00:01 - 26/05/25

Ισοζύγιο

Ασχολούμαστε αρκετά συχνά με το διαχρονικό πρόβλημα των εμπορικών ελλειμάτων. Βρήκαμε λοιπόν πολύ ενδιαφέρον το άρθρο του Γ. Αγουρίδη στον Οικονομικό Ταχυδρόμο.

Δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις για τον «καθρέφτη» της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, ο οποίος παραμένει…ραγισμένος. Όπως φαίνεται και από τα στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος, το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παραμένει μεγάλο. Και μάλιστα δε φαίνεται ότι θα μειωθεί ουσιαστικά μέσα στα επόμενα χρόνια. Ο συνδυασμός των αυξημένων εισαγωγών εμπορευματικών αγαθών, οι τιμές των καυσίμων και η άνοδος του τουρισμού το ίδιο διάστημα οδηγούν σε διόγκωση το έλλειμμα.

Ο τουρισμός και τα στοιχεία

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος ο τουρισμός δείχνει μια δυναμική και φέτος καθώς τον Μάρτιο οι αφίξεις τουριστών αυξήθηκαν κατά 5,4% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 5,1%.

Συνολικά το πρώτο τρίμηνο του 2025, οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 5,4% και οι σχετικές εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 4,4%, σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2024.

Ωστόσο, η αύξηση του τουρισμού δεν είναι σε θέση να αντιστρέψει την κακή εικόνα του ισοζυγίου.

Όπως προκύπτει  από τα στοιχεία, το πρώτο τρίμηνο του 2025, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε κατά 707,8 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο του 2024 και διαμορφώθηκε σε 4,5 δισ. ευρώ. Όπως εξηγεί η ΤτΕ, το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών διευρύνθηκε, καθώς οι εξαγωγές κατέγραψαν μείωση και ταυτόχρονα οι εισαγωγές άνοδο.  Σε τρέχουσες τιμές, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 2,2% (αύξηση 0,8% σε σταθερές τιμές), με τις εισαγωγές να καταγράφουν μικρή μείωση κατά 0,2% (-0,2% σε σταθερές τιμές). Ωστόσο, σε τρέχουσες τιμές οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα παρουσίασαν αύξηση κατά 4,2%, ενώ οι αντίστοιχες εισαγωγές κατά 3% (5,6% και 2% σε σταθερές τιμές αντίστοιχα).

Τι λένε οι αναλυτές

Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι το γεγονός της αύξησης των επενδύσεων σε συνδυασμό με την ανάπτυξη και τον τουρισμό αυξάνουν τις ανάγκες για εισαγωγές και δεν αναμένουν αλλαγή της εικόνας. Το έλλειμμα του συνολικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων, το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό, αυξήθηκε σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2024 και διαμορφώθηκε σε 2,9 δισ. ευρώ.

Την προβληματική κατάσταση έχουν επισημάνει και άλλοι αναλυτές. Όπως για παράδειγμα το ΚΕΠΕ, το οποίο καταγράφει, σε ανάλυσή του που δημοσιεύτηκε πρόσφατα πως την περίοδο μεταξύ 2020-23, καταγράφεται μια αναζωπύρωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Ειδικότερα, το μέσο ετήσιο επίπεδο ελλείμματος ήταν 7,5% του ΑΕΠ, ενώ σε απόλυτα μεγέθη διαμορφώθηκε σε 14,61 δισ. ευρώ.

Οι προβλέψεις

Τι γίνεται όμως από εδώ και πέρα; Διότι η κυβέρνηση της ΝΔ δεν έχει αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, παρά τα όσα έχει υποσχεθεί. H Ελλάδα αναμένεται να παρουσιάσει το μεγαλύτερο έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στην ΕΕ, 8,2% του ΑΕΠ της φέτος (και 7,9% το 2026), σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στις εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν, ενώ κατά μέσον όρο η ΕΕ αναμένεται να εμφανίσει πλεόνασμα 2,5% και η Ευρωζώνη 3% του ΑΕΠ της.

Αξίζει να  υπενθυμιστεί πως η Κομισιόν ασχολήθηκε με αυτό το ζήτημα και σε προηγούμενη έκθεσή της για την Ελλάδα. Σε αυτήν γινόταν ειδική αναφορά στο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών που παραμένει υψηλότερο από τα επίπεδα προς της πανδημίας και δεν αναμένεται να μειωθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια, καθώς μεταξύ άλλων η δυναμική των επενδύσεων (λόγω και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) συνεισφέρει αρνητικά στο εμπορικό ισοζύγιο.

Παράλληλα και η πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ προέβλεπε ότι η Ελλάδα θα συνεχίζει να αντιμετωπίζει υψηλό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που θα είναι πάνω από 6% του ΑΕΠ σε μέσα επίπεδα, λόγω και της υψηλής αύξησης των επενδύσεων. Συγκεκριμένα, το ΔΝΤ προβλέπει ότι το έλλειμμα τρεχουσών από το 6,9% του ΑΕΠ που θα μειωθεί φέτος στο 6,5% του ΑΕΠ και θα υποχωρήσει στο 5,9% του ΑΕΠ το 2026. Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, σύμφωνα με το Ταμείο, το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα παραμείνει θετικό στην περιοχή του 3,5% του ΑΕΠ μέχρι η ελληνική οικονομία να κλείσει το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας με τον μέσο όρο της ΕΕ.

Ενεργειακή Κρίση

Τα πρώτα ανησυχητικά σημάδια για το ενδεχόμενο επανάληψης της μίνι ενεργειακής κρίσης που σημειώθηκε πέρυσι το καλοκαίρι στέλνουν το τελευταίο διήμερο οι τιμές ρεύματος στις χονδρεμπορικές αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Στο γεωγραφικό τόξο από την Πολωνία στο βόρειο άκρο, την Αυστρία κεντρικά, τη Ρουμανία ανατολικά μέχρι την Ελλάδα στον Νότο, οι αγορές ρεύματος εμφανίζονται το ίδιο ευάλωτες στις διακυμάνσεις της ζήτησης, αφού τίποτε από πέρυσι το καλοκαίρι δεν έχει αλλάξει σε σχέση με τις διασυνδέσεις.

Οπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, τον Ιούνιο πέρυσι, εν μέσω ενός παρατεταμένου καύσωνα στα Βαλκάνια που εκτόξευσε τη ζήτηση, η Ελλάδα και οι άλλες χώρες της περιοχής αντί να ενισχυθούν από τις φθηνές εισαγωγές που κανονικά θα έπρεπε να φτάνουν μέσω της Αυστρίας και της Ουγγαρίας στη Ρουμανία και να ρέουν μέσω της Βουλγαρίας μέχρι το ελληνικό σύστημα, βρέθηκαν να στέλνουν ενέργεια προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Τι είχε συμβεί; Η φθηνή ενέργεια από τα πυρηνικά της Γαλλίας και τα ΑΠΕ της Βόρειας Θάλασσας «φράκαρε» στο δίκτυο της Αυστρίας. Η ζήτηση αυξήθηκε κατακόρυφα στην Ουγγαρία και στη Ρουμανία, μέσω των οποίων το ευρωπαϊκό δίκτυο στέλνει ενέργεια στην ελλειμματική λόγω των ρωσικών βομβαρδισμών αγορά της Ουκρανίας, και οι τιμές σε ολόκληρη την περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης εκτοξεύτηκαν στα ύψη φτάνοντας τις βραδινές ώρες αιχμής έως και στα 1.000 ευρώ/μεγαβατώρα. Το ζήτημα έθεσε στην Ε.Ε. με επιστολή του προς την πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Εκανε σαφή αναφορά στην ανάγκη ενίσχυσης των διασυνδέσεων, υπονοώντας παράλληλα ότι το συμβάν που χώρισε στα δύο την ευρωπαϊκή αγορά δεν προκλήθηκε από κάποιο τεχνικό πρόβλημα

Αντίστοιχο σκηνικό παρατηρήθηκε και την Τρίτη, επαναφέροντας στην αγορά τις μνήμες της περυσινής μίνι ενεργειακής κρίσης. Οι εισαγωγές ενέργειας από τη Δυτική Ευρώπη στη Ρουμανία μέσω της Ουγγαρίας περιορίστηκαν, προκαλώντας στενότητα σε όλη την αγορά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι από τις 5 Μαΐου έχει σβήσει η μία μονάδα στο πυρηνικό εργοστάσιο της Βουλγαρίας Κοζλοντούι, εκτόξευσε τις τιμές σε ολόκληρη την περιοχή. Η τιμή στην αγορά της Σερβίας τις ώρες της βραδινής αιχμής άγγιξε τα 400 ευρώ/μεγαβατώρα και στις διασυνδεδεμένες αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας τα 355 ευρώ/μεγαβατώρα. Η μέση τιμή της μεγαβατώρας στην ελληνική αγορά έφτασε χθες στα 154,94 ευρώ καταγράφοντας αύξηση 40,5% σε σύγκριση με την αμέσως προηγούμενη ημέρα. Η τιμή υποχώρησε σήμερα στα 98,16 ευρώ/μεγαβατώρα και στην ευρύτερη περιοχή λίγο πάνω από τα 100 ευρώ, η απόκλιση ωστόσο από τις αγορές της υπόλοιπης Ευρώπης εξακολουθεί να είναι υψηλή και μάλιστα κατά πολύ υψηλότερη από χθες, αποτυπώνοντας τις σοβαρές στρεβλώσεις της ενιαίας κατά τα άλλα ευρωπαϊκής αγοράς. Η μέση τιμή της μεγαβατώρας στη Γερμανία διαμορφώνεται σήμερα στα 61,22 ευρώ, στη Γαλλία στα 20,74 ευρώ, στην Ισπανία στα 3,35 ευρώ και στην Πορτογαλία στα 6,92 ευρώ.

Oι συνθήκες που διαμορφώνονται αξιολογούνται από την αγορά και ενεργειακούς αναλυτές ως ιδιαίτερα ανησυχητικές για την πορεία των τιμών καθώς μπαίνουμε στο καλοκαίρι και η άνοδος της ζήτησης λόγω υψηλών θερμοκρασιών αναμένεται να ασκήσει πρόσθετες πιέσεις. «Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί το καλοκαίρι», επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, βάζοντας στην εξίσωση εκτός από την αύξηση της ζήτησης και τους κινδύνους για την ευστάθεια των ηλεκτρικών συστημάτων των Βαλκανίων από την ευμετάβλητη παραγωγή των ΑΠΕ, αλλά και τα ευάλωτα δίκτυα λόγω υποεπένδυσης. Πέρα από το ζήτημα των τιμών, ανησυχίες εκφράζονται και για πιθανές εκτεταμένες διακοπές ρεύματος, κάτι που συνέβη το περυσινό καλοκαίρι στα Βαλκάνια.

Τουρισμός

Σε ένα ενδιαφέρον άρθρο τώρα για τον τουρισμό. Τρεις περιφέρειες, αυτή του Νοτίου Αιγαίου, της Αττικής και της Κρήτης, έδωσαν πάνω από το 70% των ταξιδιωτικών εισπράξεων πέρυσι, ενώ αν προσθέσει κανείς τα νησιά του Ιονίου και την κεντρική Μακεδονία, το ποσοστό αγγίζει σχεδόν το 90%.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της τράπεζας της Ελλάδος, τα οποία επεξεργάστηκε το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), η περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου διατήρησε την πρωτιά στις ταξιδιωτικές εισπράξεις με αύξηση 6,5% στα 5,687 δισ. ευρώ από το σύνολο των περίπου 20,6 δισ. που αντλήθηκαν πέρυσι. Δεύτερη στην κατάταξη ανέβηκε η περιφέρεια Αττικής, με αλματώδη αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων κατά 25,5% στα 4,751 δισ. ευρώ. 

Οι δύο αυτές περιφέρειες προσφέρουν και την ακριβότερη διαμονή, με το Νότιο Αιγαίο κατά μέσο όρο στα 111 ευρώ ανά διανυκτέρευση (5% παραπάνω από το 2023) και την Αττική στα 99 ευρώ (16% πάνω). Ταυτόχρονα, κυριαρχούν στον ελληνικό τουριστικό χάρτη σε ό,τι αφορά τον αριθμό των επισκέψεων, 8,785 εκατ. άτομα στην Αττική και 7,564 εκατ. άτομα στο Νότιο Αιγαίο, φιλοξενώντας δηλαδή αθροιστικά τουλάχιστον το 40% των τουριστών. 

Ωστόσο, αμφότερες οι δύο περιφέρειες εμφάνισαν μείωση στη μέση διάρκεια παραμονής, με τους τουρίστες στην Αττική να κλείνουν κατά μέσο όρο 5,4 διανυκτερεύσεις (-3%) και στο Νότιο Αιγαίο 6,8 διανυκτερεύσεις (-7%), με τον μέσο όρο πανελλαδικά να φτάνει τις 5,9 διανυκτερεύσεις. Τελικά, οι τουρίστες άφησαν κατά μέσο όρο 752 ευρώ κατά την επίσκεψή τους στο Νότιο Αιγαίο από 767 ευρώ το 2023 και 541 ευρώ στην Αττική από 480 το 2023.

Τρίτη στις ταξιδιωτικές εισπράξεις της χώρας έρχεται η Κρήτη με σημαντική συνεισφορά 4,569 δισ. ευρώ το 2024. Βέβαια, πρόκειται για μεγάλη συρρίκνωση της τάξης του 12%, η οποία και την κατέβασε στην τρίτη θέση των περιφερειών. Αυτή η πτώση ταιριάζει με τη μείωση κατά 14% της δαπάνης ανά διανυκτέρευση, η οποία διαμορφώθηκε -ψηλότερα από τον μέσο όρο της Ελλάδας- στα 98 ευρώ. Στο μεταξύ, όμως, η Κρήτη εμφάνισε αύξηση 7,9% στον αριθμό των επισκέψεων και παρά την ήπια πτώση στη μέση διάρκεια παραμονής κράτησε τη δεύτερη θέση πανελλαδικά με 7,8 ημέρες. Ετσι, ήταν ξανά η κορυφαία περιφέρεια σε ό,τι αφορά τη δαπάνη ανά επίσκεψη, με τον μέσο τουρίστα να αφήνει 767 ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι για την περιφέρεια Νότιου Αιγαίου οι τρεις κύριες αγορές ήταν η Γερμανία (1,068 δισ. ευρώ), το Ηνωμένο Βασίλειο (1,042 δισ. ευρώ) και οι ΗΠΑ (564 εκατ. ευρώ). Για την Αττική, περισσότερα χρήματα άφησαν οι Αμερικάνοι (641 εκατ. ευρώ), οι Βρετανοί (568 εκατ. ευρώ) και οι Γερμανοί (342 εκατ. ευρώ). Τέλος, τα τουριστικά έσοδα της Κρήτης προήλθαν κυρίως από τη Γερμανία (1,286 δισ. ευρώ), το Ηνωμένο Βασίλειο (741 εκατ. ευρώ) και τη Γαλλία (492 εκατ. ευρώ).

Μέση Διάρκεια Παραμονής ανά Περιφέρεια 2024-2023

Σε ό,τι αφορά τις 10 υπόλοιπες περιφέρειες, οι οποίες συνέβαλαν το υπολειπόμενο 30% περίπου των ταξιδιωτικών εισπράξεων, η πλειονότητα παρουσίασε αύξηση. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση των εισπράξεων κατά 32,6% καταγράφηκε στην περιφέρεια Βορείου Αιγαίου και ακολούθησε η περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας με +32%. Απεναντίας μεγαλύτερη μείωση -μετά την Κρήτη- σημειώθηκε στη Δυτική Μακεδονία (-6,9%) και τη Θεσσαλία (-5,4%).

Την ακριβότερη διανυκτέρευση, μετά το Νότιο Αιγαίο, είχε η Στερεά Ελλάδα, όπου διαμορφώθηκε στο ίδιο επίπεδο με την Αττική, στα 99 ευρώ, εμφανίζοντας θεαματική αύξηση 46%. Τέταρτη ακολουθεί η Κρήτη. Στον πανελλήνιο μέσο όρο των 89 ευρώ ανά διανυκτέρευση ανήλθε η Δυτική Ελλάδα (με αύξηση 17% από το 2023), ενώ χαμηλότερα κινήθηκαν οι υπόλοιπες περιφέρειες, με μεγαλύτερες μεταβολές να εμφανίζουν η Ανατολική Μακεδονία-Θράκη (+20% στα 67 ευρώ) και το Βόρειο Αιγαίο (-12% στα 64 ευρώ).

Η διάρκεια παραμονής ανά επίσκεψη διαμορφώθηκε κατά μέσον όρο στις 5,9 διανυκτερεύσεις το 2024 από 6,3 το 2023. Μόλις δύο περιφέρειες εμφάνισαν αύξηση, του Βορείου Αιγαίου και της Ηπείρου, με +8% και +4% σε σύγκριση με το 2023. Βέβαια, η Ηπειρος είχε τη μικρότερη μέση διάρκεια παραμονής με 2,6 διανυκτερεύσεις.

Δαπάνη ανά Επίσκεψη ανά Περιφέρεια 2024-2023

Τελικά, η δαπάνη ανά επίσκεψη στη χώρα ανήλθε κατά μέσο όρο στα 523 ευρώ με μείωση 4,2%, η οποία παρά την αύξηση της μέσης δαπάνης ανά διανυκτέρευση κατά 2,9%, οφείλεται στη μείωση της μέσης διάρκειας παραμονής κατά -6,9%. Η υψηλότερη δαπάνη ανά επίσκεψη, μετά την Κρήτη και το Νότιο Αιγαίο, καταγράφηκε στο Βόρειο Αιγαίο (677 ευρώ). Στα νησιά του Ιονίου η δαπάνη ανά επίσκεψη διαμορφώθηκε στα 578 ευρώ. Οι υπόλοιπες περιφέρειες, πλην της Αττικής, κινήθηκαν χαμηλότερα από το μέσο όρο της Ελλάδας.

Ποιες εθνικότητες «ψήφισαν» Ελλάδα

Σύμφωνα με το ΙΝΣΕΤΕ, στην πρώτη θέση κατάταξης των χωρών με βάση τον αριθμό των επισκέψεων διατηρήθηκε η Γερμανία με 5.675 χιλιάδες επισκέψεις, παρουσιάζοντας αύξηση 12,9%. Στη δεύτερη θέση παρέμεινε το Ηνωμένο Βασίλειο παρά τη μείωση -3,3% και στην τρίτη θέση η Βουλγαρία.

Οι τουρίστες επισκέφθηκαν οριακά λιγότερες περιφέρειες ανά άτομο -μία τάση που είχε ήδη ξεκινήσει από το 2022-, αλλά οι επισκέπτες από τις long haul αγορές συνέχισαν να μετακινούνται περισσότερο εντός της χώρας. ΗΠΑ και Αυστραλία μοιράστηκαν την πρωτιά με 1,51 επισκέψεις ανά επισκέπτη, διατηρώντας το υψηλό επίπεδο κινητικότητας εντός Ελλάδας. Βέβαια, η Αυστραλία παρουσίασε σημαντική μείωση σε σύγκριση με το 2023 (1,76).

Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε πριν από μερικές ημέρες η Τράπεζα της Ελλάδος, οι εισπράξεις από τη Γερμανία κατέγραψαν άνοδο  3,7% στα 3,702 δισ. ευρώ, ενώ από τη Γαλλία μειώθηκαν 11,6% στο 1,260 δισ. ευρώ. Ανοδο 13,6% σημείωσαν οι εισπράξεις από την Ιταλία στο 1,226 δισ. ευρώ. Από τις λοιπές χώρες, ενισχυμένες κατά 15,3% ήταν οι εισπράξεις από τις ΗΠΑ στο 1,584 δισ. ευρώ, ενώ από το Ηνωμένο Βασίλειο μειώθηκαν 4,1% στα 3,159 δισ. ευρώ. Τέλος, οι εισπράξεις από τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 51,5% και διαμορφώθηκαν στα 15,7 εκατ. ευρώ.

Κλιματική Αλλαγή – Ευρωζώνη

Η ξηρασία, απόρροια της κλιματικής αλλαγής, εξαπλώνεται σε ολοένα περισσότερες περιοχές του πλανήτη, προκαλώντας σοβαρές απώλειες στις καλλιέργειες και στο ζωικό κεφάλαιο. Το κόστος για την Ευρωπαϊκή Ένωση φτάνει τα 28,3 δισ. ευρώ ετησίως, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 6% της συνολικής αγροδιατροφικής παραγωγής.

Η γεωργία συγκαταλέγεται στους πλέον ευάλωτους τομείς, με μέχρι και το 30% της παραγωγής να βρίσκεται σε κίνδυνο σε χώρες της Νότιας Ευρώπης, εξαιτίας της λειψυδρίας.

Σύμφωνα με νέα μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), την οποία επικαλούνται οι Financial Times, οι τράπεζες της Ευρωζώνης έχουν εκτεθεί μέσω δανείων ύψους 1,3 τρισεκατομμυρίων ευρώ σε κλάδους που πλήττονται περισσότερο από την έλλειψη νερού — όπως η γεωργία, η μεταποίηση, η εξορυκτική δραστηριότητα και ο κατασκευαστικός τομέας. Η ΕΚΤ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, σημειώνοντας ότι τα φαινόμενα ξηρασίας θα μπορούσαν να αφανίσουν έως και το 15% της οικονομικής δραστηριότητας στη ζώνη του ευρώ.

Παρά τις πολιτικές πιέσεις, κυρίως από τις ΗΠΑ, που στρέφονται κατά των «πράσινων» πρωτοβουλιών, η ΕΚΤ εντείνει την προσοχή της στις χρηματοοικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. «Οι μεγαλύτερες απώλειες καταγράφονται σε τομείς που σχετίζονται με τη λειψυδρία, την ποιότητα του νερού και την αντιπλημμυρική προστασία», ανέφερε ο Φρανκ Έλντερσον την Πέμπτη.

Οι αγρότες επηρεάζονται καίρια από την ξηρασία

Ο Έλντερσον, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ και βασικός εκφραστής των ανησυχιών των κεντρικών τραπεζών για τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, χρησιμοποίησε ως παράδειγμα την ολλανδική περιοχή Bollenstreek, γνωστή για την καλλιέργεια τουλίπας, η οποία απειλείται πλέον με απώλεια καταλληλότητας λόγω της επιδείνωσης της ξηρασίας.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η άνοιξη του 2025 εξελίσσεται στη ξηρότερη που έχει καταγραφεί στην Ολλανδία τα τελευταία πενήντα χρόνια. Οι αγρότες σε περιοχές όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία, όπου η ανομβρία δεν είναι σύνηθες φαινόμενο, αγωνιούν για την έλλειψη βροχών — με τον Guardian να σημειώνει πως, παρά την αναμενόμενη πρόσκαιρη βροχόπτωση το Σαββατοκύριακο, δεν αναμένεται ουσιαστική ανακούφιση.

Ο Ολλανδός γεωργός Χέντρικ Τεν Κάτε, ο οποίος καλλιεργεί πατάτες, κρεμμύδια, δημητριακά, καρότα και ζαχαρότευτλα, αναφέρει: «Βρισκόμαστε σε κρίσιμη φάση. Οι καλλιέργειες χρειάζονται πλέον εβδομαδιαία παροχή νερού. Όμως η θερμοκρασία αυξάνεται και τα φυτά υποφέρουν».

Ένας άλλος παραγωγός στη Σαξονία-Άνχαλτ και αντιπρόεδρος περιφερειακής αγροτικής ένωσης στη Γερμανία, σχολιάζει: «Παρότι οι αγρότες είμαστε ανθεκτικοί, οι παρατεταμένες ξηρασίες μας προκαλούν έντονο άγχος. Το πώς θα αποπληρωθεί το δάνειο στην τράπεζα σε κρατά ξάγρυπνο». Παρά το ευνοϊκό έδαφος της περιοχής του που συγκρατεί την υγρασία, φέτος οι βροχοπτώσεις ήταν μόλις οι μισές από τον μέσο όρο. Εκφράζει δε τον φόβο πως οι βροχές του Ιουνίου θα έρθουν πολύ αργά για άλλους συναδέλφους του.

Οι «μεγα-ξηρασίες» ως πηγή συστημικού κινδύνου

Η ΕΚΤ αναφέρθηκε και σε μελέτη του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η οποία εκτιμά τον οικονομικό αντίκτυπο μιας «εξαιρετικά σοβαρής αλλά ρεαλιστικής ξηρασίας», η οποία στατιστικά σημειώνεται κάθε 25 χρόνια και συνεπάγεται σοβαρές ελλείψεις υδάτινων πόρων.

Η έρευνα αυτή κατέδειξε ότι η γεωργία είναι ο τομέας με τη μεγαλύτερη έκθεση σε κινδύνους λειψυδρίας, με το ποσοστό της παραγωγής που απειλείται να φτάνει το 30% στη Νότια Ευρώπη. Στη Φινλανδία, το αντίστοιχο ποσοστό περιορίζεται στο 12%.

Το πόρισμα της ΕΚΤ εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ρεύμα ανάλυσης των επιπτώσεων της υποβάθμισης της βιοποικιλότητας και των φυσικών πόρων. Όπως διαπιστώνεται σε ξεχωριστή μελέτη οικονομολόγων μεγάλης γερμανικής ασφαλιστικής, το 10% έως 13% της οικονομικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ, στην ΕΕ και στην Ιαπωνία εξαρτάται από οικοσυστημικές υπηρεσίες — όπως το καθαρό νερό, η γονιμότητα του εδάφους, η επικονίαση και η ρύθμιση του κλίματος.

Η ίδια μελέτη προειδοποιεί ότι η παγκόσμια οικονομία ενδέχεται να υποστεί συρρίκνωση της τάξης του 2,3% λόγω της περιβαλλοντικής υποβάθμισης, όπως για παράδειγμα η διάβρωση του εδάφους.

Συνεχίζεται η διαμάχη για τον ρόλο των κεντρικών τραπεζών

Εντούτοις, παραμένει ανοιχτό ζήτημα το κατά πόσο οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να παρεμβαίνουν για να περιορίσουν τους κινδύνους της κλιματικής κρίσης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι εντάσεις έχουν κλιμακωθεί ιδίως μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, με τη Fed να αποχωρεί πρόσφατα από το Δίκτυο για την Πράσινη Οικονομία, το οποίο συντονίζει δράσεις για την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στη νομισματική πολιτική.

Παράλληλα, κορυφαίοι αξιωματούχοι των εποπτικών αρχών των ΗΠΑ έχουν καλέσει την Επιτροπή της Βασιλείας να κάνει πιο ευέλικτους τους κανόνες δημοσιοποίησης των κλιματικών κινδύνων από τις τράπεζες, μετατρέποντάς τους σε προαιρετικούς.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την πλευρά της, ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να απλοποιήσει το πλαίσιο για τις εκθέσεις βιωσιμότητας των επιχειρήσεων, που τέθηκε σε ισχύ μόλις πριν από δύο χρόνια. Ωστόσο, ο Έλντερσον υπογράμμισε πως η απλούστευση πρέπει να γίνεται με μέτρο, ώστε να διασφαλίζεται η παροχή των απαραίτητων δεδομένων από τις επιχειρήσεις.

Μητσοτάκης - Σαμαράς

Όπως τώρα σχολίαζε ο Βηματοδότης. Παλιός γαλάζιος κομματικός, σχολιάζοντας τις πληροφορίες που ακούγονται περί κόμματος Σαμαρά, έλεγε στη στήλη: «Το θέμα είναι τι γίνεται με αυτούς που κάθισαν σπίτι στις ευρωεκλογές. Και με ποιους όρους θα τους διεκδικήσει ο Αντώνης Σαμαράς. Αυτοί οι πολίτες είναι μία μεγάλη δεξαμενή. Αν το αποφασίσει, η Νέα Δημοκρατία και τα κόμματα δεξιά της θα έχουν πρόβλημα. Γι’ αυτό και ήδη άρχισαν να αντιδρούν». Ο πρωθυπουργός πάντως στη ραδιοφωνική του συνέντευξη δεν θέλησε να σχολιάσει τις πληροφορίες περί δημιουργίας κόμματος ή την κριτική που άσκησε στην κυβέρνηση ο πρώην Πρωθυπουργός, υποστηρίζοντας ότι ο Σαμαράς είναι πλέον εκτός ΝΔ και μπορεί να λέει ό,τι θέλει. Μιλώντας για πρώην Πρωθυπουργούς, ο Κ. Καραμανλής είναι προσκεκλημένος το Σάββατο σε εκδήλωση του Economist, με κεντρικό ομιλητή τον Ματέο Ρέντζι.