00:01 - 22/10/25

Μισθοί

Αυξανόμενη απόκλιση των μισθών στην Ελλάδα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο καταγράφει το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), στην πρόσφατη έκδοσή του «Οικονομικές Εξελίξεις, τεύχος 58».

Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 2022 η μισθολογική εικόνα των ελληνικών περιφερειών παρουσίασε αξιοσημείωτη επιδείνωση, επιβεβαιώνοντας τη διεύρυνση της απόστασης από τα επίπεδα αμοιβών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Αττική εξακολουθεί να διατηρεί υψηλότερους μέσους μισθούς σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα, ωστόσο η σύγκλισή της με τα μεγάλα αστικά κέντρα της Δυτικής Ευρώπης παραμένει μακρινός στόχος.

Παράλληλα, η συνολική θέση της Ελλάδας μετατοπίζεται πλέον πιο κοντά σε εκείνη των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης. Το ΚΕΠΕ επισημαίνει ότι πολλές από αυτές τις χώρες έχουν βελτιώσει αισθητά τις επιδόσεις τους μετά το 2022, ξεπερνώντας σε αρκετές περιπτώσεις την Ελλάδα σε επίπεδα μισθών.

Η εικόνα αυτή αντανακλά τη μακρόχρονη επίδραση της οικονομικής κρίσης, την περιοριστική πολιτική μισθών που εφαρμόστηκε στη διάρκεια της δημοσιονομικής προσαρμογής και τη χαμηλή επενδυτική δραστηριότητα, η οποία εμποδίζει τη μετάβαση σε παραγωγικούς τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Αντίθετα, οι περιφέρειες της Ανατολικής Ευρώπης εμφανίζονται πιο αποτελεσματικές στην ενσωμάτωση στις διεθνείς αγορές, αξιοποιώντας καλύτερα τα επενδυτικά τους πλεονεκτήματα και τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία.

Στις χαμηλότερες θέσεις της ΕΕ27 οι ελληνικές περιφέρειες

Ανάμεσα στις 237 περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ελληνικές συγκαταλέγονται πλέον στις τελευταίες θέσεις με βάση τον μέσο μισθό. Ενδεικτικά, η περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, που το 2009 κατείχε την 202η θέση, υποχώρησε το 2022 στην 237η, δηλαδή στην τελευταία. Αμέσως μετά ακολουθεί η Ήπειρος, στην προτελευταία (236η). Συνολικά, την περίοδο 2009–2022, οι ελληνικές περιφέρειες έχουν χάσει περίπου σαράντα θέσεις στην ευρωπαϊκή κατάταξη.

Τα στοιχεία αυτά ευθυγραμμίζονται με προηγούμενες έρευνες που καταγράφουν τη χαμηλή αγοραστική δύναμη των ελληνικών μισθών. Η διαχρονική στασιμότητα των αποδοχών αποτυπώνει την επιδείνωση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών για τους εργαζόμενους, των οποίων το εισόδημα προέρχεται κυρίως από τη μισθωτή εργασία στον ιδιωτικό τομέα.

Πέντε ελληνικές περιφέρειες στην κορυφή της φτώχειας στην Ευρώπη – Ένα στα τρία παιδιά ζει σε κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού

Σε άμεση σχέση με τα παραπάνω. Πέντε ελληνικές περιφέρειες συγκαταλέγονται στην υψηλότερη κατηγορία κινδύνου φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ποσοστά που ξεπερνούν το 33% του πληθυσμού, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Eurostat.

Για το 2024, το 24,2% των παιδιών κάτω των 18 ετών στην ΕΕ ζούσε σε νοικοκυριά που αντιμετώπιζαν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.

Οι ελληνικές περιφέρειες που κατατάσσονται στην πιο ευάλωτη ομάδα είναι η Δυτική Ελλάδα (35,2%), η Δυτική Μακεδονία (36,3%), η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (33,8%), το Βόρειο Αιγαίο (33,2%) και τα Ιόνια Νησιά, όπου το ποσοστό εκτοξεύεται στο 41,4%. Οι περιοχές αυτές συγκαταλέγονται ανάμεσα στις 25 περιφέρειες (NUTS2) της ΕΕ που αναλύθηκαν για το 2024.

Η Eurostat επισημαίνει ότι οι διακρατικές συγκρίσεις ενδέχεται να παραπλανούν όταν αντιπαραβάλλονται μικρές χώρες όπως το Λουξεμβούργο ή η Μάλτα με μεγαλύτερες όπως η Γερμανία ή η Ιταλία. Για τον λόγο αυτό, η ανάλυση σε περιφερειακό επίπεδο (NUTS) αναδεικνύει με σαφήνεια τις εσωτερικές ανισότητες, όπως το χάσμα Ανατολής–Δύσης στη Γερμανία ή Βορρά–Νότου στην Ιταλία.

Διευρυνόμενες ανισότητες

Το 2024, σε σύνολο 243 ευρωπαϊκών περιφερειών, 93 κατέγραψαν ποσοστά φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού υψηλότερα του μέσου όρου της ΕΕ (21%). Τέσσερις κινήθηκαν στο ίδιο επίπεδο και 146 είχαν χαμηλότερες τιμές.

Σε πέντε περιφέρειες, το ποσοστό αυτό ξεπερνά το διπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Πρωταθλήτρια φτώχειας είναι η Γαλλική Γουιάνα με 59,5%, ενώ ακολουθούν η Καλαβρία (48,8%) και η Καμπανία (43,5%) στην Ιταλία, καθώς και οι ισπανικές αυτόνομες πόλεις Μελίγια (44,5%) και Θέουτα (42,2%).

Περιοχές με εξίσου υψηλά ποσοστά εντοπίζονται στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, αλλά και σε ορισμένες αστικές ζώνες όπως οι Βρυξέλλες και η Βρέμη.

Στον αντίποδα, 26 περιφέρειες της ΕΕ κατέγραψαν ποσοστά κάτω του 12,5%. Πρωταθλητής κοινωνικής ευημερίας είναι το Μπολτσάνο/Μπόζεν στην Ιταλία με μόλις 6,6%, ενώ χαμηλά ποσοστά παρουσιάζουν επίσης περιοχές της Τσεχίας, της Αυστρίας, του Βελγίου και της Πολωνίας. Παρόμοια εικόνα παρατηρείται σε περιφέρειες της Κροατίας, της Ρουμανίας, της Σλοβενίας, της Σλοβακίας και της βορειοδυτικής Ουγγαρίας (Közép-Dunántúl).

Ένα στα τέσσερα παιδιά ευάλωτο στη φτώχεια

Σύμφωνα με τη Eurostat, το 2024 περίπου 19 εκατομμύρια παιδιά στην ΕΕ – δηλαδή σχεδόν ένα στα τέσσερα (24,2%) – ζούσαν σε νοικοκυριά που αντιμετώπιζαν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Αν και το ποσοστό αυτό σημείωσε οριακή μείωση σε σχέση με το 2023 (24,7%), παραμένει υψηλότερο από τα προ πανδημίας επίπεδα.

Παρά τα προγράμματα κοινωνικής συνοχής και στήριξης, οι διαφορές μεταξύ χωρών εξακολουθούν να είναι μεγάλες, με τη Βουλγαρία (35,1%), την Ισπανία (34,6%) και τη Ρουμανία (33,8%) να καταγράφουν τα υψηλότερα ποσοστά. Στον αντίποδα, η Σλοβενία (11,8%), η Κύπρος (14,8%) και η Τσεχία (15,4%) βρίσκονται στην καλύτερη θέση.

Η Ελλάδα καταλαμβάνει την τέταρτη υψηλότερη θέση στην ΕΕ, με σχεδόν ένα στα τρία παιδιά να ζει υπό συνθήκες φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Οι βασικές αιτίες εντοπίζονται στο χαμηλό διαθέσιμο εισόδημα, την ακρίβεια, την ανεπαρκή απασχόληση των γονέων, την περιορισμένη πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες φροντίδας και εκπαίδευσης και στα ανεπαρκή κοινωνικά επιδόματα.

Η σημασία της εκπαίδευσης

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συσχέτιση της φτώχειας με το μορφωτικό επίπεδο των γονέων. Το 2024, το 61,2% των παιδιών των οποίων οι γονείς είχαν μόνο βασική εκπαίδευση (ISCED 0–2) βρισκόταν σε κίνδυνο φτώχειας, έναντι μόλις 11% μεταξύ των παιδιών γονέων με ανώτατη εκπαίδευση (ISCED 5–8).

Το χάσμα αυτό ξεπερνά τις 50 ποσοστιαίες μονάδες σε 16 κράτη-μέλη, με τη μεγαλύτερη απόκλιση να καταγράφεται στη Βουλγαρία (71,5), την Τσεχία (70,4) και τη Ρουμανία (69,9). Οι μικρότερες διαφορές εντοπίζονται στη Δανία (29,3), την Πορτογαλία (29,5) και την Εσθονία (35,5).

Τέλος, ο δείκτης AROPE («At Risk of Poverty or Social Exclusion») που χρησιμοποιεί η Eurostat υπολογίζει το ποσοστό παιδιών που ζουν σε νοικοκυριά με εισόδημα κάτω από το 60% του εθνικού μέσου όρου, με σοβαρές υλικές ή κοινωνικές στερήσεις ή σε οικογένειες όπου οι ενήλικες εργάζονται ελάχιστα ή καθόλου.

Δημογραφικό & Μια άλλη προσέγγιση

Έξυπνο και με άρωμα χρηματιστηρίου και το άρθρο της Δημητρας Μανιφάβα στην Καθημερινή για το μεγάλο πρόβλημα του δημογραφικού.

Προ ημερών, ο όμιλος Jumbo εξέδωσε –όπως κάνει άλλωστε κάθε μήνα– μια ανακοίνωση στο Χρηματιστήριο Αθηνών σχετικά με την πορεία των πωλήσεών του κατά τον μήνα Σεπτέμβριο. Κανονικά ο Σεπτέμβριος είναι ένας καλός μήνας για τη συγκεκριμένη εταιρεία. Ή μάλλον ήταν κάποτε ένας καλός μήνας. Διότι η αύξηση πωλήσεων κατά 4% δεν είναι για την Jumbo καμιά συγκλονιστική επίδοση. Ποια είναι η αιτία; Την απάντηση έδωσε η ίδια η εταιρεία στη συνέχεια της ανακοίνωσής της: «Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, η κατηγορία των σχολικών ειδών επηρεάζεται δομικά από τη συνεχιζόμενη υπογεννητικότητα, καθώς ο αριθμός των γεννήσεων παραμένει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Η συρρίκνωση του μαθητικού πληθυσμού αποτελεί μακροπρόθεσμη πρόκληση για τις πωλήσεις σχολικών προϊόντων, την οποία ο όμιλος αντιμετωπίζει με διαφοροποίηση του προϊοντικού μείγματος και ενίσχυση άλλων κατηγοριών που απευθύνονται σε ευρύτερες ηλικιακές ομάδες».

Η αναγκαία προσαρμογή στις δημογραφικές συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα –αλλά και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες που δραστηριοποιείται– είναι κάτι που έχει αντιληφθεί εδώ και καιρό η Jumbo. Μπορεί το 1986, όταν λειτούργησε το πρώτο της κατάστημα στη Γλυφάδα, να ξεκίνησε ως εταιρεία λιανικής πώλησης παιχνιδιών, όμως με τον Απόστολο Βακάκη να αντιλαμβάνεται εγκαίρως ότι η σταδιακή μείωση των γεννήσεων στην Ελλάδα θα προκαλέσει αλλαγή στις καταναλωτικές συνήθειες, προχώρησε σε εμπλουτισμό του προϊοντικού μείγματος με είδη σπιτιού, αξεσουάρ κινητών, είδη γυμναστικής, είδη για τη φροντίδα κατοικιδίων, ενώ πλέον, μαζί με τις πιπίλες, τις σαλιάρες και τα άλλα βρεφικά είδη, πωλούνται και είδη για ηλικιωμένους, από μπαστούνια και υποσέντονα μέχρι νυχοκόπτες με μεγεθυντικό φακό. Ενδεικτική της επίδρασης που έχει η γήρανση του πληθυσμού στις καταναλωτικές συνήθειες είναι η σύγκριση της σύνθεσης του κύκλου εργασιών της Jumbo σήμερα και αυτής που είχε 15 χρόνια πριν. Ετσι, ενώ στην οικονομική χρήση 2008/2009 το 56,14% του τζίρου προερχόταν από είδη που σχετίζονται με το παιδί (35,60% τα παιχνίδια, 13,43% τα βρεφικά είδη και 7,11% τα είδη βιβλιοχαρτοπωλείου) και μόνο το 20,29% προερχόταν από τις πωλήσεις ειδών σπιτιού, το 2024 τα είδη σπιτιού συνέβαλαν κατά 39,10% στον τζίρο του ομίλου, ενώ το μερίδιο των άλλων τριών κατηγοριών έχει πέσει πλέον κάτω και από 30% (18,83% τα παιχνίδια, μόλις 2,66% τα βρεφικά είδη και 7,53% τα είδη βιβλιοχαρτοπωλείου).

H Jumbo δεν είναι η μοναδική εισηγμένη που αναγκάστηκε να διαφοροποιήσει το προϊοντικό της μείγμα προκειμένου να προσαρμοστεί στα νέα δημογραφικά δεδομένα της Ελλάδας –αλλά και των άλλων ευρωπαϊκών χωρών στις οποίες δραστηριοποιείται–, στις συνθήκες γήρανσης του πληθυσμού με άλλα λόγια. Μία από τις πιο γνωστές εταιρείες στην κατηγορία των παιχνιδιών, η AS Company, στηρίζει πλέον τη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξή της στα παιχνίδια για ενηλίκους, ενώ έχει επεκταθεί και σε άλλες κατηγορίες προϊόντων, όπως τα γκάτζετ, τα είδη γραφείου, διακοσμητικά αντικείμενα κ.ά. «Το προϊοντικό μας χαρτοφυλάκιο πλέον δεν περιορίζεται σε παραδοσιακά παιχνίδια, δημιουργώντας εμπειρίες ψυχαγωγίας και δημιουργικής απασχόλησης για όλες τις ηλικίες. Με τον τρόπο αυτό, ο όμιλος εξελίσσεται σε έναν ολοκληρωμένο Growth & Play Experiences Provider, που πλέον προσφέρει προτάσεις όχι μόνο για ηλικίες 0 έως 9 ετών, αλλά και για ηλικίες 0 έως 99 ετών. Αυτή η διεύρυνση των ηλικιακών κατηγοριών παρέχει σημαντική προοπτική για την αύξηση του κύκλου εργασιών του ομίλου», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην οικονομική έκθεση για τα αποτελέσματα του α΄ εξαμήνου 2025 της AS Company.

Για να αντιληφθεί κάποιος καλύτερα την αλλαγή που έχει συντελεσθεί στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία 30 χρόνια, αρκεί να δει τη σύνθεση του πληθυσμού με βάση την ηλικία. Ετσι, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 1991 τα παιδιά έως 9 ετών αποτελούσαν περίπου το 12% του μόνιμου πληθυσμού στην Ελλάδα, το 2021 αποτελούσαν το 8,38%. Σε απόλυτους αριθμούς, το 1991 είχαν καταγραφεί περίπου 1,22 εκατ. παιδιά έως 9 ετών, ενώ το 2021 ο αριθμός τους ήταν κάτω από 880.000. Συνολικά ο πληθυσμός έως 19 ετών ήταν 2,74 εκατ. το 1991, έναντι 1,94 εκατ. το 2021, ποσοστά 26,7% και 18,5% αντιστοίχως του συνολικού μόνιμου πληθυσμού. Από την άλλη, ο πληθυσμός ηλικίας 60 ετών και άνω ξεπερνούσε τα 3 εκατ. το 2021, έναντι 2,04 εκατ. το 1991.

Φυτικά σκευάσματα αντί για βρεφικό γάλα

Πριν από μερικούς μήνες σε έναν από τους πλέον κεντρικούς δρόμους του Χολαργού άνοιξε ένα καινούργιο κατάστημα για είδη φροντίδας ζώων συντροφιάς, κοινώς ένα pet shop. Προηγουμένως στο εν λόγω ακίνητο στεγαζόταν για αρκετές δεκαετίες ένα κατάστημα ειδών ένδυσης και υπόδησης για παιδιά. Το παράδειγμα δεν είναι τυχαίο. Οπως επισημαίνει η McKinsey σε μελέτη που δημοσιοποίησε στις αρχές του 2025 σχετικά με την αντιμετώπιση των συνεπειών μιας νέας δημογραφικής πραγματικότητας, σε λίγο τα καταστήματα θα χρειάζεται να διαθέτουν περισσότερα καρότσια για σκύλους, παρά καρότσια για βρέφη.

Αν και δεν σχετίζεται μόνο με το γεγονός της μείωσης των γεννήσεων, αλλά και λόγω της αλλαγής νοοτροπίας, δεν είναι τυχαίο ότι στην Ελλάδα μία από τις αναπτυσσόμενες αγορές είναι αυτή των ειδών και υπηρεσιών για τη φροντίδα των ζώων συντροφιάς, μια αγορά που υπολογίζεται ότι ξεπερνάει τα 500 εκατ. ευρώ και «τρέχει» με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 7%. Συγκεντρώνει δε μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον, όπως αποδεικνύει η εξαγορά της αλυσίδας Pet City από το fund BC Partners το 2021, το οποίο φέτος εξαγόρασε και την εταιρεία Petline. Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός, επίσης, ότι το fund SMERC με επικεφαλής τον Νίκο Καραμούζη έχει επενδύσει περί τα 22 εκατ. ευρώ σε κλινικές για ζώα συντροφιάς.

Ας σημειωθεί ότι στην Ελλάδα, σύμφωνα με την τελευταία (Ιούνιος 2025) έκθεση του FEDIAF (σ.σ. πρόκειται για τον ευρωπαϊκό οργανισμό που εκπροσωπεί τις εταιρείες τροφών για κατοικίδια) υπολογίζεται ότι ο αριθμός των δεσποζόμενων ζώων ανέρχεται σε 2,732 εκατ. με το 1,25 εκατ. εξ αυτών να πρόκειται για σκύλους και γάτες.

Πολυεθνικοί κολοσσοί με βαθιά παράδοση σε προϊόντα για βρέφη και παιδιά προχωρούν ήδη στις αναγκαίες προσαρμογές. Η Nestlé το 2023 προχώρησε στο κλείσιμο του εργοστασίου παραγωγής βρεφικού γάλακτος στην Ιρλανδία, λόγω της ραγδαίας πτώσης των γεννήσεων στην Κίνα. Στρατηγική προτεραιότητα της Nestlé Health Science αποτελεί η ανάπτυξη προϊόντων που απευθύνονται σε ενηλίκους και σε άτομα μεγάλης ηλικίας, όπως ειδικά σκευάσματα για την καλύτερη λειτουργία του εντέρου, για την αντιμετώπιση της δυσφαγίας (δυσκολία στην κατάποση) ή ακόμη και συμπληρώματα διατροφής.

Ανάλογες κινήσεις γίνονται και από την Danone, η οποία επιχειρεί να αντισταθμίσει τις απώλειες που έχει από τη μείωση των πωλήσεων για βρεφικές τροφές, μέσω της ανάπτυξης της κατηγορίας των φυτικών προϊόντων και των προϊόντων ειδικής διατροφής.

Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που ανακοινώθηκαν πριν από λίγες ημέρες, το 2024 καταγράφηκε νέο ιστορικό χαμηλό στις γεννήσεις παιδιών στην Ελλάδα, οι οποίες υποχώρησαν για πρώτη φορά κάτω και από τις 70.000 και διαμορφώθηκαν στις 68.467.

Την ίδια ώρα δεν λείπουν, κυρίως, στο εξωτερικό διάφορες καινοτομίες που στοχεύουν ακριβώς στους ηλικιωμένους. Η εταιρεία Vayyar στο Ισραήλ έχει αναπτύξει τεχνολογία βασισμένη σε αισθητήρες που βοηθάει τους ηλικιωμένους να αποφεύγουν τις πτώσεις, ενώ η καναδική Silverts διαθέτει είδη ένδυσης με λιγότερα κουμπιά και κόπιτσες. Την ώρα δε που στην Ελλάδα «ανακαλύπτουμε» τα ταμεία αυτοεξυπηρέτησης (self-checkout) στα σούπερ μάρκετ, στην Ολλανδία καθιερώνονται τα «chat checkout», ταμεία όπου μπορείς να πιάνεις κουβέντα με τον υπάλληλο, κίνηση που έγινε σε μια προσπάθεια να αντιμετωπισθεί η μοναξιά των ηλικιωμένων.

Ελλάδα & Υγεία

Πριν από λίγες εβδομάδες, η Ελλάδα βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής συζήτησης σχετικά με την ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης που παρέχει στους πολίτες της, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, που αποτυπώνουν το χάσμα ανάμεσα στις υπηρεσίες υγείας στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, προκάλεσαν έντονη δυσαρέσκεια στο υπουργείο Υγείας. Ο αρμόδιος υπουργός μάλιστα εξέφρασε αμφιβολίες για τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε.

Λίγες ημέρες αργότερα, νέα έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήρθε να επιβεβαιώσει την αρνητική εικόνα, καταγράφοντας την Ελλάδα ανάμεσα στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά ανεκπλήρωτων ιατρικών αναγκών.

Ένας στους έντεκα Έλληνες χωρίς πρόσβαση σε γιατρό ή φάρμακα

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης, περίπου 9% του πληθυσμού στη χώρα μας δηλώνει ότι δεν μπορεί να καλύψει τις ιατρικές του ανάγκες — ποσοστό που αντιστοιχεί σε έναν στους έντεκα πολίτες. Ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι κάτω από 0,5%, ενώ η Ρουμανία, που κατατάσσεται δεύτερη χειρότερη, εμφανίζει ποσοστό κάτω του 4%.

Αν και τα δεδομένα αφορούν το 2022, οι ειδικοί εκτιμούν πως η εικόνα δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά μέχρι σήμερα, με την Ελλάδα να παραμένει μακριά από τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Έκθεση EU4Health: Ανισότητες και φτώχεια

Η εν λόγω έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο πλαίσιο του προγράμματος EU4Health με τίτλο «Ο ρόλος της υγειονομικής περίθαλψης στη μείωση των ανισοτήτων και της φτώχειας στην ΕΕ», ανέδειξε κρίσιμα προβλήματα στο ελληνικό σύστημα υγείας.

Η έκθεση υπογραμμίζει ότι η πρόσβαση στην περίθαλψη και η κάλυψη των ιατρικών δαπανών αποτελούν βασικούς παράγοντες στη μείωση της φτώχειας, συγκρίσιμους με την επίδραση κοινωνικών επιδομάτων όπως το επίδομα ανεργίας. Ωστόσο, από το 2019, οι ανεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες αυξάνονται σε ολόκληρη την ΕΕ, πλήττοντας κυρίως τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα.

Η Ελλάδα στην κορυφή των ανισοτήτων

Η χώρα μας καταγράφει από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη τόσο στις ανεκπλήρωτες ιατρικές όσο και στις οδοντιατρικές ανάγκες. Περίπου 9% των πολιτών δηλώνουν ότι δεν μπορούν να καλύψουν ιατρικές υπηρεσίες λόγω κόστους, ενώ πάνω από 11% αναφέρουν ανεκπλήρωτες οδοντιατρικές ανάγκες.

Η κατάσταση αυτή συνδέεται με τη σχεδόν πλήρη ιδιωτικοποίηση της οδοντιατρικής περίθαλψης και τη συνεχιζόμενη οικονομική πίεση στα νοικοκυριά.

Καταστροφικές ιδιωτικές δαπάνες

Η Ελλάδα ανήκει επίσης στις χώρες με υψηλά ποσοστά καταστροφικών δαπανών υγείας — δηλαδή περιπτώσεων όπου τα νοικοκυριά δαπανούν δυσανάλογα μεγάλο μέρος του εισοδήματός τους για φάρμακα ή ιατρικές υπηρεσίες, θυσιάζοντας βασικές ανάγκες όπως η διατροφή.

Περισσότερο από 5% των ελληνικών νοικοκυριών δαπανούν πάνω από το 40% των οικονομικών τους πόρων για ιατρικά έξοδα. Οι ηλικιωμένοι και τα ευάλωτα άτομα πλήττονται περισσότερο, με τα νοικοκυριά που αποτελούνται αποκλειστικά από ηλικιωμένους να φέρουν το μεγαλύτερο οικονομικό βάρος.

Ανισότητες στην πρόσβαση

Αν και οι πολιτικές υγείας των κρατών-μελών στοχεύουν στην καθολική κάλυψη, στην πράξη η πρόσβαση στις υπηρεσίες είναι ανισότιμη. Στην Ελλάδα, τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα εμπόδια, με τη γεωγραφική θέση και την οικονομική δυνατότητα να καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το επίπεδο φροντίδας.

Σύμφωνα με τη Eurostat, χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Μάλτα καταγράφουν σχεδόν μηδενικά ποσοστά ανεκπλήρωτων αναγκών, ενώ η Λετονία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία αντιμετωπίζουν επίσης σημαντικές δυσκολίες, με την Ελλάδα να ανήκει στη δεύτερη πιο ευάλωτη ομάδα χωρών.

Προτεραιότητα η ενίσχυση της πρόσβασης

Η έκθεση της Κομισιόν επισημαίνει την ανάγκη πολιτικής παρέμβασης, με στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης σε ποιοτικές και προσιτές υπηρεσίες υγείας. Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει αναμόρφωση της χρηματοδότησης του συστήματος ώστε να μειωθούν οι ιδιωτικές δαπάνες, με ιδιαίτερη έμφαση στους ηλικιωμένους και τα φτωχά νοικοκυριά.

Παράλληλα, προτείνεται ενίσχυση της οδοντιατρικής κάλυψης, μείωση του κόστους για εξετάσεις και φάρμακα και αποτελεσματικότερη διαχείριση των δημόσιων πόρων.

Η ανάγκη για ανθεκτικά συστήματα Υγεία

Όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων Υγείας αποτελεί βασικό πυλώνα για τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας. Η πανδημία COVID-19 απέδειξε την ανάγκη για καλύτερα προετοιμασμένα συστήματα που να μπορούν να αντέξουν μελλοντικές κρίσεις — υγειονομικές, οικονομικές ή κοινωνικές.

Τα κενά στην πρόσβαση αποδυναμώνουν την ανθεκτικότητα και διαιωνίζουν τις υφιστάμενες ανισότητες, υπονομεύοντας την κοινωνική συνοχή.

Όπως επισημαίνεται και στην έκθεση του καθηγητή Μάριο Ντράγκι για το μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, η οικονομική ανάπτυξη πρέπει να συνοδεύεται από κοινωνική ένταξη. Η δημιουργία ανθεκτικών και χωρίς αποκλεισμούς συστημάτων Υγείας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για μια βιώσιμη και δίκαιη Ευρώπη.

Απάτη των καιρών

Να κλείσουμε με ένα διαφορετικό θέμα, σημάδι των καιρών που ζούμε και της μοναξιάς που υπάρχει σε μεγάλο πρόβλημα της κοινωνίας.

Όταν η αγάπη κοστίζει: η έξαρση της ρομαντικής απάτης στο Ηνωμένο Βασίλειο

Η υπόσχεση μιας σχέσης, η ψευδαίσθηση ασφάλειας και στο τέλος η οικονομική καταστροφή.

Αυτή είναι η νέα μορφή εξαπάτησης που ταλανίζει χιλιάδες Βρετανούς: η λεγόμενη «ρομαντική απάτη».

Σήμερα οι διαδικτυακοί απατεώνες δεν αναζητούν απλώς θύματα, σύμφωνα με ρεπορτάζ της βρετανικής Guardian.

Αναζητούν συναισθήματα και τα μετατρέπουν σε χρήματα.

Η FCA χτυπά προειδοποιητικά τον κώδωνα στις τράπεζες

Η Financial Conduct Authority (FCA), η εποπτική αρχή της βρετανικής χρηματοπιστωτικής αγοράς, απηύθυνε αυστηρή προειδοποίηση προς τράπεζες και εταιρείες πληρωμών.

Καλεί σε ενίσχυση των μηχανισμών ανίχνευσης και παρακολούθησης ύποπτων συναλλαγών, αφού πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι πολλά «σημάδια κινδύνου» αγνοήθηκαν.

Η μελέτη αποκάλυψε περιστατικά που σοκάρουν: ένας πολίτης έχασε 428.000 λίρες, άλλος πραγματοποίησε 403 πληρωμές συνολικής αξίας 72.000 λιρών, ενώ σε άλλο περιστατικό, ένα άτομο πίστευε ότι βοηθούσε τον «σύντροφό» του στο Ιράκ να επενδύσει σε κρυπτονόμισμα.

Οι αριθμοί πίσω από την ρομαντική απάτη

Σύμφωνα με την αστυνομία του Λονδίνου, οι καταγεγραμμένες απώλειες μόνο την περασμένη χρονιά ξεπέρασαν τα 106 εκατομμύρια λίρες, ενώ η FCA εκτιμά ότι το πραγματικό ποσό είναι πολύ υψηλότερο, καθώς πολλοί θύματα δεν καταγγέλλουν το έγκλημα από ντροπή.

Από τα 60 περιστατικά που εξετάστηκαν, το 85% ξεκίνησαν μέσω γνωριμιών σε κοινωνικά δίκτυα και εφαρμογές dating.

Σε αρκετές περιπτώσεις, οι τράπεζες δεν εντόπισαν ύποπτες δραστηριότητες, ακόμη και όταν πραγματοποιούνταν επαναλαμβανόμενες διεθνείς μεταφορές άνω των 130.000 λιρών.

Όταν η αγάπη μετατρέπεται σε κίνδυνο

Οι απατεώνες στοχεύουν κυρίως μοναχικούς ή ευάλωτους ανθρώπους. Ισχυρίζονται ότι ζουν ή εργάζονται στο εξωτερικό, δεν μπορούν να συναντηθούν προσωπικά και ζητούν «προσωρινή οικονομική βοήθεια» για κάποιο επείγον ζήτημα, συνήθως ιατρικό ή επαγγελματικό.

Η FCA τόνισε ότι πολλές τράπεζες δεν προσέφεραν επαρκή υποστήριξη στα θύματα, ακόμη και όταν αυτά έδειχναν σημάδια σοβαρής ψυχολογικής πίεσης. Σε ένα περιστατικό, ένα θύμα εξέφρασε αυτοκτονικές σκέψεις, ενώ άλλο δέχθηκε απειλές από τον δράστη.

Κλήση για δράση και ενημέρωση

Ο Steve Smart, εκτελεστικός διευθυντής της FCA, χαρακτήρισε την απάτη «ένα σκληρό έγκλημα που πλήττει τους πιο ευάλωτους» και υπογράμμισε ότι οι συνέπειες είναι καταστροφικές τόσο οικονομικά όσο και προσωπικά.

Η αρχή ζητά από τράπεζες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να εκπαιδεύσουν το προσωπικό τους για την αναγνώριση ύποπτων συναλλαγών, να βελτιώσουν τα συστήματα παρακολούθησης και να χειρίζονται με ευαισθησία τα θύματα.

Η τράπεζα Santander ανέφερε ότι μόνο φέτος οι πελάτες της έχασαν 5,5 εκατ. λίρες από τέτοιες απάτες, ενώ οι δράστες ζητούν πλέον ακόμα και δωροκάρτες αντί για μετρητά.

Η οργάνωση καταναλωτών Which? ζητά επιβολή κυρώσεων σε τράπεζες που αποτυγχάνουν να προστατεύσουν τους πελάτες τους.

Το μάθημα της ψηφιακής εποχής

Στον κόσμο των ψηφιακών σχέσεων, η αγάπη χρειάζεται… έλεγχο ταυτότητας.

Οι ειδικοί προειδοποιούν: πίσω από μια γοητευτική φωτογραφία μπορεί να κρύβεται ένας επαγγελματίας απατεώνας.

Όπως δείχνουν τα στοιχεία, η πιο ακριβή αγάπη είναι εκείνη που αγοράζεται με εμπιστοσύνη.