00:01 - 23/09/25

Ευρώπη & Ανεργία

Ο τρόπος που υπολογίζεται η ανεργία στην Ευρώπη αποδεικνύεται συχνά παραπλανητικός. Ο επίσημος δείκτης αγνοεί όσους δεν αναζητούν ενεργά εργασία, όσους δουλεύουν λιγότερο από όσο θα ήθελαν ή όσους δεν είναι διαθέσιμοι άμεσα. Έτσι, ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού μένει «αόρατο», δημιουργώντας το λεγόμενο εργασιακό κενό ή κρυφή ανεργία, που δείχνει το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος.

Το 2025, το συνολικό ποσοστό ανεργίας –επίσημης και κρυφής– στην ΕΕ ανέρχεται σε 11,7%, διπλάσιο σχεδόν από το 5,8% που καταγράφεται επίσημα. Στην Ελλάδα η αντίστοιχη εικόνα είναι ακόμη πιο έντονη: 13,2% έναντι 8,9%. Οι αποκλίσεις ανάμεσα στις χώρες είναι μεγάλες· από το 5,1% στην Πολωνία έως το 25,8% στην Τουρκία, η οποία αποτελεί ακραία περίπτωση.

Η Eurostat επισημαίνει ότι οι τρεις ομάδες που αυξάνουν το πραγματικό μέγεθος της ανεργίας είναι:

όσοι είναι διαθέσιμοι αλλά δεν αναζητούν ενεργά εργασία,

οι υποαπασχολούμενοι που εργάζονται μερικώς,

όσοι ψάχνουν δουλειά αλλά δεν μπορούν να ξεκινήσουν άμεσα.

Με βάση αυτή την προσέγγιση, τα 13,3 εκατ. επίσημα άνεργοι στην Ευρώπη διπλασιάζονται σε 26,8 εκατ. όταν συνυπολογιστούν και οι παραπάνω κατηγορίες.

Στις μεγάλες οικονομίες της ΕΕ, η Γερμανία εμφανίζει το χαμηλότερο ποσοστό εργασιακού κενού (7,8%), κάτω από τον μέσο όρο, ενώ Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα (15% και άνω). Σκανδιναβικές χώρες όπως η Φινλανδία (19,5%) και η Σουηδία (18,8%) παρουσιάζουν επίσης υψηλές τιμές, ενώ στην κορυφή βρίσκεται η Τουρκία.

Ευρώπη & Ανεργία (2)

Η κρυφή ανεργία αποδίδεται σε τέσσερις βασικούς παράγοντες: τη μακροχρόνια ανεργία που αποθαρρύνει τους πολίτες, τα ανεπαρκή συστήματα κοινωνικής στήριξης, την έλλειψη ποιοτικών θέσεων εργασίας και την αναντιστοιχία δεξιοτήτων. Όπως τονίζει η επικεφαλής απασχόλησης του ILO, Dorothea Schmidt-Klau, «δεκαετίες υψηλής ανεργίας έχουν καλλιεργήσει την πεποίθηση ότι η αναζήτηση δουλειάς είναι μάταιη. Ακόμη και όταν οι άνθρωποι έχουν θέληση και δυνατότητες, συχνά παραιτούνται».

Το φαινόμενο εντείνεται από την ανεπάρκεια πολιτικών στήριξης, όπως η φροντίδα οικογένειας, αλλά και από την αδυναμία της αγοράς να δημιουργήσει ευκαιρίες που να ταιριάζουν με τα προσόντα των εργαζομένων. Η αναντιστοιχία δεξιοτήτων, ακόμη και για όσους έχουν επενδύσει στην εκπαίδευσή τους, οδηγεί πολλούς σε απογοήτευση και απώλεια ελπίδας.

Η εικόνα αυτή καταδεικνύει ότι το πρόβλημα της απασχόλησης στην Ευρώπη είναι πολύ βαθύτερο από ό,τι αποτυπώνουν οι επίσημοι δείκτες, με την Ελλάδα να βρίσκεται κοντά στις χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα εργασιακού κενού.

Τουρισμός

Ο ελληνικός τουρισμός φαίνεται να κατευθύνεται σε νέο υψηλό εισπράξεων, με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για τον Ιούλιο να δείχνουν ότι η μέση δαπάνη ανά ταξίδι παραμένει αυξημένη. Η εικόνα αυτή αποδίδεται τόσο στη μεγαλύτερη εισερχόμενη κίνηση –με άνοδο 2,6% στο επτάμηνο του 2025– όσο και στο γεγονός ότι η Ελλάδα προσελκύει πλέον ταξιδιώτες υψηλότερης αγοραστικής δύναμης, καθώς η μέση δαπάνη αυξήθηκε κατά 9,1% στο ίδιο διάστημα.

Συνολικά, στο διάστημα Ιανουαρίου–Ιουλίου 2025 οι τουριστικές εισπράξεις ανήλθαν σε 12,18 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 12,5% σε σχέση με πέρυσι (10,83 δισ.), επίδοση που υπερβαίνει τον πληθωρισμό και οδηγεί σε νέο ρεκόρ. Μόνο τον Ιούλιο, οι εισπράξεις ενισχύθηκαν κατά 15%, στα 4,52 δισ. ευρώ, ενώ η ταξιδιωτική κίνηση αυξήθηκε κατά 6,4% και η μέση δαπάνη ανά ταξίδι κατά 7,2%.

Η άνοδος καταγράφηκε κυρίως στις εισπράξεις από την ΕΕ-27 (+23%), με ισχυρή συμβολή από Γερμανία (+23,6%) και Γαλλία (+43,1%), ενώ οι εισπράξεις από τις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 15,1%. Αντίθετα, πτώση σημειώθηκε από το Ηνωμένο Βασίλειο (–18,2%).

Η εισερχόμενη κίνηση στο επτάμηνο διαμορφώθηκε σε 18,45 εκατ. ταξιδιώτες (+2,6%), με άνοδο από τις χώρες εκτός ΕΕ (+8,9%) και υποχώρηση από την ΕΕ-27 (–1,6%). Ιδιαίτερη δυναμική παρουσίασαν οι αφίξεις από τις ΗΠΑ (+14,6%), ενώ οι ροές από τη Γερμανία κινήθηκαν επίσης ανοδικά (+8%).

Η συμβολή του τουρισμού στο ταξιδιωτικό ισοζύγιο υπήρξε καθοριστική, καλύπτοντας πάνω από το μισό του ελλείμματος αγαθών και σχεδόν το σύνολο των καθαρών εισπράξεων υπηρεσιών. Τα δεδομένα δείχνουν ότι η ελληνική τουριστική βιομηχανία όχι μόνο διατηρεί την ανθεκτικότητά της, αλλά και αναβαθμίζεται ποιοτικά, προσελκύοντας ταξιδιώτες με υψηλότερη δαπάνη.

E.E. – Φάρμακα

Το ζήτημα των ελλείψεων φαρμάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναδεικνύεται σε ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα δημόσιας υγείας, με τις αιτίες να εντοπίζονται κυρίως στην εξάρτηση από την Κίνα και την Ινδία. Οι δύο αυτές χώρες έχουν συγκεντρώσει τεράστιες παραγωγικές μονάδες για δραστικές ουσίες και τελικά σκευάσματα, ενώ ταυτόχρονα δημιουργούν στρατηγικά αποθέματα. Ως αποτέλεσμα, οι ευρωπαϊκές αγορές βρίσκονται αντιμέτωπες με συστηματικά κενά στον εφοδιασμό, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες, με συνέπειες για εκατομμύρια ασθενείς.

Η πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου επισημαίνει ότι το πρόβλημα όχι μόνο δεν έχει περιοριστεί, αλλά αναμένεται να συνεχιστεί και τον ερχόμενο χειμώνα. Όπως τόνισε ο εισηγητής Klaus-Heiner Lehne, «οι συνθήκες δεν έχουν αλλάξει, άρα οι ελλείψεις που βιώσαμε τα δύο προηγούμενα χρόνια είναι πιθανό να επαναληφθούν». Το ζήτημα περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι η ΕΕ μπορεί να βρει λύση μόνο σε συνεργασία με τις χώρες που δημιουργούν το πρόβλημα, δηλαδή την Κίνα και την Ινδία.

Γιατί παρατηρούνται ελλείψεις

Οι ελλείψεις δεν οφείλονται αποκλειστικά στις διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας. Σημαντικό ρόλο παίζει η μαζική μεταφορά παραγωγικών δραστηριοτήτων εκτός Ευρώπης, κυρίως στην Ασία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι ακόμη και βασικά παυσίπονα όπως η παρακεταμόλη και η ιβουπροφαίνη παράγονται πλέον σχεδόν αποκλειστικά εκεί. Ο Lehne υπογράμμισε ότι η ΕΕ οφείλει να αντιμετωπίσει τον εφοδιασμό φαρμάκων ως στρατηγικό στόχο και να υιοθετήσει μέτρα που θα ενισχύσουν την αυτάρκεια.

Η ευρωπαϊκή απάντηση

Μία από τις σημαντικότερες προτάσεις είναι η «Πράξη για τα Κρίσιμα Φάρμακα» (Critical Medicines Act), που επεξεργάζεται η Κομισιόν. Στόχος της είναι να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή παραγωγή κρίσιμων φαρμάκων, να μειωθεί η εξάρτηση από τρίτες χώρες και να θεσπιστεί κοινή προμήθεια και διανομή εντός της ΕΕ. Ωστόσο, η πρόοδος παραμένει αργή, καθώς η υλοποίηση απαιτεί ισχυρή πολιτική βούληση και συμφωνία των κρατών-μελών.

Η ελληνική πρόταση

Στην πρόσφατη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Υγείας της ΕΕ στην Κοπεγχάγη, ο Έλληνας υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, κατέθεσε ξανά πρόταση για κεντρικές και κοινές προμήθειες από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η πρόταση αφορά τόσο τα σκευάσματα που παρουσιάζουν σοβαρές ελλείψεις όσο και τα ιδιαίτερα ακριβά φάρμακα, ώστε αφενός να εξασφαλίζονται μεγάλες εκπτώσεις από τις φαρμακοβιομηχανίες, αφετέρου να αντιμετωπίζονται έγκαιρα οι πανευρωπαϊκές ελλείψεις. Η Ελλάδα διαθέτει ήδη σε λειτουργία ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης των ελλείψεων σε πραγματικό χρόνο, διασυνδεδεμένο με την ευρωπαϊκή πλατφόρμα, προσφέροντας πολύτιμη εμπειρία στη διαχείριση του φαινομένου.

Οι εξωτερικές παράμετροι

Η συζήτηση περιπλέκεται από τον αβέβαιο ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα διαμορφώσει νέα φαρμακευτική πολιτική, η οποία πιθανότατα θα επηρεάσει τις διεθνείς τιμές και στρατηγικές των πολυεθνικών. Η καθυστέρηση αυτή προκαλεί «πάγωμα» στις διαδικασίες της Κομισιόν, καθώς τα κράτη-μέλη περιμένουν να δουν πώς θα κινηθεί η αμερικανική πλευρά.

Προοπτικές

Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Στρατηγικού Σχεδιασμού του υπουργείου Υγείας, Άρη Αγγελή, η διαδικασία για την υπογραφή κοινής συμφωνίας στην ΕΕ προχωρά, αν και με τον συνήθη βραδύ ρυθμό της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας. Όπως τόνισε, «εμπόδια δεν υπάρχουν και η συμφωνία θα υπογραφεί»

Το συμπέρασμα είναι πως η Ευρώπη, αν θέλει να εξασφαλίσει επάρκεια φαρμάκων για τους πολίτες της, θα πρέπει να επενδύσει στην αυτάρκεια και στη συνεργασία. Η Ελλάδα έχει αναλάβει ενεργό ρόλο στις σχετικές διαβουλεύσεις, προωθώντας την ιδέα των κεντρικών προμηθειών, με στόχο να αποφευχθούν οι ελλείψεις που ήδη ταλαιπώρησαν την ήπειρο τα τελευταία χρόνια.

Πολύ σοβαρό θέμα

Έχουμε επισημάνει πολλές φορές ότι, σε προσωπικό επίπεδο, είμαστε 100% υπέρ των ελεύθερων αγορών· άλλωστε, ως καταναλωτές, θεωρητικά αυτό μας εξυπηρετεί. Παρ’ όλα αυτά, η περίπτωση των online παραγγελιών από την Κίνα συνιστά ένα εξαιρετικά σοβαρό ζήτημα, με σημαντικές επιπτώσεις στο ελληνικό εμπόριο και κυρίως στις μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις.

Οι κινεζικές πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου Shein και Temu συνεχίζουν την εκρηκτική τους άνοδο στην ευρωπαϊκή αγορά, αποσπώντας ολοένα και περισσότερους χρήστες από τις παραδοσιακές επιχειρήσεις της γηραιάς ηπείρου.

Εντυπωσιακά νούμερα χρήσης

Σύμφωνα με τις τελευταίες εκθέσεις διαφάνειας, που υποχρεωτικά δημοσιεύουν βάσει του Κανονισμού για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act – DSA):

Η Temu κατέγραψε το πρώτο εξάμηνο του 2025 μέσο όρο 115,7 εκατομμύρια μηνιαίους χρήστες στην Ε.Ε.

Η Shein, από 1 Φεβρουαρίου 2024 έως 31 Ιουλίου 2025, είχε 145,7 εκατομμύρια ενεργούς μηνιαίους χρήστες στα κράτη-μέλη.

Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες των Ευρωπαίων εμπόρων που βλέπουν τον τζίρο να «μεταναστεύει» προς την Κίνα.

Η ελληνική εικόνα

Στην Ελλάδα, η ΕΣΕΕ είχε καταγράψει ότι μόνο το 2024 οι καταναλωτές ξόδεψαν στις δύο πλατφόρμες 529–627 εκατ. ευρώ, δηλαδή 17,6%–20,9% του συνόλου των ηλεκτρονικών αγορών.

Η απώλεια για το ελληνικό Δημόσιο ήταν σημαντική:

Φόροι: 11,6–13,8 εκατ. ευρώ

Ασφαλιστικές εισφορές: 30–35,5 εκατ. ευρώ

Φόρος μισθωτών: 7,6–9 εκατ. ευρώ

Δασμοί: 56,5 εκατ. ευρώ

Συνολικά, η δημοσιονομική ζημιά εκτιμάται σε 188–204,3 εκατ. ευρώ, ποσό αντίστοιχο με το 100% του τέλους επιτηδεύματος για όλα τα νομικά πρόσωπα. Επιπλέον, οι χαμένες θέσεις εργασίας υπολογίζονται σε 4.725–5.601.

Όπως χαρακτηριστικά είχε δηλώσει ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Σταύρος Καφούνης:

«Από κάθε 5 ευρώ, το 1 καταλήγει στην Κίνα».

Οι κινήσεις της Ε.Ε.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέταξε το 2024 τόσο τη Shein όσο και την Temu στον κατάλογο των Πολύ Μεγάλων Διαδικτυακών Πλατφορμών (VLOPs), κάτι που συνεπάγεται αυστηρές υποχρεώσεις:

Διαφάνεια στους αλγορίθμους και τις διαφημιστικές πρακτικές.

Προστασία ανηλίκων και ευάλωτων χρηστών.

Ισχυρότερες εγγυήσεις για τα προσωπικά δεδομένα.

Οι ανησυχίες για μεταφορά δεδομένων σε τρίτες χώρες, επιθετική τιμολόγηση και πιθανή μεταπώληση πληροφοριών σε διαφημιστές έχουν εντείνει την ανάγκη για πιο στενή εποπτεία.

Τι ζητούν οι έμποροι

Η ΕΣΕΕ, σε συνεργασία με τη Eurocommerce, ζητά όχι νέους δασμούς, αλλά ισονομία κανόνων. Μεταξύ των προτάσεων:

Κατάργηση του de minimis για δέματα αξίας κάτω των 150 ευρώ.

Διαχειριστικό τέλος και αυστηροί έλεγχοι στις εισαγωγές για την ασφάλεια των προϊόντων.

Καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών.

Στήριξη της ψηφιακής μετάβασης των ευρωπαϊκών και ελληνικών επιχειρήσεων, ώστε να παραμείνουν ανταγωνιστικές.