίπου 750.000 άτομα) κερδίζουν λιγότερα από 900 ευρώ μεικτά. Παρά τις αυξήσεις στον κατώτατο μισθό, το ποσοστό αυτό δεν αναμένεται να αλλάξει σημαντικά, καθώς οι εργαζόμενοι μπορεί να μετακινηθούν σε ανώτερες κατηγορίες μισθών, αλλά δεν θα ξεπεράσουν τα 1.000 ευρώ. Συνολικά, το 46% των εργαζομένων δεν ξεπερνά τα 1.000 ευρώ μεικτά, ενώ το υπόλοιπο 54% έχει υψηλότερο εισόδημα. Τα στοιχεία περιλαμβάνουν και τις ασφαλιστικές εισφορές και τους φόρους.

Όσον αφορά τα καθαρά εισοδήματα, το 66% των εργαζομένων λαμβάνουν έως 957 ευρώ καθαρά. Στην πυραμίδα περιλαμβάνονται επίσης:

557.291 άτομα που αμείβονται με καθαρά από 958 ευρώ έως 1.465 ευρώ (23% του συνόλου).

165.018 άτομα με καθαρά από 1.466 ευρώ έως 2.035 ευρώ (7% του συνόλου).

Μόλις 98.046 άτομα ή το 4% των εργαζομένων που λαμβάνουν καθαρά πάνω από 2.036 ευρώ.

Τα στοιχεία προέρχονται από τις αναλυτικές περιοδικές δηλώσεις των εργοδοτών στο σύστημα «Εργάνη», το οποίο καταγράφει τις ασφαλιστικές εισφορές. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτά τα δεδομένα δεν περιλαμβάνουν τη μαύρη εργασία ή τις παροχές σε είδος που δεν δηλώνονται στο σύστημα.

Καταναλωτική εμπιστοσύνη

Σε σχέση με τα παραπάνω και επίσης σε κάποια στοιχεία τα οποία δημοσιευτεί πριν λίγο καιρό. Στο χαμηλότερο επίπεδο η καταναλωτική εμπιστοσύνη στην Ελλάδα – Οι πιο απαισιόδοξοι καταναλωτές στην Ε.Ε. οι Έλληνες, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ και τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν πρόσφατα.

Η καταναλωτική εμπιστοσύνη στην Ελλάδα καταγράφει ιστορικά χαμηλά επίπεδα, όπως αποτυπώνεται στην πρόσφατη έρευνα οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ, με τους Έλληνες να εμφανίζονται ως οι πλέον απαισιόδοξοι καταναλωτές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η απαισιοδοξία αυτή αντανακλάται τόσο στις προσωπικές οικονομικές προοπτικές όσο και στη συνολική εικόνα για την πορεία της οικονομίας.

Την ίδια στιγμή που η ακρίβεια επιβαρύνει δυσβάσταχτα τα νοικοκυριά και τα χρήματα εξανεμίζονται πριν τελειώσει ο μήνας, το φαινόμενο της οικονομικής πίεσης παραμένει έντονο στην ελληνική κοινωνία. Παρότι οι στατιστικές δείχνουν ελαφρά κάμψη στον πληθωρισμό, τα ελληνικά νοικοκυριά συνεχίζουν να διακατέχονται από έντονο αίσθημα απαισιοδοξίας, αποτέλεσμα της επίμονης ακρίβειας και των χαμηλών αποδοχών.

Τους τελευταίους δύο μήνες, η κατάσταση φαίνεται να επιδεινώθηκε περαιτέρω, με την εμπιστοσύνη των καταναλωτών να σημειώνει νέα πτώση, όπως καταγράφεται στην έρευνα του ΙΟΒΕ για τον Μάρτιο. Οι Έλληνες καταναλωτές αναδεικνύονται, για ακόμη μία φορά, οι πιο απαισιόδοξοι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Αξιοσημείωτο είναι ότι αυτή η πτωτική πορεία της καταναλωτικής εμπιστοσύνης δεν συνάδει με τη μικρή βελτίωση που καταγράφηκε στον δείκτη οικονομικού κλίματος για τον ίδιο μήνα, ο οποίος ανήλθε στις 107,7 μονάδες από 106,9 τον Φεβρουάριο. Η βελτίωση αυτή προέρχεται αποκλειστικά από τις κατασκευές και τη βιομηχανία, ενώ αντίθετα, οι τομείς των υπηρεσιών και του λιανικού εμπορίου ακολουθούν την τάση της καταναλωτικής απαισιοδοξίας και συνέχισαν να κινούνται πτωτικά.

Η ακρίβεια ροκανίζει τα εισοδήματα

Η μελέτη του ΙΟΒΕ αναφέρει πως οι θετικές προσδοκίες στη βιομηχανική παραγωγή και οι λιγότερο απαισιόδοξες προβλέψεις για τα έργα στις ιδιωτικές κατασκευές ενίσχυσαν το γενικό οικονομικό κλίμα. Παρ’ όλα αυτά, επιδεινώθηκαν αισθητά οι αρνητικές εκτιμήσεις των καταναλωτών τόσο για την προσωπική τους οικονομική κατάσταση όσο και για την οικονομία γενικότερα, γεγονός που επηρέασε αρνητικά τους κλάδους του λιανεμπορίου και των υπηρεσιών.

Παρότι υπάρχει μία σχετική ανάκαμψη του οικονομικού κλίματος, αυτή δεν φαίνεται να μεταφράζεται σε άνοδο της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Ο λόγος είναι ότι ο πληθωρισμός εξακολουθεί να κινείται πάνω από το 2%, ενώ το φαινόμενο της ακρίβειας συνεχίζει να μειώνει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, οδηγώντας την εμπιστοσύνη σε επίπεδα που δεν παρατηρούνται σε καμία άλλη χώρα της Ε.Ε.

Ο σχετικός δείκτης του ΙΟΒΕ για την καταναλωτική εμπιστοσύνη υποχώρησε τον Μάρτιο στις -43,7 μονάδες από -41,9 τον Φεβρουάριο. Οι Έλληνες καταναλωτές παραμένουν οι πιο απαισιόδοξοι στην Ευρώπη, με μεγάλη διαφορά από τους Εσθονούς (-35,2) και τους Σλοβένους (-27,6), ενώ ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι στις -13,9 μονάδες και της Ευρωζώνης στις -14,5 μονάδες.

Συμπεράσματα της έρευνας του ΙΟΒΕ

Οι αρνητικές αξιολογήσεις για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών τον τελευταίο χρόνο επιδεινώθηκαν σημαντικά. Το 60% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η οικονομική του κατάσταση έχει επιδεινωθεί είτε ελαφρά είτε αισθητά, ενώ μόλις το 3% ανέφερε κάποια βελτίωση.

Αρνητικές ήταν και οι προσδοκίες για το μέλλον, καθώς το 55% προβλέπει χειροτέρευση της οικονομικής του κατάστασης το επόμενο δωδεκάμηνο, με μόνο το 6% να εκφράζει κάποια αισιοδοξία.

Όσον αφορά τις προβλέψεις για την εθνική οικονομία, το 62% αναμένει επιδείνωση, ενώ το 21% προσδοκά σταθερότητα.

Στο πεδίο των μείζονων αγορών (όπως έπιπλα και ηλεκτρικές συσκευές), το 54% δήλωσε ότι προτίθεται να μειώσει τις σχετικές δαπάνες, σε σύγκριση με 51% τον Φεβρουάριο, και μόλις το 4% προγραμματίζει να τις αυξήσει.

Παρά την οριακή βελτίωση, η πρόθεση για αποταμίευση παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Συγκεκριμένα, το 83% των νοικοκυριών δήλωσε ότι δεν σκοπεύει να αποταμιεύσει μέσα στον επόμενο χρόνο, με το αντίστοιχο ποσοστό για πιθανή ή πολύ πιθανή αποταμίευση να ανέρχεται μόλις στο 17% (έναντι 16% τον προηγούμενο μήνα).

Οι εκτιμήσεις για τις μελλοντικές τιμές καταγράφουν μικρή κάμψη, αλλά εξακολουθούν να είναι αυξημένες. Το 57% των καταναλωτών θεωρεί ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν με τον ίδιο ή και ταχύτερο ρυθμό, έναντι 61% τον Φεβρουάριο, ενώ το 17% αναμένει σταθερότητα.

Παρατηρήθηκε επίσης ελαφρά μείωση στα νοικοκυριά που δηλώνουν ότι «μόλις τα βγάζουν πέρα» – από 64% σε 63%. Παρέμεινε σταθερό (8-9%) το ποσοστό όσων ζουν αντλώντας από τις αποταμιεύσεις, ενώ στο 22% ανήλθε το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι αποταμιεύουν. Μείωση σημειώθηκε και στους καταναλωτές με χρέη, που από 7% τον Φεβρουάριο διαμορφώθηκαν στο 6%.

Τέλος, αυξήθηκε το ποσοστό εκείνων που δηλώνουν αβεβαιότητα για την οικονομική τους κατάσταση μέσα στον επόμενο χρόνο, φτάνοντας το 54,4% από 51,9% τον προηγούμενο μήνα.

Ιδιωτικά Πανεπιστήμια

Πάμε τώρα στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Αν και είμαστε άνθρωπο της δημόσιας επένδυσης, πιστεύοντας πως τα δημόσια πανεπιστήμια πρέπει σίγουρα να στηριχθούνε, με ανάγκη μάλιστα ουσιαστικής βελτίωσης. Από την αρχή είμασταν υπέρ των ιδιωτικών πανεπιστημίων, αδυνατώντας να καταλάβουμε όλες αυτές τις αντιδράσεις, ειδικά όταν επί χρόνια αρκετές χιλιάδες Ελλήνων έφευγαν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη για να σπουδάσουν, είτε σε προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό επίπεδο. Την προηγούμενη εβδομάδα λοιπόν είχε δημοσιευτεί μια αρκετά ενδιαφέρουσα έρευνα με την οποία δεν είχαμε ευκαιρία να ασχοληθούμε.

Πενταετής επίδραση από τη λειτουργία παραρτημάτων ξένων ΑΕΙ στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τη Μελέτη Επιπτώσεων στην ελληνική οικονομία από τον Νόμο 5094/2024, η οποία εκπονήθηκε από τη διεθνή συμβουλευτική εταιρεία Deloitte για λογαριασμό του Ινστιτούτου Δημοσιονομικών και Οικονομικών Μελετών (ΙΔΟΜ) και δημοσιεύθηκε σήμερα, η εγκατάσταση και λειτουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα (ΝΠΠΕ) αναμένεται σε ορίζοντα πενταετίας να συνεισφέρει σωρευτικά:

€10,2 δισ. σε παραγόμενο προϊόν,

€1,9 δισ. σε κρατικά έσοδα,

περίπου 73.500 θέσεις εργασίας (σε ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης - FTEs).

Η παγκόσμια τάση δείχνει συνεχή αύξηση τόσο στον συνολικό αριθμό φοιτητών (256 εκατ. το 2022) όσο και στον αριθμό αυτών που σπουδάζουν εκτός πατρίδας (6,9 εκατ. το 2022), ενισχύοντας την ανάπτυξη διεθνούς προσανατολισμένων ακαδημαϊκών προγραμμάτων. Χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία, η Ολλανδία, η Βουλγαρία και η Κύπρος έχουν μετατρέψει την ανώτατη εκπαίδευση σε κινητήριο μοχλό οικονομικής ανάπτυξης, προσελκύοντας σημαντικούς αριθμούς αλλοδαπών φοιτητών.

Σημειώνεται πως το 2021 περισσότεροι από 40.000 Έλληνες σπούδαζαν στο εξωτερικό, γεγονός που καταδεικνύει τη ζήτηση για ποιοτικές εκπαιδευτικές επιλογές.

Ο Νόμος 5094/2024 θεσπίζει το ρυθμιστικό πλαίσιο για την ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Μέχρι τις 31/3/2025, είχαν υποβληθεί 12 αιτήσεις για το ακαδημαϊκό έτος 2025-26 και μία επιπλέον για το 2026-27. Σε πενταετή προοπτική, αναμένεται η λειτουργία 18 ΝΠΠΕ με περίπου 58.800 φοιτητές, εκ των οποίων 16.400 (~28%) θα είναι διεθνείς φοιτητές. Μόνο από γειτονικές χώρες, εντός απόστασης τριών ωρών πτήσης από την Ελλάδα, υπάρχουν περίπου 700.000 δυνητικοί φοιτητές.

Η μελέτη εξετάζει τις επιπτώσεις σε τέσσερα σκέλη:

Επιπτώσεις από επενδύσεις και λειτουργία των ΝΠΠΕ.

Οικονομική δραστηριότητα από την κατανάλωση φοιτητών και επισκεπτών.

Επενδύσεις τρίτων για υποδομές (π.χ. φοιτητικές εστίες).

Πρόσθετα αναπτυξιακά οφέλη.

Η μέση ετήσια συνεισφορά στο ΑΕΠ εκτιμάται στο 0,7% (€2,1 δισ.) κατά την πενταετία. Σε δεκαετή ορίζοντα, με αύξηση του φοιτητικού πληθυσμού στους 100.000, η συνεισφορά μπορεί να φτάσει το 1,5% του ΑΕΠ (€5,1 δισ.).

Πρόσθετα αναπτυξιακά οφέλη περιλαμβάνουν:

Βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, λόγω αποτροπής της εκροής πόρων για σπουδές στο εξωτερικό και προσέλκυσης ξένων φοιτητών.

Δυνητική αποτροπή εκροής έως €1,2 δισ. ετησίως από 40.000 Έλληνες φοιτητές του εξωτερικού.

Δυνητική εισροή έως €286 εκατ. το πέμπτο έτος από διεθνείς φοιτητές και επισκέπτες τους.

Αντιστροφή του brain drain και πιθανός επαναπατρισμός Ελλήνων ακαδημαϊκών, με ενίσχυση του επιστημονικού δυναμικού της χώρας.

Ενίσχυση της πολυπολιτισμικότητας και δημιουργία υγιούς ανταγωνισμού με τα δημόσια πανεπιστήμια, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναβάθμιση της ποιότητάς τους.

Ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας, με προοπτική την ανάπτυξη ενός πιο δυναμικού ακαδημαϊκού και επιχειρηματικού οικοσυστήματος.

Δηλώσεις:

Ο Πρόεδρος του ΙΔΟΜ, κ. Τάσος Αβραντίνης, είχε τονίσει:
«Ο Νόμος 5094/2024 περιορίζει το κρατικό μονοπώλιο στην ανώτατη εκπαίδευση και καθιστά δυνατή την εγκατάσταση παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, που ανοίγει τον δρόμο της ισότιμης και ανταγωνιστικής συμμετοχής της χώρας στον Ευρωπαϊκό Ακαδημαϊκό Χάρτη. Η παρούσα μελέτη αποτυπώνει τα σημαντικά οικονομικά οφέλη από την υλοποίηση της μεταρρύθμισης, η οποία μπορεί να αποτελέσει έναν από τους βασικούς πυλώνες ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.»

Ο κ. Σωτήρης Μπατζιάς, Partner της Deloitte Ελλάδος, είχε αναφέρει:

 «Η μελέτη αυτή είναι μια τεκμηριωμένη συμβολή στον δημόσιο διάλογο. Οι διεθνείς εμπειρίες αποδεικνύουν ότι η μη κρατική εκπαίδευση αποτελεί πηγή καινοτομίας και ανάπτυξης. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει την εκπαίδευση για τη συγκράτηση ταλέντων, τον επαναπατρισμό επιστημόνων και την ενίσχυση της απασχόλησης υψηλής εξειδίκευσης, δημιουργώντας προστιθέμενη αξία στην οικονομία.»

Trump

«Αυτά που συμβαίνουν είναι πέρα από κάθε λογική· μιλάμε πλέον για το μεγαλύτερο “εμπορικό σοκ” στην ιστορία», σημειώνει σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Καθημερινή» ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος και καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, Πολ Κρούγκμαν.

Συνεχίζει λέγοντας: «Ο Τραμπ έχει εμμονή με τους δασμούς και είναι πολύ πιθανό να μην αντιλαμβάνεται πλήρως τις συνέπειες των πράξεών του. Όσοι πιστεύουν ότι πίσω από όλα αυτά υπάρχει μια καλά μελετημένη στρατηγική, κατά πάσα πιθανότητα πλάθουν ιστορίες. Πιθανότατα δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο· απλώς ακολουθεί το ένστικτό του. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε πως περιβάλλεται από ανθρώπους που δεν τολμούν να του πουν πως κάνει λάθος».

Σε ανάρτησή του στο Substack με τίτλο «Ο Τραμπ είναι ανόητος, ασταθής και αδύναμος», ο Κρούγκμαν, ένας από τους πιο διακεκριμένους οικονομολόγους των ΗΠΑ, γράφει δηκτικά: «Όποιος υποστηρίζει ξεκάθαρα τους δασμούς ή την οικονομική πολιτική του Τραμπ γενικότερα, καλό θα ήταν να μείνει μακριά από αιχμηρά αντικείμενα και να του απαγορεύεται η χρήση βαρέων μηχανημάτων».

ΥΓ: Κι όμως, υπάρχουν ακόμα πολλοί – και αρκετοί από αυτούς επιτυχημένοι επιχειρηματίες – που δεν μπορούν να κατανοήσουν πως το να κυβερνά κανείς μια χώρα δεν έχει καμία σχέση με τη διαχείριση μιας επιχείρησης. Όσο ικανός και να είναι ένας μπίζνεσμαν, δεν σημαίνει ότι μπορεί να ασκήσει πολιτική εξουσία. Όχι μόνο γιατί κάτι τέτοιο είναι ηθικά και θεσμικά απαράδεκτο, αλλά και γιατί είναι πρακτικά επικίνδυνο.

Είναι σαν να ζητάμε από έναν ικανότατο πολιτικό – ακόμη κι έναν ηγέτη κράτους – να διευθύνει ένα εργοστάσιο, μια τεχνική εταιρεία, μια υπεραγορά, μια πετρελαϊκή επιχείρηση ή μια αλυσίδα εστιατορίων.

Φανταστείτε, για παράδειγμα, κάποιους εμβληματικούς πολιτικούς – όπως ο Γκάντι, ο Μαντέλα, ο Ντε Γκολ, ο Τσόρτσιλ, η Θάτσερ, ο Ούλαφ Πάλμε, ο Ρούζβελτ, ο Καποδίστριας – να προσπαθούν να μπουν στα παπούτσια ενός επιχειρηματία. Θα ήταν χαμένοι.

Η παγκόσμια αβεβαιότητα που εξαπλώνεται ραγδαία αναμένεται αναπόφευκτα να ανακόψει τους ρυθμούς ανάπτυξης πολλών οικονομιών, κάτι που μπορεί να οδηγήσει αρκετές χώρες σε ταχεία ύφεση.

Για να γελάσουμε τώρα λίγο

Για να γελάσουμε και λίγο, κλείνουμε με το παρακάτω σκίτσο …. Καλό Πάσχα και Υγεία πάνω από όλα …